Gwarancje i ubezpieczenia na czas kryzysu

Bank, który wystawia gwarancję na rzecz sprzedającego towar lub usługę, zobowiązuje się do uregulowania płatności w przypadku, kiedy kontrahent nie zapłaci w terminie. Ale to kupujący zleca swojemu bankowi jej wystawienie oraz pokrywa związane z nią koszty. Dlatego firma sprzedająca towar, żeby otrzymać taką gwarancję, musi poprosić o nią drugą stronę transakcji. Najlepiej jeśli w zamian zaoferuje dłużnikowi coś ekstra, np. kredyt kupiecki. Inaczej jest w przypadku ubezpieczenia należności, o które występuje sprzedający. Jeśli kontrahenci dojdą do porozumienia w sprawie gwarancji zapłaty, to w wielu przypadkach będzie ona lepszym rozwiązaniem niż ubezpieczenie należności.

– Gwarancja jest zabezpieczeniem skuteczniejszym i pewniejszym w porównaniu z ubezpieczeniami. W przypadku ubezpieczenia wypłata świadczenia następuje znacznie później i może być uzależniona od szeregu warunków – mówi Agnieszka Walczak z departamentu finansowania handlu w ING Banku Śląskim. Według niej zasadnicza różnica między tymi produktami polega na tym, że gwarancja jest płatna na pierwsze żądanie, natomiast wypłata z ubezpieczenia nie następuje natychmiast.

Poza tym gwarancja bankowa jest instrumentem niezależnym od kontraktu, co oznacza, że bank nie może odmówić wypłaty z gwarancji na rzecz sprzedającego np. w sytuacji, gdy kupujący nie zapłaci z powodu złej jakości towaru. Natomiast ubezpieczenie odwołuje się do przedmiotu kontraktu. Jednak nie w każdym przypadku gwarancja bankowa jest najbardziej odpowiednim zabezpieczeniem przed ryzykiem nieotrzymania płatności.

Alternatywne rozwiązania

– Kiedy mamy do czynienia z bardzo szerokim portfelem kontrahentów, od których chcemy zabezpieczyć należności, to lepszym wyjściem byłoby zawarcie umowy ubezpieczenia obejmującej wszystkich dłużników – mówi Michał Wójcik kierujący Wydziałem Finansowania Handlu w Banku Millennium. I dodaje, że banki proponują swoim klientom alternatywne rozwiązanie, czyli faktoring pełny. Dzięki niemu oprócz ubezpieczenia należności firma uzyskuje finansowanie bieżącej działalności.

Eksperci z firm ubezpieczeniowych polisę polecają tym przedsiębiorstwom, które są narażone na ryzyko braku zapłaty.

– To ryzyko istnieje zawsze wtedy, gdy prowadzi się sprzedaż z odroczonym terminem płatności – wyjaśnia Jacek Krzemień, dyrektor działu umów ubezpieczeniowych w Coface Poland. Jego zdaniem ubezpieczenie szczególnie przydaje się przedsiębiorstwom, które współpracują z dużą liczbą kontrahentów, mają wielu nowych klientów oraz prowadzą eksport do nieznanych odbiorców.

– W tym przypadku dostawca ma problem z oceną i kontrolą ryzyka w tak dużej grupie klientów. Ubezpieczyciel gwarantuje nie tylko zabezpieczenie kredytu kupieckiego, ale też silne wsparcie w ocenie kontrahenta w ustaleniu optymalnych warunków handlowych czy w odzyskiwaniu należności – mówi Jacek Krzemień.

Z kolei gwarancje bankowe wybierane są najczęściej wtedy, gdy zabezpieczenia wymagają pojedyncze kontrakty z kontrahentami lub należności od wąskiego grona odbiorców, którzy mają znaczny udział w sprzedaży firmy.

– Przy pierwszych kontaktach z kontrahentem, kiedy jeszcze dobrze go nie znamy, warto poprosić o gwarancję bankową, która stanowi mocne zabezpieczenie. Wystąpmy o gwarancję również przy dużych kontraktach, na znaczące kwoty – szczególnie przy publicznych przetargach. Zawsze warto poprosić o gwarancję, gdy mamy lepszą pozycję przetargową wobec kontrahenta – wyjaśnia Magda Krzemińska z Departamentu Finansowania Handlu w BNP Paribas Bank Polska.

Szerokie zastosowanie

– Gdy dłużnicy nie są skłonni do przedstawienia zabezpieczenia lub gdy portfel kontrahentów jest bardzo szeroki i rozdrobniony, wygodniej jest zawrzeć ubezpieczenie portfelowe – mówi Michał Wójcik.

Warunki ubezpieczenia są zawsze mniej lub bardziej ograniczone. W mniejszym stopniu zależą one od kondycji finansowej poszczególnych dłużników, a w większym – od jakości tzw. portfela (m. in. historii płatności, rozproszenia dłużników), a także od możliwości reasekuracji.