Obecnie komercyjne zagospodarowanie przestrzeni nad torami i tunelami kolejowymi jest mocno utrudnione. Brak instytucji prawnej pozwalającej na oderwanie prawa własności takiej zabudowy od użytkowania wieczystego gruntu wymaga prawniczej ekwilibrystyki. Nieumiejętne wykorzystanie dostępnych instytucji prawnych może odbić się negatywnie na możliwości finansowania i późniejszego wyjścia z inwestycji, co powoduje, że zainteresowanie zabudową przestrzeni nad torami jest znacznie mniejsze niż tradycyjnymi inwestycjami na gruncie.
Nowelizacja służebności przesyłu
Już w 2011 roku Komisja Kodyfikacyjna Kodeksu Cywilnego przygotowała nowelizację służebności przesyłu, która rozszerza pojęcie urządzeń przesyłowych na urządzenia przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego. Projektowana treść art. 49 kc przewiduje ponadto, że budynki i budowle służące wyłączenie do korzystania z urządzeń przesyłowych stanowią własność przedsiębiorstwa przesyłowego.
PKP, ani też PKP PLK nie potrzebuje prawa użytkowania wieczystego do gruntów zabudowanych liniami kolejowymi. Służebność przesyłu ustanowiona na rzecz PKP (albo bezpośrednio PKP PLK) byłaby wystarczającym tytułem niezbędnym do prowadzenia ruchu kolejowego. Zapewniłaby własność niezbędnych na ten cel urządzeń, budynków i budowli, a także możliwość korzystania z nieruchomości obciążonej zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń, w tym uprawnienie do ich konserwacji, modernizacji i przebudowy.
Nie chodzi przy tym o to, aby PKP pozbawić użytkowania wieczystego, a raczej o to, aby dać PKP wybór i uwolnić obrót gruntami zabudowanymi liniami kolejowymi, skoro można pogodzić ruch kolejowy z inwestycją komercyjną nad torami.
W praktyce PKP mogłoby zbyć użytkowanie wieczyste do gruntu na którym zlokalizowana jest linia kolejowa z jednoczesnym obciążeniem tej nieruchomości służebnością przesyłu. Dopóki istniałoby przedsiębiorstwo przesyłowe dopóty istniałaby służebność przesyłu, a PKP (PKP PLK) miałoby zapewniony tytuł niezbędny do prowadzenia ruchu kolejowego. Nabywca gruntu byłby uprawniony do korzystania z nieruchomości z wyłączeniem tej przestrzeni, która jest niezbędna do korzystania z ustanowionej służebności.