Prezes Krajowej Izby Rozliczeniowej Kazimierz Małecki: Lokalny system jest szybszy

Rz: Jaki będzie udział Krajowej Izby Rozliczeniowej w budowaniu krajowego schematu płatniczego?

Kazimierz Małecki: Uczestniczymy aktywnie w pracach nad takim schematem. Decyzje w sprawie schematu krajowego leżą jednak po stronie banków. Utworzeniu go sprzyja także Ministerstwo Rozwoju. Wiele wskazuje na to, że schemat taki zostanie uruchomiony. Otwarte pozostają jeszcze pytania o jego ostateczny kształt. Niedawno zostały rozesłanie zapytania o informacje do podmiotów, które mogłyby być zainteresowane tym przedsięwzięciem. Po otrzymaniu odpowiedzi zostanie przygotowana analiza obejmująca także zarys funkcjonowania schematu. Z założenia ma to być schemat otwarty, m.in. na system płatności mobilnych BLIK, który KIR obsługuje operacyjnie.

Jakie są zalety utworzenia takiego systemu?

Schematy krajowe z powodzeniem funkcjonują w kilkunastu krajach w Europie. Ostatnio takie rozwiązanie zostało uruchomione w Turcji. Lokalny system jest bardziej elastyczny, dzięki czemu może się szybciej dostosowywać do potrzeb i zmian rynkowych niż systemy globalne, gdzie procesy decyzyjne są bardziej złożone i trwają dłużej. Ponadto systemy lokalne są tańsze. KIR, przewidując zainteresowanie systemami lokalnymi, z dużym wyprzedzeniem, bo już w grudniu ubiegłego roku, uruchomił system Inkart, przygotowany do rozliczania transakcji w ramach schematu krajowego, a także do krajowych transakcji z użyciem różnych kart płatniczych, w tym z logo Visa i MasterCard.

Na razie tylko BZ WBK zadeklarował uczestnictwo w systemie Inkart. Czy inne banki są zainteresowane?

BZ WBK podpisał z nami umowę o wejściu do systemu Inkart. Mamy deklaracje kolejnych dwóch banków, z którymi prowadzimy rozmowy i uzgodnienia. Chcielibyśmy, żeby do końca tego roku co najmniej trzech uczestników korzystało produkcyjnie z systemu Inkart. Możemy też być partnerem w rozliczaniu krajowego schematu płatniczego.

Do tej pory koncentrowaliście się na obsłudze przelewów międzybankowych. Czym chcecie konkurować z MC i Visą, jeśli chodzi o przeprowadzanie transakcji kartami? Zaczęliście budować system Inkart w zupełnie innych warunkach, gdy interchange było wysokie i można było konkurować ceną...

Teraz aspekt cenowy jest jeszcze ważniejszy. Gdy interchange był wysoki i sięgał 1,5–1,6 proc., koszty samego przetwarzania transakcji były mniej istotne. Dziś, w wyniku ustawowych regulacji, interchange jest na poziomie 0,2–0,3 proc., przez co udział kosztów procesowania transakcji w całkowitym koszcie jest dużo wyższy, a banki osiągają znacznie niższe przychody, z których muszą je pokrywać.

Z szacunkowych obliczeń wynika, że w skali roku sektor bankowy ponosi koszty w granicach 600–800 mln zł z tytułu opłat dla organizacji kartowych. KIR jest w stanie rozliczać te transakcje dużo taniej, nawet 3–4-krotnie. Podobnie kształtowałby się koszt rozliczania transakcji w ramach schematu krajowego.

KIR bierze udział w projekcie umożliwiającym płatności bezgotówkowych w urzędach. Jak to będzie wyglądać w praktyce?

Wspólnie z Ministerstwem Rozwoju pracujemy nad projektem, którego celem jest umożliwienie obywatelom dokonywania opłat bezgotówkowych we wszystkich urzędach administracji publicznej. Jesteśmy w trakcie przygotowywania projektu pilotażowego, prowadzimy też proces wyboru partnerów, z którymi będziemy realizować to przedsięwzięcie, w tym przede wszystkim w obszarze agentów rozliczeniowych. Projekt pilotażowo zostanie uruchomiony pod koniec sierpnia i potrwa do końca tego roku. Prawdopodobnie będzie prowadzony w mniej więcej 300 urzędach, zarówno jednostkach administracji centralnej, jak i samorządowej. Zadaniem pilotażu jest weryfikacja potrzeb klientów w zakresie wykorzystywania różnych możliwości wnoszenia opłat, m.in. kartą, BLIK-iem czy poprzez naszą usługę płatności internetowych Webpos Paybynet. Pilotaż powinien też dać odpowiedź, jakie jeszcze inne formy płatności powinny być dostępne w urzędach. Wychodzimy z założenia, że obywatel w ogóle nie powinien odczuwać różnicy między urzędami a sektorem komercyjnym, jeśli chodzi o dostępne formy płatności.

Z czego pana zdaniem wynika fakt, że mamy jeden z najnowocześniejszych systemów płatniczych, a w wielu urzędach nadal trzeba płacić gotówką w okienkach kasowych?

Na to pytanie trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Jest zapewne wiele przyczyn, w tym wieloletnie przyzwyczajenia, np. obywatel jest zobowiązany do wnoszenia opłat na rzecz administracji publicznej w ustalonych wysokościach. Tymczasem obsługa transakcji bezgotówkowych wiąże się z dodatkowymi kosztami. Trudno rozstrzygnąć, kto ma je ponosić. My też mieliśmy z tym problem, oferując płatności internetowe. Ostatecznie zrezygnowaliśmy z pobierania opłat za obsługę transakcji od urzędów. Nam zależy, żeby płatności bezgotówkowe w urzędach były jak najbardziej powszechne. Osobiście jestem zwolennikiem ograniczenia, a w dalszej perspektywie całkowitego wyeliminowania gotówki z administracji publicznej.

KIR prowadzi uruchomioną niedawno centralną informację o tzw. rachunkach uśpionych. Ile osób skorzystało dotychczas z tej usługi?

1 lipca 2016 r. w ramach systemu Ognivo udostępniliśmy nową usługę – centralną informację o rachunkach. To rozwiązanie umożliwiające uprawnionym osobom dostęp do informacji o rachunkach osób zmarłych i „zapomnianych" rachunkach osób fizycznych. Obowiązek przystąpienia do centralnej informacji o rachunkach obejmuje wszystkie banki i SKOK.

Dzięki niej osoba, która uzyskała tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku albo osoba poszukująca własnych rachunków może otrzymać zbiorczą informację o miejscu prowadzenia takiego rachunku w dowolnej placówce: w banku lub SKOK, a nie – jak do tej pory – szukając tych informacji w każdej z tych instytucji osobno. To bardzo wygodne rozwiązanie. Dotychczas do centralnej informacji wpłynęło około tysiąca zapytań.

Warto dodać, że 8 września tego roku wejdzie w życie ustawa o elektronizacji zajęć wierzytelności z rachunków bankowych. Usługa ta będzie realizowana również przez KIR, w ramach systemu Ognivo.