Piotr Nazarewicz: Poinformowany jak Robert Gwiazdowski

W „Rzeczpospolitej” w połowie września został opublikowany felieton pana Roberta Gwiazdowskiego pt. „Transparentny jak sędzia TSUE”. Dotyczy on bardzo ważnego wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 4 września 2025 r. (sygn. akt C-225/22).

Orzeczenie to zostało wydane w związku z pytaniami prejudycjalnymi Sądu Apelacyjnego w Krakowie. Sąd ten zapytał m.in., czy sąd powszechny nie jest związany wyrokiem sądu ostatniej instancji – w składzie którego zasiadają członkowie powołani na urząd sędziego z rażącym naruszeniem prawa krajowego regulującego postępowanie nominacyjne na urząd sędziego Sądu Najwyższego (SN), skutkiem czego sąd ten nie spełnia wymogu sądu niezawisłego, bezstronnego i ustanowionego na mocy ustawy – wydanym na skutek skargi nadzwyczajnej, uchylającym prawomocne orzeczenie i przekazującym sprawę sądowi powszechnemu do ponownego rozpoznania. Czy zatem taki wyrok nie jest orzeczeniem w sensie prawnym, a oceny w tym zakresie może dokonać sąd powszechny spełniający wymogi unijne?

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Wyrok TSUE to nie jest opcja atomowa, ale chaos w sądach i tak spotęguje

Choć eksperci nie są zgodni co do zakresu wyroku sądu w Luksemburgu i jego skutków, nie ma wątpli...

Wyrok TSUE z 4 września 2025 r. Co orzekł Trybunał?

TSUE w punkcie drugim przedmiotowego wyroku orzekł, iż „Artykuł 19 ust. 1 akapit drugi TUE w związku z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że: w sytuacji gdy na podstawie orzeczenia Trybunału ustalono, iż organ sądowy ostatniej instancji nie spełnia wymogów dotyczących niezawisłości, bezstronności i uprzedniego ustanowienia na mocy ustawy w rozumieniu tego postanowienia, wydane przez taki organ orzeczenie, na mocy którego dana sprawa zostaje przekazana sądowi niższej instancji do ponownego rozpoznania, należy uznać za niebyłe, gdy taka konsekwencja jest z punktu widzenia danej sytuacji procesowej nieodzowna dla zagwarantowania pierwszeństwa prawa Unii”.

TSUE podtrzymał dotychczasową linię orzeczniczą. W wyroku z 21 grudnia 2023 r. (C-718/21) stwierdził, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego nie jest niezawisłym i bezstronnym sądem ustanowionym na mocy ustawy, co oznacza, że nie może zadawać pytań prejudycjalnych. Sędziowie tej Izby zostali bowiem powołani w wyniku wadliwej procedury, w sposób sprzeczny ze standardami prawa UE.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

TSUE odmawia rozpoznania pytania Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN

Z uwagi na całokształt okoliczności związanych z powołaniem sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej i...

Autor felietonu krytycznie odniósł się do powyższego wyroku. W związku z tym zadał w jego treści następujące pytanie: „A jak wybierani są sędziowie TSUE, którym nie podoba się, jak są teraz wybierani sędziowie w Polsce?” Udzielając odpowiedzi przedstawił sposób ich wyboru wskazując, że w procedurze tej uczestniczą m.in. Zgromadzenie Parlamentarne i Panel Doradczy powołany przez Komitet Ministrów Rady Europy składający się z ministrów spraw zagranicznych.

Należy jednak zauważyć, że podana procedura w ogóle nie dotyczy sędziów TSUE. Opisany został bowiem sposób wyboru sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) w Strasburgu. Jest to inny sąd międzynarodowy, który jest organem Rady Europy. Do jej głównych organów zaliczamy także wymieniony Komitet Ministrów (organ decyzyjny) i Zgromadzenie Parlamentarne (organ doradczy). Można także wskazać Komisarza Praw Człowieka Rady Europy. Organami doradczymi są natomiast: Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy oraz Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez prawo, nazywana ze względu na miejsce siedziby Komisją Wenecką.

Rada Europy jako organizacja międzynarodowa działa na podstawie swojego statutu, przyjętego w Londynie 5 maja 1949 r. Zajmuje się ona ochroną praw człowieka zgodnie z najważniejszą jej Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 4 listopada 1950 r., która weszła w życie 3 września 1953 r. Konwencja jest umową międzynarodową, której stronami są wszystkie państwa członkowskie Rady Europy. Należy zaznaczyć, że są to także państwa spoza UE. Europejski Trybunał Praw Człowieka jest organem sądowym Rady Europy, który działa na podstawie wskazanej wyżej Konwencji, jej protokołów dodatkowych i własnego Regulaminu. Wybór jego sędziów został uregulowany w tej Konwencji.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Robert Gwiazdowski: Transparentny jak sędzia TSUE

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) uznał właśnie, że „sąd krajowy jest zobowiązany...

Jak wybierani są sędziowie TSUE, a jak wybierani są orzekający w ETPC

TSUE jest jedną z siedmiu instytucji UE. Jego siedziba znajduje się w Luksemburgu. Składa się on z dwóch odrębnych organów sądowych – Trybunału Sprawiedliwości i Sądu. Wyrok 4 września 2025 r. (C-225/22) wydał TSUE. Wybór sędziów Trybunału Sprawiedliwości i sędziów Sądu reguluje art. 19 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 253-255 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Sędziowie TS są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mających kwalifikacje w ich państwach do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych lub są prawnikami o uznanej kompetencji. Sędziowie Sądu także są wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności, mogących zajmować wysokie stanowiska sądowe. Sędziowie obu sądów są mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy państw członkowskich UE na okres sześciu lat, po konsultacji z komitetem przewidzianym w art. 255 TFUE. Co trzy lata następuje częściowa wymiana składu sędziowskiego. Członkowie sądów mogą być mianowani ponownie.