Nie można różnicować sytuacji prawnej spadkobierców – ten argument przekonał Naczelny Sąd Administracyjny, który w piątek zajmował się zasadami rozliczania otrzymanych w spadku jednostek uczestnictwa (sygnatura akt II FSK 2824/11). Wyrok jest korzystny dla podatników.
Spór zaczął się od interpretacji fiskusa, o którą wystąpił fundusz inwestycyjny. Z ustawy o PIT wynika, że jest płatnikiem, musi więc pobrać 19-proc. podatek w razie odkupienia jednostek i odprowadzić go do urzędu. Zdaniem funduszu przychód z odkupienia jednostek od spadkobiercy można pomniejszyć o wydatki na ich nabycie poczynione przez spadkodawcę.
Skarbówka uznała jednak, że osoby pozbywające się odziedziczonych jednostek uczestnictwa nie mają prawa odliczyć wydatków innej osoby. Wprawdzie art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT stanowi, że wydatki na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych są kosztem uzyskania przychodów w momencie ich odkupienia, przepis ten można jednak zastosować tylko wówczas, gdy jednostki zbywa ten, kto je nabył.
– Takie podejście powoduje, że spadkobiercy muszą zapłacić podatek nawet, gdy z całej inwestycji wychodzi strata – tłumaczy Adam Mariański, doradca podatkowy i adwokat z kancelarii Mariański Group, który był pełnomocnikiem funduszu w tej sprawie. – Jeśli spadkodawca kupił za 60, a spadkobierca sprzedał za 50, to zdaniem skarbówki powinien odprowadzić jeszcze 19-proc. podatek od tych 50. Prowadzi to do nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji spadkobierców. Inaczej traktowana byłaby bowiem osoba otrzymująca w spadku gotówkę w wyniku umorzenia jednostek przez spadkodawcę (nawet na łożu śmierci), inaczej zaś dziedziczący jednostki, który decyduje się na ich umorzenie.
Tak samo uważa NSA. Podkreślił, że wykładnia fiskusa prowadziłaby do naruszenia gwarantowanego przez konstytucję prawa do dziedziczenia oraz prawa własności. Stąd konieczność zastosowania wykładni systemowej i funkcjonalnej. A ta nakazuje uznać, że koszty nabycia jednostek poniesione przez spadkodawcę stanowią koszty spadkobiercy w momencie ich umorzenia.
