W swoim wielkim dziele – „Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej” Ernst H. Kantorowicz (1895 – 1963), wybitny niemiecki historyk-mediewista, ukazuje, jak w ciągu wieków następowało oddzielanie dwóch pojęć i dwóch instytucji. Pierwszą było, utożsamiane z władzą publiczną, w znacznej mierze spersonalizowane i uświęcone panowanie monarsze wyprowadzane z władzy boskiej (Chrystusowej). Drugą, świecka wspólnota ludzi osiadłych na danym terytorium – Corpus Reipublicae mysticum, kształtowana na wzór wspólnoty sakralnej – Kościoła określanej jako Corpus Ecclesiae mysticum.
Odseparowanie tych dwóch pojęć i instytucji doprowadziło do pojawienia się, przyjętej także w Polsce w czasach Kazimierza Wielkiego, koncepcji Korony Królestwa. Dała ona początek późniejszej, w pełni zdepersonalizowanej już idei państwa, która odnosiła się do instytucji z natury ponadczasowej, a przynajmniej przeżywającej swoich doczesnych rządców.
[srodtytul]Krytycznie o samorządach[/srodtytul]
Jednakże to, co wydaje się bezdyskusyjne w oczach historyków, politologów i prawników, nie zawsze jest równie oczywiste w rozumieniu potocznym. Nie spotyka się już co prawda poglądu, że państwo sprowadza się do osoby czy osób zajmujących stanowiska publiczne, ale przekonanie, iż państwo to tyle, co wyobcowany ze społeczeństwa zespół instytucji i urzędów, jest dosyć rozpowszechnione. Poza nim nie istnieje już państwo, lecz zbiorowość ludzi poddanych władztwu publicznemu. Stąd też łatwe przeciwstawianie mieszkańców jakiegoś kraju (poddanych, obywateli) – państwu.
Takie podejście da się wyczuć czasami w oświadczeniach naszych polityków, którzy nawołują do „umocnienia państwa”. Słyszy się zatem, że owo umocnienie ma przybrać postać zmian w składzie personelu urzędniczego, usprawnienia działań instytucji, w których jest on zatrudniony, przekazania im do realizacji zadań, które nie były dotychczas państwu przypisane, wyposażenia tych instytucji w odpowiednio rozszerzone kompetencje itp. Umacnianie państwa, w tej perspektywie, to głównie umacnianie organów władzy wykonawczej (np. prezydenta, premiera, Rady Ministrów) wraz z całym zespołem instytucji administracyjnych pozostającym do ich dyspozycji.