Do odebrania długu wystarczy żona dłużnika

[b]Sąd Najwyższy w podjętej uchwale uznał, że dłużnik nie jest uczestnikiem postępowania o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko jego małżonkowi w trybie art. 787 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link] (sygn.III CZP 85/08)[/b].

[b]W sprawie, której dotyczy uchwała, chodzi o art. 787 k.p.c. w starym brzmieniu, obowiązującym wciąż w odniesieniu do długów powstałych przed 20 stycznia 2005 r[/b]. Tego dnia weszła w życie nowelizacja kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która pociągnęła za sobą konieczność zmian przepisów k.p.c. dotyczących postępowania egzekucyjnego.

[b]Długi powstałe po tej dacie wierzyciel może egzekwować z majątku dorobkowego, tylko jeśli drugi z małżonków zgodził się na ich zaciągnięcie albo, gdy powstały w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego.[/b] Zgodnie z art. 787 § 1 k.p.c. w starym brzmieniu, jeśli tytuł wykonawczy (np. wyrok, ugoda sądowa) wydany był przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim, sąd obowiązany jest do nadania klauzuli wykonalności także przeciwko małżonkowi dłużnika, z ograniczeniem jednak jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością.

O nadanie takiej klauzuli tytułowi wykonawczemu w postaci nakazu zapłaty długu Zbigniewa S. wystąpiła przeciwko jego małżonce Ludmile S. spółka z z o.o. Asekuracja.

[b]Uzyskanie takiej klauzuli pozwala wierzycielowi ściągnąć należność przymusowo, przez komornika sądowego, także z majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka.[/b]

Podany we wniosku spółki adres dłużnika okazał się nieaktualny.Ludmiła S. w trakcie rozprawy wyjaśniła, że mąż wyjechał za granicę, zanim ten wniosek został sporządzony, a ona nie zna jego adresu.

Sąd I instancji wyznaczył spółce z o.o. termin do wskazania adresu dłużnika, a po jego upływie zawiesił postępowanie na podstawie art. 177 § 1pkt 6 w związku z art. 13 k.p.c. W myśl tych przepisów sąd może z urzędu zawiesić postępowanie m.in. wskutek niewskazania przez wnioskodawcę adresu uczestnika postępowania.

U podstaw decyzji sądu I instancji leżało więc założenie, że dłużnik ma w sprawie o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko jego małżonkowi status uczestnika postępowania.

Wierzyciel zwrócił się o podjęcie tego postępowania, ale sąd I instancji odmówił. Twierdził, że z art. 787 k.p.c. płynie nakaz wysłuchania dłużnika przed nadaniem klauzuli wykonalności przeciwko jego małżonkowi. W tym celu sąd wyznacza posiedzenie, o którego terminie dłużnik jako uczestnik postępowania musi być powiadomiony. Brak jego adresu uniemożliwia prowadzenie postępowania. Stąd konieczność jego zawieszenia.

Dla wierzycieli oznaczałoby to, że ukrywający się dłużnik może zablokować ściągnięcie długu z majątku wspólnego, a najczęściej jest to praktycznie jedyny jego majątek.

Sąd II instancji, do którego wpłynęło zażalenie dłużnika, nie był pewny słuszności stanowiska sądu I instancji. Uznał, że w kwestii tej musi się wypowiedzieć SN, który w podjętej uchwale stwierdził, że dłużnik nie jest uczestnikiem takiego postępowania.