Małgorzata Zaleska: NBP – kierunki zmian

Zmiany zasad funkcjonowania banku centralnego są wyjątkowo delikatną materią, m.in. z uwagi na kontekst polityczny. Nie ulega wątpliwości, że bank centralny powinien być instytucją niezależną od rządu, w przeciwnym razie naciski ze strony rządzących nie miałyby końca – zawsze istnieją przecież ważne powody dla wsparcia finansów publicznych. Tymczasem bank centralny czuwa nad stabilnością monetarną oraz walutową państwa. Dlatego osłabienie jego pozycji miałoby daleko istotne konsekwencje m.in. dla siły polskiego złotego, a także rentowności rządowych papierów wartościowych.

To wszystko jednak nie oznacza, że zakres działalności banku centralnego, sposób jego działania i przepisy dotyczące organów banku nie powinny ewoluować.

Emisja pieniądza

Jednym z widocznych trendów dotyczących emisji pieniądza jest projektowanie i wdrażanie Central Bank Digital Currency (CBDC, cyfrowego pieniądza emitowanego przez bank centralny) – nie tylko przez odległe kraje, takie jak Nigeria czy Wyspy Bahama, ale także przez potentatów rynków finansowych takich jak USA, strefa euro czy Chiny. Różne państwa przyjmują różne koncepcje i modele CBDC.

Czytaj więcej

Banki

Agata Kornhauser-Duda dostała pracę w NBP? Bank centralny dementuje doniesienia

We wtorek TVN24 doniósł nieoficjalnie, że żona byłego prezydenta Agata Kornhauser-Duda otrzymała...

Warto więc już teraz podjąć próbę wypracowania standardu CBDC przez polski bank centralny. NBP powinien rozważyć utworzenie wraz ze wszystkimi krajami UE spoza strefy euro grupy/konsorcjum, w której NBP byłby liderem, by wypracować standard CBDC dla krajów spoza strefy wspólnej waluty. Oczywiście nie ma mowy o tworzeniu przez te kraje wspólnej CBDC, bo każdy tworzyłby własną, narodową, opartą jednak na tych samych założeniach, funkcjonalnościach czy technologii. Taki własny standard pozwoliłby na uniknięcie sytuacji, w której CBDC stworzona przez EBC stanie się rozwiązaniem de facto narzuconym krajom UE spoza strefy euro.

Jeszcze ambitniej można postulować, aby ten standard opracowany został samodzielnie przez NBP i był promowany na całym świecie, jako wzór do naśladowania. Złoty polski nie ma co prawda szans na zostanie walutą międzynarodową w regionie, ale regionalny standard emisji narodowych CBDC może być dziełem właśnie NBP.C

Cel działania banku centralnego

Dyskusja na temat celów działania banków centralnych jest ważna. Nie ulega wątpliwości, że banki te mają dbać o stabilność poziomu cen. Bardziej dyskusyjny jest sposób i zakres wspierania przez nie polityki gospodarczej rządów. Otwarte wciąż pozostaje pytanie, czy cel inflacyjny i wzrostu gospodarczego są równorzędne, czy też cel monetarny jest ważniejszy. Ponadto czy cel wspierania polityki gospodarczej powinien zostać opisany ogólnie, czy szczegółowo (np. wspieranie obronności, wspieranie zrównoważonego rozwoju, wspieranie rynku pracy).

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Adam Glapiński: Jest przestrzeń do dalszych obniżek stóp procentowych

– Nie jest tak, że jak dokonaliśmy obniżki w październiku, to nie dokonamy jej w listopadzie – po...

Ogólny mandat do wspierania polityki gospodarczej uznać należy jednak za zasadny z uwagi na trudność zaprojektowania wszystkich celów szczegółowych. Np. przed 2020 r. prawdopodobnie by nie przewidziano niwelowania skutków globalnej pandemii.

Jednocześnie w celu uaktywnienia działalności banku centralnego na polu polityki gospodarczej celowe wydaje się wyposażenie NBP w inicjatywę ustawodawczą. Pozwoli to aktywniej wyrażać poglądy bankowi centralnemu, nie wpływając na niezależność rządzących, bowiem i tak ostateczną decyzję legislacyjną podejmują parlament i prezydent RP.