Problemy z CIT od odsetek to efekt luki prawnej

Całe rzesze spółdzielców nie płacą za mieszkania. Ich dług systematycznie rośnie, a wraz z nim odsetki za zwłokę. Chodzi o miliony złotych. Spółdzielnie mają jednak problem nie tylko z egzekucją długów. Rzecz w tym, że kiedy już ona nastąpi, nie wiedzą, czy mają płacić CIT od odsetek. Wszystko z powodu różnych interpretacji fiskusa.

Z tym problemem zmaga się m.in. Spółdzielnia Ruda w Warszawie.

– Wystąpiliśmy do urzędu skarbowego o wyjaśnienie. Usłyszeliśmy, że mamy płacić, bo jest to dochód spółdzielni niezwiązany z gospodarką mieszkaniową – mówi Dariusz Śmierzyński, jej prezes. – To jakiś absurd. Fiskus myśli, że zarabiamy na odsetkach. W tej chwili zaległości w opłatach wynoszą w Rudzie ok. 1,3 mln zł, a podatek od odsetek ok. 30 tys. zł.

Od roku z CIT zwolnione są dochody uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi przeznaczane w całości na cele z nią związane (art. 17 ust. 1 pkt. 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

– Żaden przepis nie definiuje jednak pojęcia „gospodarka mieszkaniowa”. Dlatego każdy urząd interpretuje przepisy po swojemu – uważa Jerzy Jankowski, przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego Krajowej Rady Spółdzielczej.

Rację przyznaje mu Krzysztof Dziewior, doradca podatkowy.– Jest wyjaśnienie Ministerstwa Finansów, ale zawiera tylko listę obiektów oraz pomieszczeń związanych z gospodarką mieszkaniową. Nic nie mówi o poszczególnych kategoriach dochodów z tego tytułu.

Izba Skarbowa w Katowicach wydała w grudniu interpretację w sprawie opodatkowania odsetek ustawowych dla SM Jas-Mos w Jastrzębiu-Zdroju. Dotyczy ona nie tylko zaległości w opłatach eksploatacyjnych za używanie mieszkań, ale również czynszu od najemców (np. zajmujących dawne mieszkania zakładowe). Urzędnicy uznali, że dochody z odsetek od nieterminowej zapłaty nie pochodzą z gospodarki zasobami mieszkaniowymi. – Bez znaczenia jest cel, na który zostaną wydane – podkreśla Teresa Zejma, p. o. dyrektora katowickiej izby.

Podobne stanowisko zajęła (także w grudniu) Izba Skarbowa w Warszawie w odpowiedzi dla żoliborskiej SBM Ruda. Odsetki od zaległości są jedynie przychodami pochodnymi z tytułu nieterminowego regulowania opłat – uważa p. o. wicedyrektora izby Leszek Stępniewski.

Obie interpretacje wydano w trybie art. 14b ordynacji podatkowej. Wcześniej przedstawiciele fiskusa uważali inaczej. Spółdzielnie mieszkaniowe pytały o ten problem organy podatkowe (m. in. w Chełmie, Łodzi-Polesiu, Pułtusku, Krasnymstawie) już od stycznia zeszłego roku. Wtedy zniknęła bowiem poprzednia, korzystniejsza dla nich, ulga podatkowa.

Dotychczas urzędy skarbowe nie miały większych wątpliwości (oprócz US w Żyrardowie) i odpowiadały, że odsetki za zwłokę od opłat i czynszów są przychodami z gospodarki mieszkaniowej.

Co ciekawe, podobnego zdania jest Ministerstwo Finansów. W odpowiedzi na nasze pytanie wyjaśniło, że odsetki od zaległych opłat za mieszkanie są zwolnione z CIT, jeżeli zostaną przeznaczone na cele związane z gospodarką mieszkaniową.

Zdaniem Krzysztofa Dziewiora zwolnienie z CIT dotyczy tylko należności, jakich może domagać się spółdzielnia na podstawie art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, czyli opłat z tytułu eksploatacji i utrzymania nieruchomości.

Zwolnienie obejmuje więc – według niego – bez wątpienia wpływy z opłat (i czynszów) oraz pokrywane z nich koszty. Opodatkowaniu podlegają natomiast dochody, których nie przeznacza się na utrzymanie zasobów mieszkaniowych, np. z najmu lokali użytkowych. To samo dotyczy dochodów z innej działalności niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi. Odsetki za opłaty mieszkaniowe podlegają CIT w wysokości 19 proc. Trzeba go płacić w chwili, gdy na konto spółdzielni wpływają pieniądze z tytułu zaległości wraz z odsetkami.

Problem z odsetkami występuje także, gdy należność jest rozkładana na raty. Niektóre spółdzielnie to robią, gdy spółdzielcy chcą spłacać swoje długi, ale nie mogą tego zrobić od razu.

Wśród nich jest SBM Ruda. – Po spłaceniu należności głównej i części odsetek odstępujemy często (jeśli rada nadzorcza wyrazi zgodę) od naliczania odsetek od pozostałej części długu – mówi Śmierzyński. – Ale i tu mamy wątpliwość natury podatkowej. Mianowicie, czy takie odstąpienie należy traktować jako dochód spółdzielcy.

Według Dziewiora odstąpienie od naliczenia odsetek nie jest dochodem członka i spółdzielnia nie musi zawiadamiać fiskusa. Inaczej jest z umorzeniem przez spółdzielnię odsetek. – U członka spółdzielni – dodaje – wystąpi dochód, dlatego spółdzielnia powinna o tym poinformować urząd skarbowy (druk CIT8C), a spółdzielca wartość umorzonych odsetek musi wykazać w swoim zeznaniu rocznym.

tyle – według Krajowej Rady Spółdzielczej – wynoszą zaległości w opłatach za mieszkania w spółdzielniach