Poszczególne swoje uwagi i podawane przykłady postanowiłem mocniej powiązać z ZTP poprzez wskazanie konkretnych przepisów tego rozporządzenia prezesa Rady Ministrów i podanie poprawnej wersji omawianych uchwał.
W jednym z moich pierwszych artykułów w dodatku „Administracja" dokładnie tłumaczyłem wewnętrzne zależności między przepisami ZTP. Akt ten został bowiem skonstruowany w taki sposób, że przepisy dotyczące ustaw i rozporządzeń (aktów wykonawczych do ustaw) stosuje się odpowiednio również do aktów prawa miejscowego. Dlatego wskazówki zawarte np. w § 120 ust. 5 ZTP dotyczącym określenia przedmiotu rozporządzenia w tytule rozporządzenia będą się odnosiły również do tytułu uchwały rady gminy czy powiatu.
Skoro już o tytule mowa, ZTP stanowią w powołanym paragrafie, że
§ 120. 5. Określenie przedmiotu rozporządzenia powinno być sformułowane możliwie najzwięźlej; nie powtarza się w nim dosłownie wskazanego w upoważnieniu ustawowym zakresu spraw przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu ani wytycznych dotyczących jego treści, chyba że zakres spraw został zwięźle wskazany w upoważnieniu ustawowym.
Dlatego za nieprawidłowe należy uznać następujące tytuły uchwał:
ŹLE
UCHWAŁA NR XXXIX/201/2014
RADY GMINY P.
z dnia 28 lutego 2014 r.
w sprawie zmian w Regulaminie Wynagradzania Nauczycieli określającym wysokość oraz szczegółowe warunki przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego, szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw oraz wysokość i warunki wypłacania nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy nauczycieli ?zatrudnionych w placówkach oświatowych Gminy P. wprowadzonego uchwałą ?Nr XIX/134/2009 Rady Gminy P. ?z dn. 20 marca 2009 r.
ŹLE
UCHWAŁA NR XXXVIII/321/2013
RADY POWIATU P.
z dnia 30 października 2013 r.
w sprawie zmieniająca uchwałę Nr XXVI/174/09 Rady Powiatu P. z dnia ?26 lutego 2009 r. w sprawie regulaminu określającego wysokość stawek dodatków za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego, za warunki pracy oraz szczegółowych warunków ich przyznawania, szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzeń za godziny ponadwymiarowe oraz za godziny doraźnych zastępstw, wysokość dodatku mieszkaniowego dla nauczycieli zatrudnionych na terenie wsi oraz szczegółowe warunki ich przyznawania i wypłacania, wysokość ?i warunki wypłacania nagród dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach prowadzonych przez powiat p.
Przedstawione tytuły są nieczytelne, niepotrzebnie tak szczegółowo opisują przedmiot uchwały. Można zatem powiedzieć, że zostały sformułowane z naruszeniem § 120 ust. 5 ZTP.
W pierwszej z wymienionych uchwał w tytule błędnie podano, że zmienia się regulamin (...), podczas gdy zmianie podlega uchwała w sprawie regulaminu (...). Regulamin jest przecież załącznikiem do uchwały, czyli jej integralną częścią.
Zwraca uwagę brak dbałości o spójność tytułu drugiej z zaprezentowanych uchwał. Zwrot „w sprawie" nie powinien być w ogóle użyty, zwłaszcza w zestawieniu ze zwrotem „zmieniająca uchwałę". Powstał w ten sposób rażący błąd gramatyczny.
Niepotrzebnie też w obydwu przypadkach w tytułach uchwał zmieniających podano daty uchwalenia uchwał zmienianych.
W związku z tym, że na tytuł uchwały ma bezpośredni wpływ tytuł regulaminu będącego załącznikiem do tej uchwały, główny zarzut nadmiernej szczegółowości powinien być postawiony właśnie tytułowi regulaminu. Mógłby on brzmieć np.:
DOBRZE
REGULAMIN
ustalania dodatków do wynagrodzeń i nagród ?dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach ?i placówkach prowadzonych
przez powiat/gminę ...
Na pierwszy rzut oka widać, o ile krótszy byłby wówczas tytuł uchwały zmieniającej. Popatrzmy:
DOBRZE
UCHWAŁA NR ..............
RADY POWIATU/GMINY ...
z dnia ........................ r.
zmieniająca uchwałę Nr .............. Rady Powiatu/Gminy ... w sprawie regulaminu ustalania dodatków do wynagrodzeń i nagród dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach ?i placówkach prowadzonych przez ?powiat/gminę ...
ZTP – zmiana (nowelizacja) uchwały
Dział II ZTP nosi tytuł „Zmiana (nowelizacja) ustawy" – wiemy, że stosując do aktów prawa miejscowego przepisy działu II, odnosimy je odpowiednio, czyli z niezbędnymi modyfikacjami.
Bardzo ważny jest § 90 ZTP, który stanowi o tym, co się zmienia (nowelizuje):
§ 90. Zmienia się zawsze pierwotny tekst ustawy, a jeżeli wprowadzono do niego zmiany – tekst zmieniony. Jeżeli ogłoszono tekst jednolity ustawy, zmienia się ten tekst, a w przypadku gdy wprowadzono zmiany do tekstu jednolitego – zmieniony tekst jednolity.
Omawiane dziś zagadnienie dodatków do wynagrodzeń nauczycieli szkół i placówek prowadzonych przez organy jednostek ?samorządu terytorialnego regulowane jest aktami prawa miejscowego, które z założenia składają się z krótkiej uchwały i załącznika w postaci regulaminu. Wszelkie zmiany dotyczą z reguły nie samych uchwał, ale właśnie ?postanowień regulaminów, dlatego zdanie wstępne polecenia nowelizacyjnego zawarte w pierwszym paragrafie uchwały będzie się zaczynało od słów: „§ 1. W uchwale Nr ... Rady Powiatu/Gminy... z dnia... w sprawie regulaminu... (Dz. Urz. Woj. ... poz. ...) w załączniku wprowadza się następujące zmiany:". W ten sposób odpowiednio stosuje się § 85 ust. 1 ZTP.
Ważna jest kolejność – najpierw informacja o akcie zmienianym, i to informacja pełna, zawierająca w przypadku uchwały rodzaj aktu, jego numer, nazwę organu wydającego, datę wydania (nie mylić z datą ogłoszenia, która w tym miejscu nie jest podawana), określenie przedmiotu uchwały i w nawiasie miejsce jej publikacji. Jeżeli uchwała była wcześniej zmieniana, podaje się wszystkie adresy publikacyjne, przy czym gdy jest ich więcej niż dwa (licząc z pierwszym – trzy), wówczas stosujemy zwrot „z późn. zm.1)" i w odnośniku podajemy adresy publikacyjne zmian. Odnośnik brzmi: „Zmiany wymienionej uchwały/tekstu jednolitego wymienionej uchwały zostały ogłoszone w Dz. Urz. Woj. ... z ... r. poz. ...".
Dopiero po określeniu aktu zmienianego następuje informacja o tym, że wprowadza się do niego zmiany. Jeżeli jest tylko jedna zmiana, wówczas po określeniu aktu zmienianego od razu podajemy jednostkę redakcyjną, która jest zmieniana, i od nowego wiersza treść zmiany. Jeżeli zmian jest więcej – wstęp jest jak wyżej, a zmiany są wymieniane w punktach po dwukropku.
Dlatego nie można uznać za prawidłowy przepis § 1 uchwały rady gminy P.:
ŹLE
§ 1. 1. W Regulaminie Wynagradzania Nauczycieli w § 2 ust.2 Dodatek funkcyjny pkt.2 otrzymuje brzmienie:
„Dodatek funkcyjny dla dyrektorów szkół przyznaje Wójt Gminy, dla wicedyrektora i nauczyciela doradcy metodycznego dodatek funkcyjny przyznaje dyrektor szkoły (zespołu)".
Autorzy poszli „na skróty" i w § 1 uchwały zmieniającej zapowiedzieli zmianę w regulaminie, przez co nie ma w ogóle informacji, gdzie ten regulamin można znaleźć. Po oznaczeniu paragrafu mamy oznaczenie ust. 1 – zbędne, bo w przepisie nie ma ust. 2. I wreszcie sama zmiana została opisana nieprawidłowo, gdyż podano tylko treść ust. 2 § 2 regulaminu, który otrzymał nowe brzmienie, bez podania oznaczenia jednostki redakcyjnej, czyli właśnie ust. 2. To utrudnia zidentyfikowanie wprowadzonej zmiany i sprawia, że podana nowa treść może być odebrana przez adresatów jako tekst, a nie przepis.
W innej uchwale w zdaniu wstępnym polecenia nowelizacyjnego posłużono się zwrotem „wprowadza się następujące zmiany", a następnie zamieszczono tylko pkt 1 z jedną zmianą. To też błąd.
Sformułowanie poszczególnych poleceń nowelizacyjnych regulują § 85–89 ZTP. Nie jest celowe przytaczanie ich in extenso, ale warto pokazać błędy w uchwałach, których można by uniknąć, gdyby się stosowało ZTP przy ich tworzeniu.
Polecenie nowelizacyjne uchylenia przepisu (jednostki redakcyjnej) – § 85 ust. 3 ZTP. Już z samego określenia polecenia nowelizacyjnego widać, że przepis się uchyla, a nie skreśla, wykreśla czy usuwa. W uchwale Rady Powiatu W. występuje ten błąd. Jednak przytaczam fragment tej uchwały również ze względu na inne zagadnienie, które na tym przykładzie należy omówić.
ŹLE
§ 1. W regulaminie określającym szczegółowe warunki wypłacania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego, szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponad-wymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, oraz kryteriów przyznawania, trybu i wysokości nagród ze środków funduszu nagród ?i innych świadczeń, za wyjątkiem świadczeń ?o charakterze socjalnym dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach prowadzonych przez Powiat W., przyjętym Uchwałą ?Nr XXVI/215 /09 Rady Powiatu W. dnia 17 kwietnia 2009 roku wprowadza się następujące zmiany:
1) ?W § 2 po ust. 1. dodaje się ust. 1a oraz 1b w brzmieniu:
„§ 2. a. Nauczyciel, któremu powierzono obowiązki kierownicze w zastępstwie ma prawo do dodatku motywacyjnego wartości ustalonej dla danego stanowiska kierowniczego, od pierwszego dnia miesiąca po upływie jednomiesięcznego okresu pełnienia tych obowiązków. Uprawnienie to wygasa z pierwszym dniem miesiąca następującego po zaprzestaniu pełnienia tych obowiązków.
1b. Dodatek motywacyjny, o którym mowa w ust. 1a przyznaje Zarząd Powiatu.";;
2) § 5 ust. 1. otrzymuje brzmienie:
„§ 5. 1. Nauczycielowi, któremu powierzono stanowisko kierownicze w szkole określone w statucie szkoły oraz nauczycielowi, któremu powierzono wychowawstwo klasy lub opiekuna stażu przysługuje dodatek funkcyjny.";
3) ?W § 5 po ust. 1. dodaje się ust. 1a oraz 1b w brzmieniu:
„§ 5. a. Nauczyciel, któremu powierzono obowiązki kierownicze w zastępstwie ma prawo do dodatku funkcyjnego wartości ustalonej dla danego stanowiska kierowniczego, od pierwszego dnia miesiąca po upływie jednomiesięcznego okresu pełnienia tych obowiązków. Uprawnienie to wygasa z pierwszym dniem miesiąca następującego po zaprzestaniu pełnienia tych obowiązków.
1b. Dodatek funkcyjny, o którym mowa w ust. 1a przyznaje Zarząd Powiatu.";
4) W § 5 ust. 3 wykreśla się pkt 5.
5) W § 5 wykreśla się ust. 4.
6) W § 6 wykreśla się ust. 4.
Omówienie błędów:
• ?zdanie wstępne do poleceń nowelizacyjnych jest błędne i już mówiłem, jak powinno brzmieć.
• ?treść poleceń nowelizacyjnych powinna się zaczynać małą literą, bo to punkty, a nie ustępy,
• ?w pkt 1 dodane zostały w § 2 ust. 1a i 1b, zatem przytaczając ich treść, błędnie podano oznaczenie § 2 – w ten sposób umknął ust. 1, który nie został uchylony – brak oznaczenia ust. 1 przy prezentowanej jednostce redakcyjnej to w tej sytuacji drobna usterka,
• ?pkt 2–5 dotyczą tego samego paragrafu regulaminu (§ 5), zatem powinny być ujęte w jedną zmianę (punkt), a kolejne polecenia nowelizacyjne – w litery:
„2) w § 5:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie: (...),
b) w ust 3 uchyla się pkt 5,
c) uchyla się ust. 4;"
• ?przepisów się nie wykreśla, tylko się je uchyla – jak mówiłem wcześniej.
Zdarzyło mi się przy okazji badania uchyleń w uchwałach zmieniających znaleźć błąd kardynalny
1. W § 6 ust. 1 skreśla się pkt 3, a pkt 4 staje się pkt 3.
polegający na przenumerowaniu paragrafu następującego po uchylanym oznaczeniem „zwolnionym" przez uchylony przepis. Tak nie wolno, gdyż w ten sposób wprowadza się zamęt do systemu prawa miejscowego. W innych uchwałach, dokumentach mogą być powołania na uchylany przepis, a w momencie, gdy jego miejsce zapełnimy następnym paragrafem, te powołania trafiają w prawdzie w to samo miejsce, ale w inną regulację, powodując problemy interpretacyjne. Inny powód to utrudnienie opracowania tekstu jednolitego tak zmienionego regulaminu.
WAŻNE
Uchylenie ani dodanie przepisów nie może powodować zmiany dotychczasowej numeracji pozostałych jednostek redakcyjnych aktu prawa miejscowego. Nie zmienia się również numeracji paragrafów, ustępów, punktów i liter, opracowując tekst jednolity uchwały.
Nadanie przepisowi nowego brzmienia reguluje § 85 ust. 4 ZTP. Polecenie nowelizacyjne brzmi wówczas: „§ ... otrzymuje brzmienie:" .Nie wolno tego robić tak, jak pokazuje przykład:
ŹLE
UCHWAŁA NR XXIX/165/2014
RADY GMINY S.
z dnia 21 lutego 2014 r.
w sprawie zmiany Uchwały Nr XXIX/131/2010 Rady Gminy S. z dnia 27 stycznia 2010 r w sprawie uchwalenia regulaminu określającego zasady wynagradzania nauczycieli zatrudnionych w szkołach ?i przedszkolach prowadzonych przez Gminę S.
Na podstawie art. 18, ust. 2, pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 594), art. 30, ust. 6, 6a, art. 49, ust. 2, art. 54, ust. 3 i 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela (tekst jednolity Dz. U ?z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.), po uzgodnieniu z Zarządem Oddziału Powiatowego Związku Nauczycielstwa Polskiego ?w M. Maz., Rada Gminy S. uchwala co następuje: § 1
§ 10. , ust. 1, Załącznika Nr 1 do Uchwały ?Nr XXIX/131/2010 Rady Gminy Sypniewo ?z dnia 27 stycznia 2010 roku otrzymuje nowe brzmienie: „Tworzy się fundusz motywacyjny na dodatki motywacyjne dla nauczycieli w wysokości 4 % wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli na etat kalkulacyjny".
§ 2. Wykonanie Uchwały powierza się Wójtowi Gminy.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie ?14 dni od dnia opublikowania w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego.
Przewodniczący Rady Gminy
Omówienie błędów:
• ?w tytule uchwały zmieniającej zbędna jest data uchwały zmienianej, w której po literze r brakuje kropki,
• ?zamieszanie w numeracji paragrafów powoduje niedbałe pozostawienie oznaczenia § 1 w ostatnim wierszu podstawy prawnej,
• ?zła kolejność informacji we zdaniu wstępnym do polecenia nowelizacyjnego i brak troski o poprawność stosowania znaków interpunkcyjnych sprawia, że jest on zupełnie nieczytelny,
• ?brak czytelności przepisu zmieniającego pogłębia podanie nowego brzmienia § 10 ust. 1 regulaminu jako ciągu dalszego polecenia nowelizacyjnego – powinno być podane w nowym wierszu wraz z oznaczeniem jednostki redakcyjnej.
Dodanie nowych przepisów reguluje ?§ 89 ZTP. Dodając nową jednostkę redakcyjną na końcu przepisu, nadajemy jej kolejny numer lub literę. Jednakże często zachodzi potrzeba „wstawienia" nowej jednostki redakcyjnej w środek przepisu. Wtedy do oznaczenia jednostki poprzedzającej dodawaną dodajemy małą literę. Przykładowo po § 1 dodamy § 1a, po § 1a § 1b, a po ust. 3 dodamy ust. 3a.
Przedstawione w zarysie zasady dokonywania zmian (nowelizacji) aktów prawa miejscowego są naprawdę bardzo istotne. Ich ?stosowanie sprawi, że przepisy będą spójne, zrozumiałe i czytelne. Stosunkowo łatwo też będzie skonstruować tekst jednolity uchwały, która została znowelizowana zgodnie z ZTP. To przecież jednocześnie zasady sztuki legislacji.
Mariusz Lachowski, naczelnik Wydziału Tekstów Jednolitych ?i Analiz Techniki Prawodawczej Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu
Lada dzień zakończenie roku szkolnego.
Rodzice i dzieci ruszą do szkół z bukietami ?kwiatów i słowami wdzięczności za kolejny rok nauki. Czy jednak zastanawiamy się, jak ta trudna ?i odpowiedzialna praca nauczycieli jest opłacana? Karta nauczyciela to ustawa, która precyzyjnie reguluje kwestie zarobków nauczycieli. Różne dodatki do pensji nauczycieli szkół prowadzonych przez organ będący jednostką samorządu terytorialnego ustala ten organ, czyli rada gminy albo rada powiatu, w drodze uchwały wprowadzającej odpowiedni regulamin. Zrozumiałe jest, że postanowienia takiego regulaminu muszą być skonsultowane z nauczycielskimi związkami zawodowymi.
podstawa prawna:
Od redakcji
Pismo urzędowe i akt prawny to dwa różne rodzaje tekstów. Są więc inaczej tworzone. Akt prawny konstruowany jest zgodnie z zasadami techniki legislacyjnej, a pismo urzędowe – zgodnie z normą językową.
