Rozdwojona jaźń prawicy

Konflikt ukraiński sprawił, że polska prawica spod znaku PiS stała się przychylna Europie. Działacze partii Jarosława Kaczyńskiego i sam lider, widząc, jak Ukrainki i Ukraińcy walczą o swoją suwerenność, jak większość z nich chce integracji Kijowa z Unią, zmienili kurs swojej partii. Dlatego PiS genetyczną antyeuropejskość zastąpił koniunkturalną europejskością.

Worek do bicia

Tę kolejną metamorfozę potwierdził sam Kaczyński. Na partyjnej konwencji inaugurującej kampanię PiS do europarlamentu jego wystąpienie było bodaj najbardziej przyjazne Europie w całej historii PiS. Prezes z eurosceptyka stał się niemal proeuropejczykiem. Nie jest to jednak zmiana niewinna. Rodzi wiele sprzeczności. A główna sprowadza się do pytania: czy ten nieoczekiwany zwrot PiS ku Europie, dyktowany sytuacją za naszą wschodnią granicą, opłaci się Kaczyńskiemu?

Co tu dużo kryć – PiS w obecnej sytuacji geopolitycznej przypomina człowieka, który ma rozdwojenie jaźni. I to co najmniej w dwóch kluczowych kwestiach.

Przede wszystkim PiS w odróżnieniu od PO i większości Polaków zawsze był sceptyczny wobec zjednoczonej Europy. W integracji Starego Kontynentu dostrzegał rozmaite zagrożenia. Tymczasem polska dekada w strukturach europejskich pokazała, że wszystkie obawy, które zgłaszali politycy prawicy – od wykupu ziemi przez Niemców, poprzez zmuszenie Polaków do odrzucenia własnej suwerenności i tradycji, do poddaństwa politycznego pod butem Berlina – można włożyć między bajki.

Polska, czego świadectwem są ostatnie dni, pokazała, że Trójkąt Weimarski, Berlin–Paryż–Warszawa, jest de facto już Trójkątem Europejskim. To w Warszawie kanclerz Angela Merkel ogłasza, że Unia podpisze z Ukrainą umowę stowarzyszeniową (co stało się 21 marca w Brukseli). To premier Donald Tusk jest aktywnym politykiem, który współtworzy dziś nową architekturę polityczną Unii wobec Wschodu. Wreszcie to polski rząd przedstawił projekt energetycznej solidarności europejskiej, mającej na celu zerwanie zależności UE od Rosji jako naszego „jedynego CPN".

Mimo tak mocnej pozycji Polski w Unii jeszcze kilka tygodni temu, przed wybuchem konfliktu ukraińskiego, PiS budował swój przekaz polityczny na kampanii antyeuropejskiej, sprowadzając ją do hasła: „Niech Unia daje nam kasę i się od nas odczepi". W jaki sposób czołowi politycy PiS, dziś skrzętnie pochowani po kątach, robili sobie z Unii worek do bicia?

Przykładowo nowa gwiazda PiS prof. Krystyna Pawłowicz nie wahała się, by Unię Europejską nazwać „domem publicznym". I przekonuje: „A ja osobiście w ogóle nie akceptuję naszego członkostwa w UE, o czym prezes Kaczyński wie i co zaaprobował (...). Absolutnie nie widzę żadnego pożytku z Unii. Dla mnie ta akcesja oznacza koniec Polski. Uważam zresztą, że Polski już nie ma. Polacy są wykorzeniani, niszczony jest polski Kościół".

Anna Fotyga, była minister spraw zagranicznych w rządzie Jarosława Kaczyńskiego, mówiła, że Polska stała się „rzecznikiem Rosji w Unii", wpisując się tym samym „w główny nurt polityki europejskiej, światowej". Dla Witolda Waszczykowskiego kryzys gospodarczy to co najmniej spisek Niemiec i Francji wymierzony w Warszawę: „Kilkanaście lat temu nie było w Europie klimatu do podjęcia decyzji o powierzeniu Berlinowi i Paryżowi politycznej władzy nad Unią Europejską. Dziś wydaje się, że sytuacja gospodarcza Europy wymusza taki właśnie kierunek".

Zjeść ciastko i mieć ciastko

Sęk w tym, że konflikt ukraiński pokazał, iż Unia to jeden z filarów naszego bezpieczeństwa. Dlatego dziś PiS, choć w głębi duszy jest antyeuropejski, to z powodów czysto koniunkturalnych musi być proeuropejski. Ta nagła wolta, co pewnie spędza sen z powiek Kaczyńskiemu, może być jednak niezrozumiała dla twardego elektoratu jego partii, który przez lata był karmiony opowieścią o „Złej Unii i dzielnym Jarosławie". O prezesie, który Polaków przed Brukselą może bronić. Jak PiS poradzi sobie z tą polityczną schizofrenią, pozostaje jego słodką tajemnicą.

Drugie pole, na którym PiS zdradza rozdwojenie jaźni, dotyczy skuteczności Unii. Politycy PiS jak jeden mąż podgrzewani dodatkowo przez prawicowych publicystów nie przestają atakować Europy za to, że jest miękka i uległa wobec Rosji Putina. Gdzie tkwi źródło pogardy rodzimej prawicy wobec unijnych przywódców?

Tkwi ono w przekonaniu, że Unia jest słaba. Że politycy europejscy to mięczaki, którzy w imię doraźnych i krótkotrwałych interesów nie są gotowi podnieść rękawicę, jaką Moskwa rzuciła Europie. Dalej, rodzima prawica wylewa dziś krokodyle łzy, iż Unia jest nieefektywna, a tylko pozostaje „mocna w gębie". Że potrafi zwoływać kolejne spotkania i szczyty, na których nie zapadają żadne przełomowe decyzje. Krótko: Unia jest bojaźliwa, nieskuteczna, anemiczna.