Rzeczpospolita
Prawo

PIT 2011: Jaki podatek od odszkodowania

Różne są przyczyny uprawniające do odszkodowania. Czasem jest to uszczerbek na zdrowiu, szkoda w majątku, a kiedy indziej zwolnienie z pracy przed upływem terminu wypowiedzenia. Przepisy podatkowe różnie traktują takie świadczenia. Co do zasady otrzymane odszkodowania to przychód podatnika, ale w niektórych sytuacjach są zwolnione z podatku. Pełny katalog zwolnień zawiera art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Omawiamy tu tylko niektóre zwolnienia, często budzące pytania i wątpliwości podatników.

Publikacja: 03.04.2012 08:59

Paweł Rochowicz

Kiedy odszkodowania są wolne od podatku?

Podstawowa zasada to zwolnienie odszkodowań lub zadośćuczynień, jeśli ich wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na ich podstawie.  Od tej zasady istnieje jednak sporo wyjątków, przewidzianych w ustawie o PIT. Podatek trzeba zapłacić m.in. od:

- określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

- odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

- odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

- odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

- odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Gdy odszkodowanie jest przyznane na podstawie wyroku sądu albo ugody sądowej, przysługuje zwolnienie z podatku. Są jednak wyjątki. Odszkodowania lub zadośćuczynienia podlegają podatkowi, gdy:

- są otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

- dotyczą  korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Ta ostatnia kategoria bywa różnie rozumiana. W interpretacjach wydawanych przez organy skarbowe często pojawia się argument dotyczący spodziewanych korzyści. Fiskus twierdzi, że opodatkowanie to wynika z tego, iż gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to podlegałyby one opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Inny charakter mają odszkodowania o charakterze naprawczym. Ustawa zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą.

Jak traktować odszkodowania za zajęty albo zniszczony grunt?

Dość istotnym zagadnieniem jest sprawa odszkodowań wypłacanych w sytuacjach, gdy przez należącą do podatnika nieruchomość zostanie poprowadzony np. rurociąg, linia energetyczna i zostaną przy tym wyrządzone szkody. Otóż według art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o PIT są one wolne od podatku, gdy grunt wchodzi w skład gospodarstwa rolnego, a świadczenie powstało z umowy, ugody lub wyroku sądowego dotyczącego:

- ustanowienia służebności gruntowej,

- rekultywacji gruntów,

- szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie.

W pozostałych przypadkach, gdy nieruchomość nie ma charakteru rolnego – odszkodowanie jest opodatkowane.

Gdzie wpisać odszkodowania w rocznym zeznaniu?

Odszkodowania, jeśli podlegają podatkowi, są traktowane tak jak inne przychody. Przepisy podatkowe nie przewidują dla nich szczególnych stawek ani osobnych formularzy do ich rozliczania. Dlatego np. w deklaracji PIT-37 kwotę odszkodowania należy wpisać w polu 55 (lub 82 – dla małżonka), opisanym jako „inne źródła".

W niektórych sytuacjach, gdy odszkodowanie jest wypłacane np. przez były zakład pracy, podatnik otrzymuje je już z potrąconym podatkiem. Ten zakład pracy powinien przysłać podatnikowi informację o wysokości wypłaconego odszkodowania oraz pobranej zaliczki na podatek. Wówczas odpowiednie kwoty odszkodowania netto i pobranej zaliczki należy wpisać do pól formularza przewidzianych dla przychodów i zaliczek pobranych od nich.

© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita

Podatki PIT

Kiedy odszkodowania są wolne od podatku?

Podstawowa zasada to zwolnienie odszkodowań lub zadośćuczynień, jeśli ich wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na ich podstawie.  Od tej zasady istnieje jednak sporo wyjątków, przewidzianych w ustawie o PIT. Podatek trzeba zapłacić m.in. od:

Pozostało 89% artykułu
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
Nowe pełne energii BMW serii 1. Stworzone z myślą o Tobie. Zapytaj o ofertę
Materiał Promocyjny
Nowe pełne energii BMW serii 1. Stworzone z myślą o Tobie. Zapytaj o ofertę
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Jarosław Kaczyński
Prawo dla Ciebie
PiS wygrywa w Sądzie Najwyższym. Uchwała PKW o rozliczeniu kampanii uchylona
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej
Dane osobowe
Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Ewa Wrzosek
Prawnicy
Ewa Wrzosek musi odejść. Uderzyła publicznie w ministra Bodnara
Jaecoo J7 w leasingu od 1670 zł/mies.
Materiał Promocyjny
Jaecoo J7 w leasingu od 1670 zł/mies.
e-Wydanie