Donald Tusk narusza układy

Skomentuj na [link=http://blog.rp.pl/ziemkiewicz/2009/03/30/donald-tusk-narusza-uklady/" "target=_blank]blog.rp.pl/ziemkiewicz[/link]

Niecałe dwa tygodnie temu premier Tusk z nieco zakłopotanym uśmiechem wyjaśniał dziennikarzom, że w życiu politycznym są różnego rodzaju standardy i Platforma, w przeciwieństwie do koalicjanta, będzie przestrzegać tych wyższych. Chyba nikt nie podejrzewał wówczas, żeby było to cokolwiek więcej niż po prostu gładkie frazesy, ot, premier zachwala własną partię, co oczywiste, i stara się jakoś usprawiedliwić bezradność wobec zupełnego bezwstydu, z jakim działacze PSL bronią kumoterstwa swojej.

Słowa te, okazuje się, nie były jednak czczą przechwałką. Zapowiedź upublicznienia listy parlamentarzystów PO mających akcje i udziały w rozmaitych przedsięwzięciach, kategoryczne stwierdzenia, iż mandaty poselskie i senatorskie są niemożliwe do pogodzenia z aktywnością w biznesie, propozycja wzorowanego na amerykańskim funduszu powierniczego, który przejmowałby w zarząd interesy polityków na czas kadencji – nawet uznając słuszność zarzutów, iż pomysły są rzucane chaotycznie, a przesada niektórych przypomina stare powiedzenie o wylewaniu dziecka z kąpielą, trzeba docenić, iż Tusk nie próbuje zamieść spraw pod dywan.

[srodtytul]Poczucie krzywdy[/srodtytul]

Można to oczywiście cynicznie – i nie bez racji – wyjaśnić wymogami politycznej racjonalności. Waldemar Pawlak nie musi się podobać nikomu poza swoim określonym i dość specyficznie rozumującym elektoratem. Tusk, myśląc poważnie o prezydenturze, na postawę "i co mi zrobicie, opiszecie mnie w gazetach?" pozwolić sobie absolutnie nie może. Nie zmienia to faktu, iż premier stara się nie tylko przekonać wyborców, że PO jest partią czystszą od poprzednio rządzących, ale też naprawdę zapobiec aferom i nadużyciom na swoim zapleczu. W ten sposób premier poprawia notowania u wyborców, ale naraża się na rozgoryczenie i gniew działaczy partyjnych. Nie ma się co czarować – po dwudziestu latach transformacji, na scenie politycznej, coraz bardziej "obrotowej" i coraz skuteczniej chroniącej oligopol istniejących partyjnych nomenklatur ordynacją i sposobem finansowania, do polityki przestali się garnąć idealiści.

Nie chcę generalizować, by nie skrzywdzić licznych jeszcze egzemplarzy tego gatunku – ale polityka zdominowana została przez ludzi, dla których jest ona sposobem na własny społeczny i materialny awans. Członkostwo w partii, działanie w jej lokalnych, stopniowo coraz wyższych strukturach to coś jakby praca w firmie, która zajmuje się sprawowaniem władzy na różnych szczeblach, tak jak inne firmy zajmują się handlem żywnością czy wywozem śmieci.

Pracujesz na szefa, zarówno tego głównego, jak i bezpośredniego, w nagrodę dostajesz posadę, której inaczej byś nie dostał, i możliwość ustawienia rodziny. Jedni zadowalają się pozycją w gminie, powiecie czy synekurą w spółkach komunalnych, inni, bardziej ambitni, starają się awansować do centrali i do parlamentu.

Ten stosunkowo prosty obraz wzajemnych zobowiązań został, w odczuciu wielu szeregowych członków PO, drastycznie przez Tuska naruszony. Rozgoryczenie i poczucie krzywdy jest tym większe, że szef naruszył go zupełnie niespodziewanie, bez żadnych wstępnych sygnałów, iż coś się w funkcjonowaniu partii zmienia.

Nawet wręcz przeciwnie – wcześniej partyjne doły miały aż nadto dowodów, iż zasady gry są obustronnie akceptowane.

[srodtytul]Rozwiązany Konstancin[/srodtytul]

Koło w Sopocie, które ma zostać – po demonstracyjnym opuszczeniu go przez Tuska – rozwiązane, nie będzie pierwszą partyjną strukturą, którą spotka ten los. Mniej więcej rok temu mazowiecka PO rozwiązała koło w podwarszawskim Konstancinie (miejscowość, bez wdawania się w szczegóły, w bardzo specyficznej sytuacji ekonomicznej). Tamto wydarzenie było jednak zupełnie niepodobne. Koło w Konstancinie było dziełem lokalnych społeczników, którzy rozmaite inicjatywy obywatelskie prowadzili tam od kilkunastu lat, aż w końcu dostrzegli w powstającej PO siłę polityczną sprzyjającą działaniom podobnych im lokalnym "nawiedzonym". Jedną ze wspomnianych inicjatyw była tzw. wszechnica obywatelska, cykl otwartych spotkań z ludźmi reprezentującymi różne środowiska i spojrzenia.

To właśnie stało się pretekstem do rozwiązania koła. W ustnym uzasadnieniu (oficjalnego w ogóle nie było) poseł Kidawa-Błońska poinformowała przedstawicieli likwidowanej struktury, że PO nie może firmować spotkań z takimi ludźmi jak Semka, Wildstein czy Ziemkiewicz. Był to oczywiście tylko pretekst; jeszcze tego samego dnia (!) PO powołała w Konstancinie nowe koło, zdominowane przez grupę ludzi związanych z tym szczególnym rodzajem przedsiębiorczości, która nie tworzy nowych jakości, ale czerpie z parcelowanej sfery publicznej.

Historię przytaczam tu, bo jest niezwykle charakterystyczna. Otóż stopniowe zdominowanie struktur partyjnych przez ludzi, którzy kierują się chęcią poprawienia swojej osobistej sytuacji, wynikło nie tylko z uwarunkowań systemowych, ale ze świadomej polityki partyjnych przywódców, którzy na takich właśnie ludziach postanowili się opierać. W poprzedniej kadencji obserwowałem podobny proces stopniowego "wypłukiwania" ze społeczników lokalnych struktur PiS, gdzie konsekwentnie zastępowano ich zaufanymi ludźmi posłów będących blisko Jarosława Kaczyńskiego.

PO ten proces rozbudowywania dworu prezesa w dół przyśpieszyła, tworząc narzędzie do nagradzania tych samorządów, w których przyniósł on pożądane skutki – rozdział pieniędzy na boiska i drogi lokalne. Nikt szczególnie nie dziwił się temu, że budowa lokalnych dróg, zamiast Ministerstwu Infrastruktury podporządkowana została ministrowi spraw wewnętrznych, bo każdy wiedział, że minister ów pełni w partii rządzącej kluczową rolę i że można sparafrazować powiedzonko sprzed lat: "kto nie z Grzesiem, tego zniesiem".

[srodtytul]Polska zyskuje[/srodtytul]

Angażowanie się w biznes w partii, której korzenie sięgały Kongresu Liberalno-Demokratycznego, nie mogło być i nie było postrzegane nigdy jako przeszkoda w działalności politycznej. A sposób, w jaki objąwszy władzę przejmowała ona "konfitury" w spółkach Skarbu Państwa i samorządach, nie dawał powodów do podejrzeń, że nowa władza zamierza zmieniać panujące dotychczas w naszej polityce obyczaje. Te zaś były takie, że poseł "w cywilu" zarabiający na imporcie gaśnic robił interes życia na napisanej i wylobbowanej przez siebie ustawie nakazującej obowiązkowe kupno gaśnicy każdemu kierowcy, a poseł będący współwłaścicielem sieci sklepów średniopowierzchniowych załatwiał wejście w życie ustawy forującej jego sklepy kosztem hipermarketów. I nikogo w klasie politycznej to szczególnie nie dziwiło, istniała wręcz cicha umowa, by sobie takich przypadków nawzajem nie wytykać.

Pokazowa egzekucja senatora Misiaka i partyjny nakaz odcięcia się od prezydenta Sopotu wprawiły więc wielu działaczy partii w bolesne zdumienie. Obsadzanie list do europarlamentu spadochroniarzami, choć niekiedy bardzo przykre, dało się zracjonalizować – nazwiska znane z telewizji to nadzieja na znacząco lepszy wynik. Ale uderzanie przez lidera w wiernych podwładnych wielu oceniło jako skrajną nielojalność i złamanie niepisanej umowy.