Spółki z grupy podatkowej muszą mieć siedzibę w tym samym kraju

Na podobne pytanie odpowiedział [b]Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 25 lutego 2010 r. (C-337/08, sprawa X Holding BV),[/b] badając zgodność przepisów holenderskiej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) z art. 43 i 48 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (dalej: TWE).

Zdaniem ETS państwo członkowskie nie narusza wyrażonej w tych przepisach zasady swobody działalności gospodarczej, w sytuacji gdy zabrania przystąpienia do grupy podatkowej spółki z innego państwa członkowskiego.

Z oczywistych względów sprawa ta budziła znaczne zainteresowanie większości państw członkowskich, wszak od rozstrzygnięcia ETS mógł zależeć poziom wpływów do ich budżetów z tytułu podatków dochodowych. Swoje uwagi w toczącym się postępowaniu przedstawiły rządy Holandii, Niemiec, Hiszpanii, Francji, Portugalii, Szwecji i Wielkiej Brytanii.

Holenderska ustawa o CIT, podobnie jak polska, po spełnieniu wielu warunków – przewiduje możliwość „wspólnego opodatkowania się” dwóch lub więcej spółek. Jednym z takich warunków jest posiadanie siedziby w Holandii przez wszystkie spółki wchodzące w skład grupy podatkowej.

Z takiego sposobu rozliczenia zamierzały skorzystać X Holding BV z siedzibą w Holandii oraz spółka mająca siedzibę w Belgii, której X Holding BV był jedynym akcjonariuszem. W tym celu obie spółki złożyły stosowny wniosek, który został oddalony przez holenderskie organy podatkowe z tego względu, że jedna ze spółek nie miała siedziby w tym kraju. Ostatecznie sprawa ta trafiła przed ETS.

Zdaniem X Holding BV uregulowania holenderskiej ustawy o CIT pozostają w sprzeczności z art. 43 i 48 TWE, tj. naruszają wyrażoną w tych przepisach zasadę swobody działalności gospodarczej. Spółka argumentowała, że odmowa przyznania korzyści w postaci utworzenia grupy podatkowej ze spółką zależną z siedzibą w innym państwie członkowskim może sprawić, że wykonywanie przez nią działalności gospodarczej będzie mniej atrakcyjne, ponieważ może zniechęcać ją do tworzenia spółek zależnych w innych państwach członkowskich.

ETS uznał jednak, że co prawda sytuacja spółki dominującej będącej rezydentem, która zamierza utworzyć jeden podmiot podatkowy ze spółką zależną będącą rezydentem, oraz sytuacja spółki dominującej, zamierzającej utworzyć jeden podmiot podatkowy ze spółką zależną niebędącą rezydentem, są obiektywnie porównywalne, to jednak „interes ogólny” uzasadnia zróżnicowanie sytuacji podatkowej tych dwóch grup na gruncie podatku dochodowego.

Uzasadnieniem tolerowania różnego traktowania przez system podatkowy państwa członkowskiego podmiotów znajdujących się w takich samych sytuacjach jest – zdaniem ETS – konieczność zachowania rozdziału kompetencji podatkowych między państwami członkowskimi w zakresie podatków dochodowych.

Jak zauważył Trybunał, przyznanie spółkom prawa wyboru jurysdykcji podatkowej, w której de facto mogłyby one rozliczać swoje straty, naruszyłoby w znacznym stopniu wyważony podział władztwa podatkowego między państwami członkowskimi, jako że podstawa opodatkowania zostałaby zwiększona w jednym państwie i zmniejszona w drugim o kwotę przenoszonych strat.

[ramka][b]Komentarz[/b]

Umożliwienie powiązanym spółkom z różnych państw Unii Europejskiej łącznego opodatkowania się w wybranym przez nie państwie członkowskim w istocie mogłoby naruszać zasadę podziału władztwa podatkowego w podatkach dochodowych, które – w przeciwieństwie do podatków pośrednich – nie zostały dotychczas zharmonizowane w ramach UE.

Orzeczenie to pośrednio potwierdza również, że art. 1a ust. 2 pkt 1 polskiej [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link], który mówi, że „podatkową grupę kapitałową mogą tworzyć wyłącznie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”, co do zasady, nie narusza wyrażonej w art. 43 i 48 TWE zasady swobody działalności gospodarczej.

Warto jednak odnotować, że ETS w omawianym orzeczeniu uznał, że brak prawa do „wspólnego opodatkowania się” spółek z różnych państw członkowskich, gdy takie prawo przysługuje spółkom będącym rezydentami, nie narusza zasady swobody działalności gospodarczej, o ile dochody spółki zależnej (nierezydenta) nie są opodatkowane w państwie członkowskim, w którym siedzibę ma spółka dominująca.

Wydaje się, że wskazany przez ETS warunek nie będzie spełniony, jeżeli spółka będąca nierezydentem osiągać będzie dochody na terytorium innego państwa członkowskiego poprzez położony w nim stały zakład.

Holenderska ustawa o CIT spełnia ten warunek, jako że przewiduje możliwość włączenia nierezydenta z innego państwa członkowskiego do grupy podatkowej, w zakresie, w jakim kompetencja do opodatkowania jego dochodów przysługuje Holandii.

W uproszczeniu można stwierdzić, że ustawa ta dopuszcza możliwość konsolidacji podatkowej w podatku dochodowym spółek mających siedzibę w Holandii oraz działających w tym kraju zakładów spółek z innych państw członkowskich, których dochody – na mocy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub ustawodawstwa wewnętrznego – podlegają opodatkowaniu w Holandii.

Co więcej taki stały zakład, a ściśle rzecz biorąc spółka z innego państwa członkowskiego, do której ten zakład należy, może być spółką dominującą w grupie podatkowej, pod warunkiem że udział w spółce zależnej należał będzie do aktywów jej holenderskiego zakładu.