Kwieciński: 25-30 proc. samorządów przeinwestowało

Rz: Samorządy tłumaczą, że mają wysokie zadłużenie, bo korzystają z unijnych funduszy. A może po prostu przeinwestowały?

Jerzy Kwieciński: Myślę, że prawdopodobieństwo, iż niektóre z nich przeinwestowały, jest spore. Gdy mamy dostęp do taniego pieniądza, zawsze jest pokusa, by zrobić coś wspaniałego, najpiękniejszego na świecie, co jednak nie zawsze musi być adekwatne do potrzeb.

No, ale jak się już coś buduje, to powinno być porządne.

Tego nie neguję. Jeśli samorząd buduje drogę, to powinna ona pozostać w dobrym stanie przez wiele lat, a nie rozpadać się zaraz po przecięciu wstęgi. Jednak jeśli dana inwestycja wymaga zaangażowania kapitału własnego na poziomie tylko 15 proc. czy nawet 40 proc., to nie zawsze pod uwagę bierze się to, czy będzie ona w przyszłości przynosić dochody, i także często niewłaściwie kalkuluje się koszty jej utrzymania.

Trudno oczekiwać, by samorządy realizowały tylko przedsięwzięcia dochodowe.

Wcale nie chodzi tu o projekty, za których użytkowanie gmina będzie pobierać opłaty. Chodzi bardziej o strategię podporządkowania działań szerszym celom lokalnego rozwoju. Jeśli już budujemy drogę, to w pierwszej kolejności powinna ona prowadzić do terenów inwestycyjnych. Dzięki temu w przyszłości mogą się zwiększyć dochody gminy z tytułu podatków od firm czy nowych mieszkańców. Osławione aquaparki mogą generować bieżące dochody, rzadko starcza to jednak na pokrycie obecnych kosztów.

Czy to znaczy, że nie powinny być w ogóle realizowane projekty „tylko" podnoszące standard życia mieszkańców? Takie jak szkoły, boiska, chodniki, rewitalizacja?

Oczywiście, że można i trzeba to robić. Ale to nie mogą być inwestycje priorytetowe, a raczej uzupełniające. Wszystko trzeba robić z głową, gmina musi kalkulować, czy starczy pieniędzy na późniejsze utrzymanie inwestycji. Warto nawet w takich projektach współpracować z partnerami prywatnymi, którzy potrafią oszacować i dostosować zakres inwestycji do realnych potrzeb. W przeciwnym razie będziemy mieli do czynienia z przeinwestowaniem. Na tym poślizgnęły się Grecja, Hiszpania czy Portugalia.

Kiedy dowiemy się, czy tak było także w Polsce?

Trzeba poczekać, aż inwestycje zostaną ukończone, i przygotować solidną analizę. Moim zdaniem jednak większości samorządów udało się utrzymać zdroworozsądkowe podejście, czyli wyważenie zaspokojania doraźnych potrzeb mieszkańców i rozwoju gospodarczego. Ale ok. jednej trzeciej, może jednej czwartej, samorządów ogólnie mówiąc – przeinwestowała.

W jakich sektorach najczęściej to widać?