Nieoczekiwany zwrot w podejściu Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) do wymogów stawianych darowiźnie w pieniądzu od najbliższej rodziny, aby korzystała z pełnego, nielimitowanego zwolnienia w podatku od spadków i darowizn. Z jego poniedziałkowej uchwały wynika jasno, że gdy gotówka będzie przekazana do ręki obdarowanego i wpłacona przez niego samodzielnie na własny rachunek, to nie skorzysta z ulgi.
Czytaj więcej
Obdarowani nie wiedzą, czy zwolnienie podatkowe przy darowiźnie pieniężnej od najbliższych jest możliwe, jeśli darczyńca wypłaci gotówkę, która następnie zostanie wpłacona ich na własny rachunek w banku. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi Ministra Finansów o doprecyzowanie przepisów lub ujednolicenie wykładni przepisów zgodnie z korzystnym dla obywateli orzecznictwem sądów.
Jest problem...
NSA zajął się problemem na wniosek rzecznika praw obywatelskich. Wskazując na rozbieżności w orzecznictwie, RPO wystąpił o wykładnię art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy podatku od spadków i darowizn. Chodziło o to, jak – gdy w darowiźnie lub poleceniu darczyńcy dochodzi do nabycia środków pieniężnych – należy rozumieć warunek dokumentacyjny. Konkretnie, czy za dowód dopuszczający skorzystanie ze zwolnienia dla osób najbliższych uznaje się dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych wyłącznie przez darczyńcę na konto obdarowanego. Czy też może wystarczy, że obdarowany wpłaci pieniądze otrzymane w darowiźnie sam, na własną rzecz w imieniu darczyńcy.
Rzecznik uważał, że ta druga opcja jest dopuszczalna. Zwłaszcza że wpłata własnej gotówki przekazanej do rąk obdarowanego nie pozbawia prawa do pełnego nielimitowanego zwolnienia dla tzw. zerowej grupy, czyli osób z najbliższej rodziny – gdy nie było wątpliwości, że odbywało się to w ramach spełnienia darowizny – potwierdzał w swoim orzecznictwie też NSA.
Konfrontując się jednak tylko z „czystym przepisem”, bez kontekstu konkretnego przypadku podatnika, siedmioosobowy skład NSA odpowiedział się za wykładnią forsowaną przez fiskusa. Uznał, że warunkiem skorzystania ze spornego zwolnienia jest udokumentowanie przekazania środków pieniężnych we wskazany w tym przepisie sposób przez darczyńcę na rzecz obdarowanego. A sposoby wskazane w przepisie są trzy: dowód przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego inny rachunek w banku lub SKOK, ewentualnie przekazem pocztowym. W konsekwencji więc o tym, czy obdarowany może skorzystać z pełnej ulgi, decyduje zachowanie darczyńcy.
