Wzrost gospodarczy priorytetem Europy

To nie przypadek, że choć Komisja Europejska prowadzi aktywną politykę zarządzania w sytuacji kryzysu, zajmujemy się również perspektywą długoterminową, przedstawiając wnioski mające na celu odbudowę europejskiej unii gospodarczej i walutowej. Zarówno środki krótkoterminowe, jak i długoterminowe muszą być podejmowane z taką samą determinacją, aby móc kontynuować odbudowę zaufania i stymulować inwestycje oraz wzrost gospodarczy z korzyścią dla wszystkich obywateli.

Obok odważnej wizji przyszłości unii gospodarczej i walutowej Komisja przedstawiła w tym tygodniu podstawowe działania krótkoterminowe, które naszym zdaniem Europa musi podjąć, aby osiągnąć trwałe ożywienie gospodarcze.

Po pierwsze, musimy dokończyć naprawę i reformę sektora finansowego. Nie chodzi tu o „ratowanie bankierów": chodzi nam o zapewnienie dostępu do finansowania przedsiębiorstwom, które tworzą gospodarkę realną, zwłaszcza małym i średnim firmom. Poprawa dostępu naszych przedsiębiorstw do finansowania, niezależnie od ich lokalizacji w Europie, ma podstawowe znaczenie dla wzmocnienia fundamentów eksportu i produkcji przemysłowej.

Aby ożywić gospodarkę europejską, musimy zwiększyć inwestycje produkcyjne, zarówno publiczne, jak i prywatne. Jako że sektor finansowy wciąż nie funkcjonuje tak, jak powinien, banki publiczne mogą tu odgrywać szczególnie istotną rolę. Dlatego właśnie przywódcy państw UE zgodzili się na zwiększenie o 10 mld euro kapitału wpłaconego Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), co w ciągu trzech najbliższych lat powinno mu umożliwić wsparcie inwestycji o łącznej wartości około 180 mld euro w dziedzinach innowacji i umiejętności, dostępu MŚP do finansowania, efektywnego gospodarowania zasobami oraz infrastruktury strategicznej.

Zaawansowane są również prace EBI nad przygotowaniem projektów finansowania poprzez obligacje projektowe, które umożliwią inwestorom działającym na rynku kapitałowym, takim jak towarzystwa ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne, dokonywanie długoterminowych inwestycji w rozwój kluczowej infrastruktury europejskiej.

Inicjatywy te powinny ponadto otrzymywać wsparcie z budżetu UE, które będzie w coraz większym stopniu wykorzystywane do mobilizowania funduszy prywatnych na potrzeby realizacji celów polityki UE, maksymalizując wpływ budżetu jako motoru wzrostu gospodarczego.

Komisja pracuje również nad istotną poprawą otoczenia regulacyjnego MŚP, wspierając ich bezpośredni dostęp do kapitału podwyższonego ryzyka, redukcję kosztów i zmniejszenie biurokracji.

Po drugie, musimy utrzymać wyznaczony kurs w odniesieniu do fali realizowanych w Europie reform strukturalnych. Od początku kryzysu w wielu państwach członkowskich UE poczyniono znaczne postępy w usuwaniu narosłych przez długi okres przeszkód prawnych i regulacyjnych, które utrudniają dynamiczny rozwój gospodarki. Należy utrzymać to tempo zmian, a w miarę potrzeby je przyspieszyć.

Należy uczynić więcej dla poprawy otoczenia biznesu, aby ułatwić przedsiębiorcom zakładanie nowych przedsiębiorstw i rozwój istniejących. Konieczna jest poprawa wyników systemów kształcenia oraz ogólnego poziomu umiejętności, ponieważ musimy inwestować w wiedzę Europejczyków, jeśli mamy konkurować na arenie międzynarodowej. Zdecydowanych rozwiązań wymaga również kwestia barier dla konkurencji w sektorze usług i energii.

Jeśli chodzi o bezrobocie, musimy podjąć działania współmierne do skali problemu. Liczba osób bezrobotnych w UE wynosi obecnie 25 mln, a bezrobocie w coraz większym stopniu ma charakter długotrwały. Sytuacja ta jest całkowicie nie do przyjęcia.

W niektórych państwach UE, w których bezrobocie jest najwyższe i w których występuje największa segmentacja rynków pracy, w ciągu ostatnich osiemnastu miesięcy przeprowadzono śmiałe i bardzo istotne reformy. Reformy te były kontrowersyjne, ale stanowią one ważny krok w kierunku poprawy funkcjonowania rynków pracy. Zasadnicze znaczenie ma ich skutecznie wdrożenie i wykorzystanie.

Konieczne jest zwiększenie zaufania wśród przedsiębiorstw, aby były one gotowe tworzyć trwałe miejsca pracy, zwłaszcza dla młodych ludzi. Zwalniani pracownicy powinni móc liczyć na skuteczne i dostosowane do ich potrzeb usługi, które pomogą im w ponownym znalezieniu zatrudnienia. Musimy ułatwić mobilność i bardziej elastyczne warunki pracy.

Po trzecie, dążąc do zapewnienia stabilności finansów publicznych, musimy przeprowadzać konsolidację fiskalną w sposób inteligentny – chroniąc inwestycje w dziedzinach istotnych dla przyszłego wzrostu gospodarczego, takich jak badania i innowacje, edukacja i energia.

Europejski pakt stabilności i wzrostu, zreformowany i wzmocniony w ubiegłym roku, zapewnia odpowiednie ramy dla przywrócenia stabilności finansów publicznych. Pakt ten umożliwia nam uwzględnienie warunków specyficznych dla poszczególnych państw. Najważniejsze jest, aby utrzymywać stały trend spadkowy deficytu strukturalnego, który to wskaźnik nie uwzględnia środków jednorazowych i wpływu cyklu koniunkturalnego. Dlatego też oceniając wypełnianie przez poszczególne państwa ich zobowiązań w ramach paktu, Komisja Europejska koncentruje się przede wszystkim na wysiłku fiskalnym w kategoriach strukturalnych.

Zdrowe finanse publiczne są podstawowym warunkiem zrównoważonego rozwoju. Konsolidacja fiskalna może wpływać na wzrost gospodarczy w perspektywie krótkoterminowej, ale skutki utrzymywania nadmiernego deficytu są o wiele gorsze: obecny kryzys dobitnie to udowodnił.

Komisja zbada inne sposoby, w ramach obowiązujących zasad paktu, uwzględnienia programów inwestycyjnych w ocenie krajowych planów budżetowych. W szczególności, pod pewnymi warunkami, jednorazowe publiczne programy inwestycyjne o udowodnionym wpływie na stabilność finansów publicznych można by objąć czasowym odstępstwem od średniookresowego celu budżetowego, którym jest osiągnięcie równowagi budżetowej w kategoriach strukturalnych, lub od ścieżki osiągania tego celu. Może to dotyczyć na przykład niektórych inwestycji publicznych współfinansowanych przez UE.

Należy wyraźnie powiedzieć, że szczególne traktowanie inwestycji publicznych powinno prowadzić jedynie do czasowego odstępstwa od ścieżki osiągania średniookresowego celu budżetowego. Innymi słowy, przepisów szczególnych dotyczących projektów inwestycyjnych nie należy mylić z tzw. „złotą zasadą budżetową" zezwalającą na stałe odstępstwo dla wszystkich inwestycji publicznych. Takie szerokie podejście mogłoby zagrozić głównemu celowi paktu, osłabiając stabilność długu publicznego w długim okresie.