Czytelniczka w październiku 2006 r. uzyskała postanowienie sądu stwierdzające nabycie spadku po mamie zmarłej w 2004 r. Dotychczas nie rozliczyła się z podatku spadkowego z urzędem skarbowym. Wie, że musi to uczynić. Pyta, czy urząd skarbowy może ją ukarać za to, że dotychczas zeznania podatkowego nie złożyła. Chce też widzieć, kiedy podatek może się przedawnić.
Rzeczywiście spóźnienie jest znaczne i są powody do niepokoju. Zeznanie w zakresie podatku od spadków i darowizn spadkowego należy złożyć w ciągu miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku.
Samo niezłożenie zeznania podatkowego czy innej deklaracji podatkowej (np. VAT) w terminie jest wykroczeniem. Grozi za nie kara grzywny (art. 56 § 4 kodeksu karnego skarbowego z 1999 r. Grzywna kwotowa może być wymierzona w granicach od 1/10 do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Wynagrodzenie to wynosi aktualnie 1126 zł. Nie oznacza to jednak, że każdy spóźnialski zapłaci grzywnę. Praktyka urzędów skarbowych jest z reguły taka, że za opóźnienia stosunkowo niewielkie, a także zdarzające się podatnikowi wyjątkowo czy sporadycznie spraw karnych skarbowych się nie wszczyna. Prawo karne zasadniczo wyłącza kranie za czyny nie mające szkodliwości społecznej o znikomym stopniu tej szkodliwości. Z reguły wkroczenia polegające na opóźnieniu w rozliczeniach z fiskusem karane są w trybie tzw. postępowania mandatowego. Karę w formie mandatu wymierza urząd skarbowy, a nie może ona być wyższa niż dwukrotność minimalnego wynagrodzenia. Na taką formę ukarania podatnik musi się zgodzić. Jeśli zgody nie wyrazi, sprawa trafi do sądu.
Znacznie wyższe kary grożą, jeśli niezłożenie deklaracji ma na celu uchylenie się od podatku lub jego uszczuplenie. Zależą one od wysokości podatku narażonego na uszczuplenie. Najwyższa kara to grzywna do 720 stawek dziennych i kara pozbawienia wolności, a najniższa, jeśli owo uszczuplenie nie przekracza pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia, to grzywna kwotowa we wskazanych wyżej granicach. Kara grzywny ustalana w stawkach dziennych nie może być niższa niż 10 tych stawek. Rozpiętość stawki dziennej (ustalanej przez sąd indywidualnie dla każdego sprawcy) może być bardzo duża: od 1/30 minimalnego wynagrodzenia do jej czterystukrotności, tj. do 13 i 1/3 tego wynagrodzenia.
Jest jednak sposób na uniknięcie kary to tzw. czynny żal. Sprawdza się on do zawiadomienie urzędu skarbowego o niezłożeniu zeznania czy innej deklaracji podatkowej, zanim ten sam to wykryje. Zawiadomienie to może być złożone na piśmie albo ustnie do protokołu. Jeśli doszło do uszczuplenia podatku, konieczne jest też uiszczenie należności.
