Dla nas, którzy już urodziliśmy się w tym świecie, świecie wywróconym na drugą stronę, na stronę bierną, jasne było, że to nie Solidarność, nie Lech Wałęsa ani nawet nie Jan Paweł II do spółki z Ronaldem Reaganem i Margaret Thatcher obalili komunizm. Zaoszczędzono nam tych wzruszeń i tych złudzeń. Tej opowieści, w której na siłę szuka się jakiegoś bohatera, której dosztukowuje się fabułę, sztucznie podkręca napięcie. Rozumieliśmy to, co dla naszych rodziców i dziadków było największą herezją. Że to się po prostu stało. Stał się upadek ZSRR i Okrągły Stół. Stała się zmiana władzy i stały się reformy po 1989 roku. Takie, bo innych być nie mogło. Można na siłę dorabiać rogi ich autorom, snuć alternatywne historycznie scenariusze, angelizować jednych bohaterów i demonizować innych. Ale demoniczność tamtego czasu nie polegała na tym, że czynni byli wówczas tacy lub inni szatani.

Czytaj więcej

Plus Minus

Jan Maciejewski: Pazur i skarb

Bardzo lubię powtarzaną przez Marka Aureliusza samemu sobie myśl – „bacz, byś się nie scezarzył”....

Demoniczna była nieuchronność. Abstrakcyjność i bezosobowość tej siły, która nawet „Zachodem”, „kapitalizmem”, „demokracją” czy wszystkimi innymi zaklęciami rzucanymi z namaszczeniem posługiwała się jak środkiem, a nie celem. Bo celem była homogeniczność, jednakowość, urawniłowka. Co jest powszechnym, globalnym symbolem tamtego czasu? Upadek muru berlińskiego. Proszę zwrócić uwagę – upadek, nie obalenie. Po prostu, jak stał, tak się przewrócił. Nawet aktorzy tamtych zdarzeń sprawiali wrażenie, że ich samych zaskoczył pęd i kierunek zdarzeń. Jak wiatr – „Wind of Change”. Jak upadło – to niech leży. Stało się.

Wsłuchujmy się w słowa – „transformacja”, „przemiany”. Czy przyroda wtrąca się rytmowi pór roku w robotę, czy gąsienicy jakaś w tym zasługa, że transformuje się w motyla? O tamtej epoce powinno się pisać w podręcznikach do biologii, nie historii.

To nie kształt Europy czy świata zmienił się na tyle, że Polska znalazła się po jego zachodniej stronie. To raczej nic innego niż Zachód nie miało istnieć. Kontury się nie zmieniły, tylko zatarły, zblakły, znikły. Jak śnieg topnieje na wiosnę. A kogo obchodzi zeszłoroczony śnieg? Wybierzmy przyszłość. Dajmy się porwać tej toczącej się lawinie, z nadzieją, że jej pęd umieści nas na końcu w jakimś luksusowym, górskim kurorcie.

Bo też niosła nas wszystkich jakaś naga, potężna, pozbawiona twarzy i barw siła. Tak wszechobecna, że aż niewyczuwalna. Jak jakiś dodatkowy składnik powietrza, coś obok tlenu i azotu. Nieuchronność rozpylona w atmosferze. Teraz, kiedy znikła, czy nie powinno lżej się oddychać?