Nota księgowa nie uprawnia do korekty VAT

Właściwym dokumentem dla skorygowania VAT jest bowiem faktura korygująca.

Tak orzekł [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyrokach z 30 września 2010 r. (I SA/Po 300/10 i 301/10)[/b].

Sprawa dotyczy bardzo powszechnej sytuacji, gdy firma daje bonus (premię pieniężną) w zamian za to, że w określonym czasie (kwartał, sześć miesięcy lub rok) klient kupi satysfakcjonującą i tym samym nagradzaną premią ilość towarów.

Wówczas podatnik VAT, który wypłacił premię pieniężną, zadaje sobie podstawowe pytanie: czy można zmniejszać obrót na podstawie dokumentu innego niż faktura korygująca?

[srodtytul]To już nie jest usługa[/srodtytul]

Przez bardzo długi czas organy podatkowe uznawały, że otrzymujący premię pieniężną świadczył usługę na rzecz swego dostawcy. Zdaniem fiskusa dostawał wynagrodzenie za to, że zachowywał się w określony sposób. To zachowanie (usługa) polegało na tym, że nabywał jak najwięcej towarów, aby właśnie osiągnąć premię za obrót. Skoro tak, to otrzymując premię pieniężną, powinien ją dokumentować fakturą VAT.

Na szczęście od ponad roku organy podatkowe już zaprzestały forsowania takiego poglądu, ale stało się tak tylko dlatego, że orzeczenia sądów w tych sprawach nie pozostawiały na takiej interpretacji suchej nitki. Niestety, wielu jeszcze podatników pozostaje przy prowadzącej do podwójnego opodatkowania praktyce fakturowania premii pieniężnych za obrót.

Należy przestrzec, że bezpośrednią negatywną konsekwencją ujmowania premii za obrót jako usługi jest brak możliwości odliczenia VAT przez nabywcę takiej domniemanej usługi.

Potwierdzają to także aktualne interpretacje organów podatkowych, które wskazują, że „faktury VAT wystawione przez kontrahentów, a dokumentujące takie otrzymane przez nich premie, stosownie do art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link], nie stanowią podstawy do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w nich wykazanego, bowiem wystawca faktur nie świadczył usług” [b](zob. np. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 26 sierpnia 2010 r., IPPP1-443-529/10-4/JL)[/b].

[srodtytul]Rabat, a więc korekta[/srodtytul]

Mniej więcej od czerwca 2009 r. organy podatkowe, które do tej pory konsekwentnie broniły swego zdania o premii jako zapłacie za usługę, zmieniły zdanie i wydają interpretacje indywidualne, w których przyznają, że beneficjent takiej premii nie świadczy usług. Wskazują, że wypłacenie premii za obrót należy traktować jako rabat skutkujący koniecznością skorygowania obrotu za dany okres objęty premią.

Tym samym podatnik wypłacający premię powinien wystawić faktury korygujące lub jedną zbiorczą fakturę korygującą, aby doprowadzić do skorygowania obrotu i podatku należnego.

Argumenty zgłaszane przez podatników, że nie ma możliwości przypisania wypłacanej premii do określonych dostaw, są odrzucane. Zdaniem fiskusa premia pieniężna obniża wartość wszystkich poszczególnych dostaw zsumowanych w całym okresie rozliczeniowym objętym gratyfikacją w postaci przyznanej premii. Nie ma więc problemu z przyporządkowaniem premii do konkretnych dostaw.

[srodtytul]Stanowisko fiskusa[/srodtytul]

Nie ma co liczyć na to, że organy podatkowe przychylą się do możliwości dokumentowania wypłacanej premii pieniężnej notą księgową. Stanowisko, że premie pieniężne są w ogóle poza VAT, bo nie są zapłatą za usługę, nie znajduje ich akceptacji (zob. np. [b]interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 30 sierpnia 2010 r., ITPP2/443-538/10/KT[/b]).

Co prawda zdarzają się interpretacje indywidualne, które potwierdzają, że nota księgowa jest wystarczająca dla udokumentowania premii za obrót.

Przykładem jest [b]pismo Izby Skarbowej w Poznaniu z 19 sierpnia 2010 r. (ILPP2/443-32/08/10-S/ISN)[/b], która uznała za prawidłowe stanowisko podatnika, że wypłata premii jest obojętna z punktu widzenia VAT i wystarczające jest jej dokumentowanie ogólnie stosowanym dokumentem księgowym, jakim jest nota księgowa.

Tyle że organ podatkowy zrobił to „pod przymusem”, bo został do tego zobowiązany po przegranej sprawie przed [b]Naczelnym Sądem Administracyjnym (wyrok z 11 maja 2010 r., I FSK 697/09, podtrzymujący orzeczenie WSA w Poznaniu z 15 stycznia 2009 r., I SA/Po 1404/08).[/b]

[srodtytul]Obniżenie obrotu[/srodtytul]

Z możliwością dokumentowania takich premii notami księgowymi wiąże się także pytanie o prawa do zmniejszenia obrotu u dostawcy.

Orzecznictwo jest w tej sprawie niejednolite. Sąd w Poznaniu w powołanym na wstępie wyroku podzielił zdanie organu podatkowego, że gdyby uznać za możliwe obniżenie obrotu na podstawie noty, to zaistniałaby sytuacja, w której otrzymane przez podatnika VAT noty księgowe uprawniałyby go do obniżenia podatku należnego, przy jednoczesnym braku korekty podatku naliczonego przez nabywcę towarów, któremu ten podatnik VAT udzielił premii.

Zdaniem sądu zachwiana zostałaby zasada neutralności VAT. WSA w Warszawie, w [b]wyroku z 9 marca 2009 r. (III SA/Wa 2866/08)[/b], stwierdził jednak:

1) wykładnia gramatyczna art. 29 ust. 4 ustawy o VAT wskazuje, że korekta faktury nie jest jedyną możliwością zmniejszenia obrotu,

2) zgodnie z dyrektywą 2006/112/WE przesłanką wystarczającą dla korekty podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia obrotu, bez konieczności wykazywania tego w jeden konkretny sposób.

[ramka][b]Komentuje Maciej Hadas doradca podatkowy, menedżer w Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o.[/b]

Uważam, że są mocne argumenty za tym, aby możliwość rozliczania premii pieniężnych na podstawie samych not księgowych, bez konieczności wystawiania faktur korygujących obrót, uznać za prawidłową i zgodną z przepisami.

Wypłata premii pieniężnych za obrót nie wywoływałaby wtedy żadnych skutków w podatku VAT. Być może konsekwentne stanowisko sądów w tej sprawie kiedyś doprowadzi fiskusa do zmiany zdania, jak to się stało w przypadku traktowania premii za obrót jako zapłaty za usługę.