PIT: podatnik, który nabył ?kilka nieruchomości, może być uznany przez urząd skarbowy za przedsiębiorcę

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargi kasacyjne małżonków, których fiskus uznał za przedsiębiorców. Sąd zgodził się z urzędnikami, że w ich wypadku kwoty uzyskane ze sprzedaży nieruchomości należało zakwalifikować do przychodów z działalności gospodarczej.

Problemy podatników zaczęły się po tym, jak kontrolerzy skarbówki postanowili przyjrzeć się ich rozliczeniom za lata 2005–2007. Ostatecznie działania małżonków w zakresie zakupu i sprzedaży mieszkań i lokali użytkowych uznali za profesjonalny obrót nieruchomościami. Tłumaczyli, że miały one charakter zorganizowany, uporządkowany i ciągły i doprowadziły do konkretnego celu. Ponadto ilość i charakter tych czynności w ciągu kilku lat podatkowych (siedem sprzedanych i 12 zakupionych) nosiły cechy działalności gospodarczej.

W konsekwencji fiskus stwierdził, że zyski uzyskane ze sprzedaży nieruchomości należało opodatkować na zasadach ogólnych jako przychody z działalności gospodarczej. Zakwestionował tym samym prawo podatników do zwolnienia przewidzianego dla kwot uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości, które zostają w odpowiednim czasie przeznaczone na własne potrzeby mieszkaniowe.

Małżonkowie nie zgadzali się z takim obrotem sprawy. Podkreślali, że nie kupowali nieruchomości z zamiarem ich odsprzedaży. Transakcje miały na celu zaspokojenie własnych potrzeb i były związane z konkretnymi planami co do wykorzystywania lokali przez ich rodziny. Nie obejmowały one obrotu nimi. Podatnicy tłumaczyli, że dopiero okoliczności powstałe po nabyciu nieruchomości zmusiły ich do podjęcia decyzji o ich zbyciu.

O prowadzeniu firmy przesądzają okoliczności, a nie przekonanie podatnika

Te argumenty nie przekonały jednak Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu. Jego zdaniem oceny charakteru czynności podejmowanych przez podatnika w zakresie obrotu nieruchomościami należy dokonywać kompleksowo z uwzględnieniem jego aktywności z wcześniejszych i następnych lat podatkowych.

WSA podkreślał, że działalność gospodarcza to zjawisko obiektywne, istniejące w danym czasie. Nie jest istotny zamiar podatnika, jego wola czy przekonanie. To rzeczywisty charakter faktycznie podejmowanych czynności decydują o tym, czy wykonywane przez daną osobę działania stanowią działalność gospodarczą.

Takiego samego zdania był NSA. Zgodził się, że zamiar podatnika z chwili nabycia nieruchomości nie ma znaczenia w PIT. Ten element może mieć wpływ na opodatkowanie VAT. Ale definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie o PIT nie koncentruje się na tym elemencie.

To prawda, jak podkreślał sędzia NSA Tomasz Zborzyński, że podatnik może mieć kilka mieszkań. Trudno też wytyczyć granicę, ile transakcji przesądza o tym, że podatnik staje się przedsiębiorcą. Każdą sytuację trzeba oceniać indywidualnie.

Jeśli jednak – jak to było w spornej sprawie – mieszkania są nabywane po atrakcyjnej cenie, potem remontowane i sprzedawane z dużym zyskiem, to może to mieć wpływ na kwalifikację podatkową.

Oczywiście, w ocenie NSA w takim postępowaniu nie ma niczego nagannego. Jest to dopuszczalne prawem, ale musi to mieć odzwierciedlenie na gruncie prawa podatkowego.