Marcin Zieliński: Podatki zbyt skomplikowane

Liczne wyjątki i preferencje mają konsekwencje dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, komplikują system podatkowy, sprawiając, że staje się on czasochłonny i uciążliwy dla podatników. Po drugie, duże różnice w opodatkowaniu sprawiają, że przedsiębiorcy zamiast na tworzeniu towarów i usług, które będą chcieli kupić konsumenci, skupiają się na szukaniu korzystnych rozwiązań podatkowych.

Indeks niestety nie uwzględnia też jeszcze jednego aspektu, który dla polskich podatników jest szczególnie dotkliwy – zmienności przepisów i niepewności związanej z ich uchwalaniem. Przepisy podatkowe są co chwilę modyfikowane, co oficjalnie często ma służyć łataniu luk. Co gorsza, w ostatnich latach niechlubną tradycją stało się pracowanie nad zmianami podatkowo-składkowymi, które miałyby obowiązywać od 1 stycznia roku kolejnego, pod koniec roku kalendarzowego. Np. w połowie listopada 2019 roku wciąż nie było wiadomo, czy zostanie zniesiony albo zmieniony limit 30-krotności podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych. Jesienią ubiegłego roku Sejm pracował nad dodatkowym opodatkowaniem spółek komandytowych. Organizacja Grant Thornton w najnowszym raporcie poświęconym stabilności otoczenia prawnego w polskiej gospodarce zauważa, że „już 50 proc. ustaw [podatkowych] przyjmowanych jest z vacatio legis krótszym niż ustawowe 14 dni, a 21 proc. rozporządzeń wchodzi w życie z dniem publikacji".

Rządzący wciąż pozostają głusi na głosy ze strony organizacji pozarządowych i środowisk przedsiębiorców. Prace nad przepisami podatkowymi w ramach tzw. Polskiego Ładu – najnowszej propagandowej wydmuszki rządu PiS – są prowadzone według tego samego patologicznego schematu co zmiany wspomniane powyżej. O ile jednak nowelizacje z lat ubiegłych dotyczyły stosunkowo wąskich grup, o tyle tzw. Polski Ład dotknie wszystkich podatników, którzy wciąż do końca nie wiedzą, co przyniosą kolejne miesiące, tym bardziej że sam tzw. Polski Ład tworzy w finansach publicznych ubytki, które rząd będzie uzupełniał podniesieniem albo wprowadzeniem innych danin – ostatnim pomysłem jest podniesienie akcyzy.

Tzw. Polski Ład nie odpowiada też na tę bolączkę polskiego systemu podatkowego, która odpowiada za przedostatnią pozycję Polski w międzynarodowym rankingu konkurencyjności systemów podatkowych Tax Foundation – wspomniane na początku artykułu skomplikowanie. Licząca prawie 260 stron ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (uchwalona w ramach Polskiego Ładu – red.), ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw nie sprawia bynajmniej wrażenia nieskomplikowanej, na co wskazują doradcy podatkowi i specjaliści od prawa podatkowego.

Marcin Zieliński jest ekonomistą fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju