Warszawa: Z pustego nikt nie naleje

Dziś w Warszawie mamy do czynienia ze swoistym paradoksem: miasto się rozwija na skalę nigdy dotąd niespotykaną, a jednocześnie blokuje własny rozwój. Ten paradoks jest o tyle ciekawy, że obecnie powstaje 12 wieżowców, co nigdy wcześniej w historii nie miało miejsca. Oprócz tego prowadzonych jest wiele mniejszych inwestycji biurowych czy mieszkaniowych.

Problem polega na tym, że od trzech lat władze miasta blokują aktywność inwestorów prywatnych. Zaczęło się to od słabnącej pozycji Hanny Gronkiewicz-Waltz (afera reprywatyzacyjna), która uległa presji różnej maści pieniaczy i ruchów antymiejskich. Ta polityka automatycznie została przejęta, a nawet „udoskonalona” przez obecną ekipę rządzącą ratuszem. Bo przecież niemal wszystkie budowy, które teraz widzimy, są realizowane na podstawie postępowań sprzed czterech–sześciu lat.

Warto pamiętać, że cykl inwestycyjny trwa kilka lat – trzeba przygotować odpowiednie dokumenty, zdobyć decyzję środowiskową, wiele uzgodnień, pozwolenie na budowę itp. To, co widzimy na ulicach Warszawy, nie jest więc efektem wczorajszych czy przedwczorajszych decyzji, lecz skutkiem decyzji poprzednich władz miasta, podjętych kilka lat temu.

Oczywiście, nawet w okresie największego prosperity nie było tak, że inwestorzy rządzili miastem. Wszystkie decyzje były podejmowane w sposób rozsądny, służący zrównoważonemu rozwojowi miasta. To wówczas wspólnie z Biurem Architektury i Planowania Przestrzennego stworzyliśmy koncepcję nowego city na terenach poprzemysłowej Woli.

Dzisiaj już wiemy, że ponaddwuletni okres spowolnienia powoduje, że część firm przenosi swoje budżety do innych miast. Inwestorzy są zniecierpliwieni brakiem jakichkolwiek działań miasta, brakiem decyzji – ani na tak, ani na nie. Jednocześnie postanowiono pozbyć się kompetentnych i doświadczonych urzędników (m.in. dyrektorów w Biurze Architektury i Planowania Przestrzennego, w Biurze Drogownictwa i Komunikacji oraz Biurze Rozwoju Miasta).

Po co te inwestycje

Można by zapytać: co to obchodzi przeciętnego mieszkańca Warszawy? Otóż powinno obchodzić, bo rozwój miasta to nie tylko nowe obiekty, przyjazne miasto i prestiż, ale przede wszystkim pieniądze, które zasilają budżet miasta i – pośrednio lub bezpośrednio – budżety mieszkańców. Wystarczy powiedzieć, że od 2007 r. zbudowano 3,3 mln mkw. powierzchni biurowej najwyższej jakości, co daje rocznie kilkaset milionów złotych przychodu dla budżetu miasta. Dzięki temu zwykły mieszkaniec może korzystać z darmowych żłobków, doskonałej komunikacji miejskiej, ciekawych projektów. Miasto ma też pieniądze na inwestycje takie jak szkoły, szpitale, ulice itp.

Przez ostatnie 12 lat prywatni inwestorzy wpompowali w Warszawę około 50 mld zł. To nie są pieniądze, na których zarabiają tylko deweloperzy. One trafiają przede wszystkim na rynek – do robotników, architektów, inżynierów, projektantów, a pośrednio do restauratorów, właścicieli sklepów, fryzjerów, taksówkarzy itp. Jeżeli inwestycje prywatne powodują, że do miasta trafia 50 mld zł, to inwestorzy biorą z tego kilkanaście procent, reszta trafia do mieszkańców Warszawy i działających w niej firm.

Nie przypadkiem Warszawa jest najbogatszym miastem wojewódzkim w Polsce, o szybko rosnących dochodach – to głównie zasługa inwestycji prywatnych. Według najnowszych danych Eurostatu PKB per capita wyrażony w parytecie siły nabywczej wynosi w Warszawie (z dołączonymi dziewięcioma powiatami podwarszawskimi) 152 proc. średniej Unii Europejskiej, co lokuje ją wyżej niż np. Wiedeń. Cała Polska ma tu 70 proc. średniej Unii Europejskiej. Na tym przykładzie jasno widać, że inwestycje przyczyniają się w istotny sposób do zamożności mieszkańców miasta.

Blokując inwestycje, nie robi się więc na złość deweloperom. Oni sobie poradzą – zarobią gdzie indziej. Zaczną budować we Wrocławiu, Gdańsku czy Berlinie. Warszawa bez rozwoju jednak sobie nie poradzi. Dlatego rozsądna władza powinna dbać o rozwój, planując go w perspektywie kilkunastu kolejnych lat.

Dzisiejszy rozwój nie byłby możliwy, gdyby w 2006 r. do ratusza nie przyszła ekipa, która po zapaści inwestycyjnej spowodowanej przez Lecha Kaczyńskiego chciała z powrotem uruchomić inwestycje miejskie i prywatne. Udało się – miasto wydało 30 mld zł, a inwestorzy – kolejne 50 mld. Pod względem powierzchni biurowej przegoniliśmy od tego czasu Pragę, Budapeszt i Wiedeń, a za chwilę przegonimy Amsterdam. Od 1990 r. w Warszawie wybudowano 250 tys. mieszkań, czyli tyle, ile pomieściłoby np. mieszkańców całego Wrocławia.

Na całym świecie jest rzeczą normalną, że miasta budowane są przez prywatnych inwestorów. To oni zbudowali też przedwojenną Warszawę, oni zbudowali i budują Londyn, Paryż, Madryt, Nowy Jork itp.