Ekstradycja Polańskiego do USA ciągle możliwa - pisze Ariel Falkiewicz

W wypadku wniosku Amerykanów ?i braku innych negatywnych przesłanek ekstradycja reżysera mogłaby być? prawnie dopuszczalna - pisze Ariel Falkiewicz.

Publikacja: 09.07.2014 04:00

Ariel Falkiewicz

Ariel Falkiewicz

Foto: materiały prasowe

Może tak być wbrew obiegowej opinii powielanej wskutek oświadczenia Prokuratury Generalnej z 15 lipca 2010 r.

Powoływany przez Prokuraturę Generalną art. 604 § 1 pkt 3 kodeksu postępowania karnego statuuje przesłankę odmowy wydania w sytuacji, gdy doszło do przedawnienia (karalności i wykonania kary). Ten przepis nie precyzuje, czy chodzi o przedawnienie czynu w kraju, który skierował wniosek ekstradycyjny do Polski, czy też o przedawnienie w Polsce (lege non distinguente trzeba uznać, że chodzi o przedawnienie w państwie występującym o ekstradycję lub o przedawnienie w Polsce).

Zwrócić należy jednak uwagę na art. 615 § 2 k.p.k., który wyłącza stosowanie przepisów Działu XIII k.p.k. (a więc m.in. art. 604 § 1 pkt 3 k.p.k.) w sytuacji, gdy umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną, stanowi inaczej. Przepis ten jest w zasadzie powtórzeniem normy wynikającej z art. 91 ust. 2 Konstytucji RP oraz refleksem konstytucyjnego systemu źródeł prawa w Polsce (art. 87 ust. 1 Konstytucji RP). Stosunki ekstradycyjne Polska–USA normuje zaś umowa z 10 lipca 1996 r. o ekstradycji (dalej: umowa ekstradycyjna) i to właśnie w tym akcie prawnym należy szukać ewentualnej podstawy do odmowy wykonania wniosku ekstradycyjnego.

Przesłanka odmowy oparta na obywatelstwie osoby ściganej jest jedynie przeszkodą względną. Polska może – zgodnie z art. 4 ust. 1 umowy ekstradycyjnej – wydawać swoich obywateli do USA, jeżeli jest to „właściwe i możliwe". Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 21 września 2011 r. (sygn. SK 6/10) uznał, że przepis ten jest zgodny z polską konstytucją. Tym samym przesądzono o prawnej możliwości ekstradycji obywateli polskich do USA.

Umowa ekstradycyjna między Polską a Stanami Zjednoczonymi reguluje również kwestię przedawnienia jako przesłanki odmowy wykonania wniosku ekstradycyjnego. Zgodnie z art. 8 tej umowy „wydanie nie nastąpi, jeżeli ściganie lub wykonanie kary za przestępstwo, z powodu którego wnosi się o wydanie, uległo przedawnieniu według prawa państwa wzywającego".

Innymi słowy, chodzi o przedawnienie, ale jedynie w państwie, które występuje o ekstradycję. Jak powszechnie wiadomo, do przedawnienia karalności czynu zarzucanego Romanowi Polańskiemu jeszcze w USA nie doszło. W konsekwencji należy uznać, że przepis art. 604 § 1 pkt 3 k.p.k. pozostaje w kolizji z art. 8 umowy ekstradycyjnej pomiędzy Polską i USA.

Oznacza to pierwszeństwo stosowania przepisu umowy międzynarodowej, który ma charakter lex superior. Jak trafnie zaś stwierdził Sąd Apelacyjny w Katowicach: „Jeśli państwa w umowie międzynarodowej określiły katalog sytuacji, w których wydanie jest niedopuszczalne, to tym samym uznały, iż inne, niewymienione w tym katalogu sytuacje nie mogą stanowić podstawy odmowy wydania. Państwa te, zawierając umowę, zaciągnęły względem siebie zobowiązanie, że tylko w określonych w tejże umowie przypadkach mogą odmówić wydania osoby ściganej" (postanowienie z 2 marca 2011 r., sygn. II AKz 87/11).

W praktyce więc, gdyby został skierowany wniosek o ekstradycję Romana Polańskiego do USA, polskie organy władzy publicznej (minister sprawiedliwości oraz sądy) nie mogłyby powoływać się na przesłankę odmowy wyrażoną art. 604 § 1 pkt 3 k.p.k. Pacta sunt servanda.

Autor jest doktorantem w Katedrze Postępowania Karnego UJ

Może tak być wbrew obiegowej opinii powielanej wskutek oświadczenia Prokuratury Generalnej z 15 lipca 2010 r.

Powoływany przez Prokuraturę Generalną art. 604 § 1 pkt 3 kodeksu postępowania karnego statuuje przesłankę odmowy wydania w sytuacji, gdy doszło do przedawnienia (karalności i wykonania kary). Ten przepis nie precyzuje, czy chodzi o przedawnienie czynu w kraju, który skierował wniosek ekstradycyjny do Polski, czy też o przedawnienie w Polsce (lege non distinguente trzeba uznać, że chodzi o przedawnienie w państwie występującym o ekstradycję lub o przedawnienie w Polsce).

Pozostało 83% artykułu
Opinie Prawne
Marek Isański: Można przyspieszyć orzekanie NSA w sprawach podatkowych zwykłych obywateli
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Opinie Prawne
Maciej Gawroński: Za 30 mln zł rocznie Komisja będzie nakładać makijaż sztucznej inteligencji
Opinie Prawne
Wojciech Bochenek: Sankcja kredytu darmowego to kolejny koszmar sektora bankowego?
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Sędziowie 13 grudnia, krótka refleksja
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Opinie Prawne
Rok rządu Donalda Tuska. "Zero sukcesów Adama Bodnara"