Euro w 2012: Raczej nie damy rady

[b]Rz: Odchodząc z ministerstwa, mówił pan, że będzie miał więcej czasu na ogródek. I…? [/b]

[b]Stanisław Gomułka[/b]: Tak, w ogródku jestem częściej.

[b]Patrząc z perspektywy czasu, jest pan rozgoryczony, że odszedł z rządu?[/b]

Nie, nie jestem.

[b]A może przerwano panu pewną drogę?[/b]

Moje odejście z rządu miało być pewnym sygnałem. Rząd Tuska przyjął strategię powolnych zmian, kierując się zapewne rachunkiem politycznym. Chce działać w sposób umiarkowany, aby utrzymać dużą popularność i być może wygrać w sposób bardziej zdecydowany kolejne wybory parlamentarne oraz prezydenckie. I dopiero wtedy przystąpić do poważniejszego działania. Przy takiej strategii politycznej nie było dla mnie miejsca.

[b]Odejście Gomułki to jedna z gorszych rzeczy, które się przytrafiły temu rządowi?[/b]

Nie mogę się pokusić o taką ocenę.

[b]Marzy się panu „transformacja dwa” w polskiej gospodarce?[/b]

O czymś takim, nazywanym również planem Balcerowicza dwa, mówiliśmy już około dziesięciu lat temu. I większość postulatów jest nadal aktualna. Mamy pewne opóźnienia drugiej serii reform. Rezultat jest taki, że nie udało nam się dotąd dokonać przyspieszenia wzrostu gospodarczego adekwatnego do potencjału. Doganiamy Europę Zachodnią, ale w tempie dosyć wolnym.

[b]Pierwszy rok rządów Donalda Tuska to pod tym względem rok stracony? [/b]

To jest jeszcze otwarta sprawa. Reformy, które ja zakładałem, to była perspektywa dwóch – trzech kadencji. Kombinacja tych reform i wejścia do strefy euro zapewniłaby nam wyższe tempo wzrostu. Oceniając rząd, nie tylko ten, trzeba wziąć pod uwagę osiem kryteriów: czy i jak szybki jest wzrost stopnia aktywności zawodowej Polaków, jak znaczne przyspieszenie prywatyzacji, dotrzymanie słowa danego UE w programie konwergencji w kwestii deficytu w budżecie, jak duży stopień wykorzystania środków z UE, czy i jakie zmniejszenie relacji podatków do PKB, jak efektywne usunięcie przeszkód w budownictwie, byśmy budowali 200 tysięcy mieszkań rocznie, tj. około dwa razy więcej niż dotąd, jak efektywne reformy służby zdrowia i szkolnictwa oraz uniknięcie ryzyka kryzysu w energetyce, by nam starczyło prądu i by nie kosztował zbyt dużo. Dlatego obecny rząd będziemy mogli rzetelnie ocenić za kilka lat.

[wyimek]Rząd przyjął strategię powolnych zmian, kierując się rachunkiem politycznym. Działać w sposób umiarkowany, aby utrzymać dużą popularność[/wyimek]

[b]O ile rozpoczął te działania, o których pan mówi. Z tej listy rząd coś już robi, chce dopiero zrobić albo czego nie robi?[/b]

Chciałbym uniknąć bycia ogólnikowym, bo taka ocena może być kwestionowana. W ostatnich rządach mamy w Polsce dużo prawników, historyków, filologów, którzy mówią kwieciście, długo i nieprecyzyjnie.

[b]Premier jest historykiem. Nie powinien szefować gabinetowi? [/b]

Nie o to chodzi. To jest natura ludzi z takim wykształceniem, że mówią w sposób ogólnikowy. A w części gospodarczej należy być bardzo precyzyjnym. Stąd te moje kryteria.

I niemożliwe jest według nich sprawdzenie rządu po pierwszym roku. Niemożliwe. Ale jeśli chodzi o program konwergencji, to już jest ryzyko, że Polska będzie musiała odejść od tego programu.

[b]Dlaczego?[/b]

Ten program był zbudowany przy założeniu 5-proc. wzrostu gospodarczego. A jeśli spadnie on do 2,5 proc. rocznie, to będziemy mieć ogromne problemy z budżetami w kolejnych latach. Natomiast gdybyśmy reformowali, ograniczali wydatki sztywne, to wtedy byłaby szansa sprostania wymogom tego programu, nawet mimo niskiego tempa wzrostu. Dlatego grozi nam dziura budżetowa i deficyt finansów powyżej 3 proc. PKB.

[b]I to już w przyszłym roku?[/b]

Może jeszcze nie w przyszłym. Choć jeśli wzrost gospodarczy w 2009 roku będzie rzędu 2 procent, to tak.

[b]A przy wzroście prognozowanym przez Komisję Europejską, czyli 3,8 procent?[/b]

Wtedy będziemy na pograniczu możliwości realizacji tego budżetu. Problemy pojawią się natomiast w 2010 roku.

[b]I opóźni się wejście do euro? [/b]

Przy tempie wzrostu około 2 procent, bez silnych działań i reform, będziemy mieć do wyboru: podnieść w latach 2010 i 2011 roku podatki, żeby spełnić kryterium fiskalne, albo zrezygnować w ogóle z wchodzenia do strefy euro.

[b]Gdyby pan brał obecnie udział w opracowaniu nowej wersji planu konwergencji, to napisałby w nim… [/b]

Wiceminister finansów Zajdel-Kurowska poprosiła szereg osób, także mnie, o zaproponowanie ścieżki rozwoju do nowej wersji programu konwergencji. Odmówiłem.

[b]Teraz prosimy nie odmawiać. [/b]

Miałbym duży problem. Już wiosną, kiedy pracowaliśmy nad programem, wiedzieliśmy, że jesteśmy na pograniczu możliwości.

[b]Nie wziął pan udziału w konsultacjach, bo wiedział pan, że jesteśmy na straconej pozycji, jeżeli chodzi o euro w 2012 roku?[/b]

Jesteśmy niemal na straconej pozycji, jeżeli spowolnienie wzrostu gospodarczego będzie tak silne jak przypuszczam, czyli do ok. 2,5 proc.Wtedy mapę drogową wejścia do strefy euro możemy wrzucić do kosza.Niekoniecznie, bo być może rząd zdecyduje się na jakieś mocniejsze cięcia budżetowe w 2010 r. albo na wzrost podatków.