Pedagog na zastępstwie musi zgrać się z potrzebami placówki

Sześciomiesięczny okres pracy nie jest wymagany w przypadku nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły.

Zatem nauczyciel zatrudniony w trakcie roku kalendarzowego, nawet w niepełnym wymiarze czasu pracy, na czas określony w celu zastąpienia innego pedagoga zgodnie z organizacją pracy szkoły powinien otrzymać „trzynastkę”, niezależnie od długości okresu zatrudnienia.

Zawężona wykładnia

Tutaj jednak pojawiają się wątpliwości. Ministerstwo Edukacji Narodowej w stanowisku z 17 marca 2010 r. wskazuje, że wcale nie jest tak, że ustawodawca przyznał nauczycielom prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w każdym przypadku nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego, kiedy nie jest możliwe przepracowanie co najmniej sześciu miesięcy.

Zdaniem resortu prawo do tego świadczenia przysługuje tylko wtedy, gdy zatrudnienie to nastąpiło zgodnie z organizacją pracy szkoły. A według MEN to oznacza, że dodatkowe wynagrodzenie roczne ma ten nauczyciel, z którym stosunek pracy został nawiązany z początkiem roku szkolnego, tj. z 1 września, z uwzględnieniem dopuszczonej przepisami możliwości rozpoczęcia zajęć w innym terminie. Resort zaznacza jednak, że jego stanowisko nie jest wiążące i samorządy powinny podejmować suwerenne decyzje.

Część prawników i dyrektorów szkół wykładnię MEN treści przepisu uznaje za zbyt rygorystyczną. Wskazują, że organizacja pracy szkoły jest pojęciem szerszym niż organizacja roku szkolnego. Tę drugą określa rozporządzenie ministra edukacji narodowej i sportu z 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (DzU nr 46, poz. 432 ze zm.). Wskazuje ono jedynie, kiedy się zaczyna i kończy rok szkolny oraz które dni w trakcie jego trwania są lub mogą być wolne.

Tymczasem organizacja pracy szkoły obejmuje swym zakresem także inne kwestie, głównie wynikające z arkusza organizacyjnego zatwierdzanego przez organ prowadzący do końca maja. Sławomir Broniarz, prezes ZNP, wskazuje, że na organizację pracy szkoły składają się m.in. plany nauczania, zasady tworzenia oddziałów, zasady organizacji indywidualnego nauczania, dodatkowych zajęć edukacyjnych, zastępstw, godzin ponadwymiarowych, jak i wielu innych elementów.

Z tego względu prawnicy z Biura Zarządu Związku Nauczycielstwa Polskiego stoją na stanowisku, że przyjmowanie założenia, iż „organizacja pracy szkoły” jest tożsama z „rokiem szkolnym” jest nieprawidłowe, bo pierwsze pojęcie ma szerszy charakter. Podkreślają, że Karta nauczyciela umożliwia zatrudnianie nauczycieli także w trakcie roku szkolnego, a więc również po 1 września, i że jest to zatrudnienie powstałe na skutek potrzeby wynikającej z organizacji pracy szkoły.

Art. 10 ust. 7 Karty nauczyciela stanowi bowiem, że w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami mianowanymi lub dyplomowanymi, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony.

W związku z tym osoba zatrudniona w trakcie roku szkolnego na zastępstwo nieobecnego nauczyciela lub do prowadzenia nauczania indywidualnego jest zaangażowana zgodnie z organizacją pracy szkoły. Zatem nabywa ona prawo do „trzynastki” mimo nieprzepracowania u danego pracodawcy co najmniej sześciu miesięcy w roku kalendarzowym.

Trzeba zliczać angaże

Pojawiają się również wątpliwości, czy „trzynastkę” może otrzymać nauczyciel zatrudniony w danym roku kalendarzowym na dwie kolejne umowy terminowe. W tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z 7 września 1995 r. (I PZP 23/95).

Orzekł wówczas, że nie ma znaczenia, czy ktoś przepracował minimum sześć miesięcy bez przerwy, czy też na ten okres składało się kilka umów o pracę zawartych z tą samą jednostką i czy między poszczególnymi angażami występowały przerwy.

Przykład

Nauczyciel został zatrudniony w liceum ogólnokształcącym na czas określony od 14 lutego do 29 kwietnia 2011 r., a następnie od 1 września do 22 grudnia 2011 r.

Mimo że były to odrębne umowy o pracę zawarte w dwóch różnych latach szkolnych, to w roku kalendarzowym 2011 r. przepracował on więcej niż pół roku i uzyskał prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego.

Spełnił bowiem warunek przepracowania u jednego pracodawcy co najmniej sześciu miesięcy w danym roku kalendarzowym.

Zdaniem związku

ZNP idzie jeszcze dalej. Według związku prawo do „trzynastki” nauczyciel uzyskał również w sytuacji przepracowania u danego pracodawcy mniej niż sześć miesięcy, pod warunkiem zatrudnienia go zgodnie z organizacją szkoły. Taką interpretację potwierdza również Państwowa Inspekcja Pracy.