Fiskus nie może karać za niezłożenie oświadczenia majątkowego

Skarbówka nie może wymierzać 2,5 tys. zł kary porządkowej osobom, które nie złożyły oświadczeń majątkowych. Nie ma do tego podstaw prawnych

Aktualizacja: 14.11.2008 07:27 Publikacja: 14.11.2008 03:51

Fiskus nie może karać za niezłożenie oświadczenia majątkowego

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek JD Jerzy Dudek

Tak zdecydował [b]Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II FSK 1088/07)[/b], uchylając w całości wyrok WSA w Gdańsku (sygn. I SA/Gd 343/06) oraz postanowienia dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej i dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku jako organów I i II instancji. To precedensowe orzeczenie dla osób fizycznych podejrzewanych przez fiskusa o posiadanie dochodów z nieujawnionych źródeł, przeciwko którym toczą się lub toczyć się będą postępowania podatkowe.

Chodzi o osoby, które sfinalizowały znaczące transakcje – np. kupiły mieszkania, domy, luksusowe samochody czy zainwestowały na giełdzie – a fiskus podejrzewa, że wszystko to za pieniądze, od których nie zapłaciły należnego państwu podatku.

Wystarczy, że urzędnicy dojdą do wniosku, iż wydatki lub zgromadzone w roku podatkowym mienie przekraczają legalne, bo wykazane w składanych co roku zeznaniach podatkowych dochody, aby wszczęte zostało postępowanie podatkowe.

Niestety przy tej okazji zazwyczaj [b]żądają od kontrolowanych osób, by składały oświadczenia o stanie majątkowym na dany dzień[/b], np. 31 grudnia 2007 r. Pozwala na to art. 285a § 3 ordynacji podatkowej. Tyle że zgodnie z prawem podatnik powinien je sporządzać tylko wtedy, gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że nie ujawnił wszystkich swoich obrotów czy przychodów mających znaczenie dla określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego. Jest to ważne, bo oświadczenie składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, a to oznacza, że za podanie nieprawdy można... trafić za kratki.

[b]W praktyce jednak urzędnicy żądają oświadczeń nagminnie i bez podawania powodów.[/b] W ten sposób przerzucają ciężar dowodu na samych podatników. [b]Co więcej, powszechną ich praktyką jest karanie osób, które odmówią sporządzenia takiego oświadczenia albo będą z tym zwlekały. Wymierzają im karę porządkową w wysokości maksymalnej, czyli 2,5 tys. zł.[/b]

Tak też było w opisywanej sprawie, którą zajmował się NSA.

Nakładając sankcję na opornych podatników, skarbówka powołuje się na art. 262 § 1 pkt 2 ordynacji. Umożliwia on ukaranie stron, pełnomocnika strony, świadka lub biegłego, którzy bezzasadnie odmówili złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin lub udziału w innej czynności, karą porządkową do 2,5 tys. zł.

NSA uznał jednak, że [b]oświadczenie majątkowe to nie to samo co wyjaśnienia. W praktyce oznacza to, że skarbówka nie może nakładać kary porządkowej za odmowę złożenia oświadczenia majątkowego.[/b] Nie ma bowiem ku temu żadnych podstaw prawnych.

[ramka][b]Komentuje Ireneusz Krawczyk, partner w Ożóg i Wspólnicy, pełnomocnik strony[/b]

Możliwość nakładania kary porządkowej za niezłożenie oświadczenia majątkowego naruszałaby także konstytucyjne prawo do obrony. Podatnik byłby bowiem zmuszony do wskazania organowi skarbowemu wysokości dochodów z nieujawnionych źródeł przychodu. A wszystko to pod rygorem z jednej strony odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, z drugiej zaś – kary porządkowej, która może być przecież nakładana wielokrotnie. Podatku co do zasady nie można traktować jako kary, jednak sanacyjny charakter podatku z tytułu nieujawnionych źródeł (opodatkowanych stawką w wysokości 75 proc.) jest aż nadto widoczny. [/ramka]

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: [link=mailto:g.lesniak@rp.pl]g.lesniak@rp.pl[/link][/i]

Tak zdecydował [b]Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II FSK 1088/07)[/b], uchylając w całości wyrok WSA w Gdańsku (sygn. I SA/Gd 343/06) oraz postanowienia dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej i dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku jako organów I i II instancji. To precedensowe orzeczenie dla osób fizycznych podejrzewanych przez fiskusa o posiadanie dochodów z nieujawnionych źródeł, przeciwko którym toczą się lub toczyć się będą postępowania podatkowe.

Pozostało jeszcze 87% artykułu
Matura i egzamin ósmoklasisty
Egzamin 8-klasisty: język polski. Odpowiedzi eksperta WSiP
Prawo rodzinne
Rozwód tam, gdzie ślub. Szybciej, bliżej domu i niedrogo
Nieruchomości
Czy dziecko może dostać grunt obciążony służebnością? Wyrok SN
Prawo w Polsce
Jak zmienić miejsce głosowania w wyborach prezydenckich 2025?
Prawo drogowe
Ważny wyrok dla kierowców i rowerzystów. Chodzi o pierwszeństwo