Czy to Niemcy mają opuścić UE?

Publikacja: 29.06.2012 20:00

Andrzej Talaga

Andrzej Talaga

Foto: Fotorzepa/Waldemar Kompala

Na szczycie Unii Europejskiej w Berlinie padało gromkie „nein" w odpowiedzi na niemal wszystkie propozycje rozszerzenia finansowej współodpowiedzialności Niemiec za kryzys. Skoro Bundesrepublika chce uwspólnotowienia jedynie nadzoru, a nie ryzyka, może niech sama rozważy wyjście z UE? Takiej propozycji i tak nikt nie zaakceptuje. Europa może oddać Berlinowi władzę w Unii, ale za konkretne profity, czyli długotrwałą pomoc i gwarancje finansowe. Darmo – nie.

Niemcy uchodzą za motor integracji Europy i docelowego utworzenia federacji, kierując się jednak doraźnym interesem, uniemożliwiają osiągnięcie celów strategicznych. Tymczasem, cokolwiek Berlin zdecyduje, wpłynie na Polskę.

1

Czego zatem Niemcy nie chcą? Euroobligacji – bo zwiększy się dla nich cena pozyskiwania pożyczek. Gwarantowania wkładów bankowych na poziomie Wspólnoty w przyszłej unii bankowej – bo banki niemieckie mogłyby w takim układzie być zmuszone do dokapitalizowywania upadających banków hiszpańskich, greckich, irlandzkich i innych. Uwspólnotowienia długu pod jakąkolwiek postacią – bo ani myślą spłacać zobowiązań innych. Interwencji Europejskiego Banku Centralnego w gospodarkę – bo obawiają się inflacji. Stałych, wieloletnich transferów finansowych do zagrożonych państw południa kontynentu, które mogłyby dać im czas na wykaraskanie się z kłopotów bez radykalnych oszczędności i podtrzymać przy życiu strefę euro – bo nie zgadza się na to niemiecka opinia publiczna odrzucająca drenaż kieszeni przez „nierobów".

2

W takiej sytuacji wydawałoby się, że to Niemcy będą największym wrogiem federacji europejskiej. Jest jednak inaczej: pragną jej, ale na innym poziomie. Czego zatem chcą? Unii fiskalnej, która będzie oznaczała kontrolę budżetów państw przez organ zewnętrzny (na przykład EBC lub radę ministrów finansów państw UE) oraz ujednoliconych podatków korporacyjnych. Pasuje im unia bankowa, ale tylko jako nadzór międzynarodowy nad działalnością banków narodowych. Zachowania wspólnej waluty, ale tylko jako zdrowego pieniądza. Integracji politycznej, lecz takiej, która wzmocni kontrolę poczynań fiskalnych suwerennych członków UE.

Podsumowując, Niemcy chcą federacji opartej na dyscyplinie, kontroli i karaniu. Superpaństwa, paneuropejskiego policjanta. Brzmi to mało zachęcająco, a dla osób rozpamiętujących wciąż drugą wojnę światową wręcz groźnie. Inna sprawa, że wielu krajom i społeczeństwom europejskim przydałby się taki nadzór, gdyż same nijak nie potrafią pohamować niezdrowych apetytów na zadłużanie się i psucie wspólnego pieniądza.

Niemiecki porządek jest ewentualnie możliwy do zaakceptowania dla państw o względnie zdrowych finansach, z dyscypliną budżetową oraz wyrozumiałym społeczeństwem akceptującym reformy i wyrzeczenia. Pasowałaby do tego opisu na przykład Polska, Luksemburg albo kraje skandynawskie (te, które mają euro, i te poza eurozoną), ale już nie Francja, Włochy ani Hiszpania, o Portugalii i Grecji nie wspominając, czyli kraje wytwarzające razem połowę PKB Unii. Bez nich jednak Niemcy nie wprowadzą swoich zasad i ich ordnung-federacja nigdy nie powstanie.

3

Najwyraźniej już to zrozumiały. Pogłębiający się kryzys, coraz więcej wyciągniętych po pomoc rąk, a zarazem rosnąca niechęć niemieckiego społeczeństwa wobec dalszych transferów na południe mogą doprowadzić do przełomu. Na razie pomoc dla państw zagrożonych jest kompensowana przez zyski płynące z utrzymywania wspólnej waluty, ale kolejne transze pomocowe mogą to zmienić. Wtedy Niemcy staną przed analizowanym już dziś wyborem – opuścić UE, a przynajmniej eurozonę, i działać samodzielnie albo zbudować blok państw akceptujących zasady ordnung-federacji.

Polska nie mogłaby przejść obojętnie wobec takiego zwrotu, bo burzy on europejski porządek. Co wówczas wybrać – wejście do niemieckiego klubu, kontrowanie tej inicjatywy, pozostanie w otaczającej ją rozrzedzonej UE? Nie dyskutujemy na temat takiej ewentualności, nie analizujemy za i przeciw, nie budujemy modeli porównawczych. Szkoda, bo to jeden z bardziej prawdopodobnych scenariuszy przełamania kryzysu w Unii.

Na szczycie Unii Europejskiej w Berlinie padało gromkie „nein" w odpowiedzi na niemal wszystkie propozycje rozszerzenia finansowej współodpowiedzialności Niemiec za kryzys. Skoro Bundesrepublika chce uwspólnotowienia jedynie nadzoru, a nie ryzyka, może niech sama rozważy wyjście z UE? Takiej propozycji i tak nikt nie zaakceptuje. Europa może oddać Berlinowi władzę w Unii, ale za konkretne profity, czyli długotrwałą pomoc i gwarancje finansowe. Darmo – nie.

Niemcy uchodzą za motor integracji Europy i docelowego utworzenia federacji, kierując się jednak doraźnym interesem, uniemożliwiają osiągnięcie celów strategicznych. Tymczasem, cokolwiek Berlin zdecyduje, wpłynie na Polskę.

Pozostało 84% artykułu
Plus Minus
Podcast „Posłuchaj Plus Minus”: AI. Czy Europa ma problem z konkurencyjnością?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Plus Minus
„Psy gończe”: Dużo gadania, mało emocji
Plus Minus
„Miasta marzeń”: Metropolia pełna kafelków
Plus Minus
„Kochany, najukochańszy”: Miłość nie potrzebuje odpowiedzi
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Plus Minus
„Masz się łasić. Mobbing w Polsce”: Mobbing narodowy