Marek A. Cichocki: Tragizm naszych czasów

Każdy, kto przez ostatnie 30 lat interesował się choć trochę polityką światową, musiał jakoś natrafić na książki Roberta Kaplana.

Publikacja: 05.06.2023 03:00

Robert D. Kaplan (na zdjęciu) uważa, że wraz z końcem zimnej wojny ludzie Zachodu uwierzyli, iż mogą

Robert D. Kaplan (na zdjęciu) uważa, że wraz z końcem zimnej wojny ludzie Zachodu uwierzyli, iż mogą stworzyć zupełnie nową rzeczywistość pozbawioną tragizmu, a teraz doświadczają jego nagłego powrotu

Foto: Rosalie Bolender, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons

Ten pisarz i reporter wojenny był chyba wszędzie tam, gdzie coś istotnego działo się w powstałym po końcu zimnej wojny nowym globalnym świecie. Jego reportaże z Afganistanu, Bałkanów czy Kaukazu do dziś pozostają fascynującym zapisem przemian, które dokonywały się po rozpadzie sowieckiego imperium i bipolarnego podziału świata.

Jego ostatnia książka „Tragizm polityki naszych czasów” jest natomiast poruszającym osobistym podsumowaniem iluzji jednobiegunowego porządku światowego opartego na dominacji Zachodu, przede wszystkim Stanów Zjednoczonych. Kaplan był zdecydowanym zwolennikiem amerykańskiej interwencji w Iraku. Jednak podczas walk w Faludży doświadczył zupełnego chaosu, w którym każdy walczył z każdym, co zrodziło u niego obawę, że nawet tak potężne mocarstwo jak Ameryka może nie ustanowić trwałego porządku w zapalnych miejscach na świecie. Dzieje się tak dlatego, że świat pomimo rozwoju bogactwa, wiedzy i technologii pozostaje w swojej istocie tragiczny i rządzą nim często irracjonalne siły, nad którymi człowiek nie ma władzy.

W tym sensie decyzja Joe Bidena o wycofaniu się z Afganistanu miała na celu wyjście z nieracjonalnej sytuacji, w którą uwikłał USA George W. Bush, i zracjonalizowanie amerykańskiej polityki. Intencje były więc może dobre, ale skutki jak zwykle okazały się tragiczne: okoliczności wycofania się podkopały wiarygodność Ameryki i zachęciły Putina do inwazji na Ukrainę.

Czytaj więcej

Tomasz Grzegorz Grosse: Pojednanie z Rosją

Stało się tak, bo w swej naturze świat i polityka pozostają tragiczne, a więc pomimo naszych wysiłków i dobrych intencji zło i nieszczęście powraca do nas wciąż w nowych postaciach. Kaplan uważa, że wraz z końcem zimnej wojny ludzie Zachodu uwierzyli, iż mogą stworzyć zupełnie nową rzeczywistość pozbawioną tragizmu, a teraz doświadczają jego nagłego powrotu. Świat okazuje się nadal chaotyczny, pełen nierozwiązywalnych sprzeczności, przemocy i ryzyka. Reagują na to najczęściej fatalizmem i histerią. A przecież tragiczność życia jest istotą ludzkiej kondycji, której trzeba stawić czoło z męstwem i bez iluzji. To wymaga jednak silnych charakterów, czego współczesnemu człowiekowi Zachodu bardzo brakuje.

Marek A. Cichocki

Autor jest profesorem Collegium Civitas


Ten pisarz i reporter wojenny był chyba wszędzie tam, gdzie coś istotnego działo się w powstałym po końcu zimnej wojny nowym globalnym świecie. Jego reportaże z Afganistanu, Bałkanów czy Kaukazu do dziś pozostają fascynującym zapisem przemian, które dokonywały się po rozpadzie sowieckiego imperium i bipolarnego podziału świata.

Jego ostatnia książka „Tragizm polityki naszych czasów” jest natomiast poruszającym osobistym podsumowaniem iluzji jednobiegunowego porządku światowego opartego na dominacji Zachodu, przede wszystkim Stanów Zjednoczonych. Kaplan był zdecydowanym zwolennikiem amerykańskiej interwencji w Iraku. Jednak podczas walk w Faludży doświadczył zupełnego chaosu, w którym każdy walczył z każdym, co zrodziło u niego obawę, że nawet tak potężne mocarstwo jak Ameryka może nie ustanowić trwałego porządku w zapalnych miejscach na świecie. Dzieje się tak dlatego, że świat pomimo rozwoju bogactwa, wiedzy i technologii pozostaje w swojej istocie tragiczny i rządzą nim często irracjonalne siły, nad którymi człowiek nie ma władzy.

felietony
Jan Maciejewski: Moralna jednoznaczność nie służy „Zielonej Granicy” Agnieszki Holland
Materiał Promocyjny
Zrównoważony transport miejski w Polsce Wschodniej: program Fundusze Europejskie
analizy
Jędrzej Bielecki: Europa znów pozostawiła Ormian własnemu losowi
felietony
Jacek Czaputowicz: Zbigniew Rau chwali się swoimi osiągnięciami w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, choć nie ma czym
Opinie polityczno - społeczne
Anna Kwiatkowska: Zeitenwende, czyli jak Ukraina staje się dla Niemiec nową Rosją
Materiał Promocyjny
Politechnika Śląska uruchamia sieć kampusową 5G
Opinie polityczno - społeczne
Jacek Nizinkiewicz: Marsz mobilizacji niezdecydowanych
Opinie polityczno - społeczne
Jędrzej Bielecki: Pakt Donalda Tuska z Konfederacją nie musi się źle skończyć dla Polski