Takie wnioski płyną z wczorajszej uchwały Sądu Najwyższego podjętej w składzie siedmiu sędziów (sygnatura III CZP 48/11).
Była to odpowiedź na pytanie trzech sędziów SN. Zanim doszło do tego rozstrzygnięcia, zmieniły się przepisy (patrz ramka) i wątpliwości w tej kwestii znikły, ale i tak uchwała ma ogromne znaczenie. Rozstrzyga bowiem istniejące od lat wątpliwości, czy właściciele mogą żądać odszkodowania od gminy za niedostarczenie pomieszczeń tymczasowych. Gminy twierdziły, że przepisy nie zobowiązują ich do dostarczania pomieszczeń tymczasowych, a skoro tak, to żadnych odszkodowań płacić nie muszą. Wczoraj SN przesądził, że mają taki obowiązek.
Gdzie eksmitować
W tej konkretnie sprawie pięć lat temu Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska w Nidzicy uzyskała wyrok eksmisyjny przeciwko dwóm kobietom zajmującym mieszkanie będące jej własnością. Orzeczenie to nie przewidywało prawa do lokalu socjalnego. Przepisy zaś obowiązujące do 16 listopada zabraniały eksmisji na bruk (po tej dacie w niektórych wypadkach można eksmitować do noclegowni). W takiej sytuacji kodeks postępowania cywilnego przewiduje dostarczenie eksmitowanemu pomieszczenia tymczasowego. To obowiązek wierzyciela (w tym wypadku spółdzielni), komornika lub gminy (tak przepisy przewidywały przed 16 listopada i dalej przewidują). Spółdzielnia z Mazur zwróciła się więc do gminy o dostarczenie eksmitowanym pomieszczenia tymczasowego, a ta odpowiedziała, że tego nie zrobi.
Komornik umorzył więc postępowanie eksmisyjne. Spółdzielnia zażądała wówczas od gminy odszkodowania za szkody, jakie ponosi z tego tytułu, że kobiety nadal zajmują jej lokal, ponieważ nie ma dokąd ich eksmitować. Sąd rejonowy oddalił powództwo, a spółdzielnia się odwołała. Sąd Okręgowy w Olsztynie nabrał wątpliwości co do powinności gminy. Dlatego wystąpił z pytaniem prawnym do Sądu Najwyższego, czy gmina musi zapłacić odszkodowanie właścicielowi lokalu, który czeka na dostarczenie eksmitowanemu pomieszczenia tymczasowego. SN postanowił zaś, że rozpatrzy je w składzie siedmiu sędziów. Chodzi bowiem o to, że są rozbieżności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i SN.
Ponadto nie było do 16 listopada żadnego przepisu, który przewidywałby wprost taką odpowiedzialność gminy. Art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów przyznaje roszczenie o odszkodowanie tym tylko właścicielom, których lokale zajmują eksmitowani z przyznanym prawem do lokalu socjalnego.
