Trzeba negocjować warunki umowy wybudowania urządzeń przesyłowych

Istotą służebności przesyłu jest możliwość korzystania przez przedsiębiorcę (określanego przesyłowym) w oznaczonym zakresie z cudzej nieruchomości zgodnie ze specyfiką i przeznaczeniem urządzeń przesyłowych tam posadowionych.

Energia, gaz, para

Zgodnie z art. 49 § 1 kodeksu cywilnego urządzeniami przesyłowymi są urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne. Urządzenia te wchodzą w skład przedsiębiorstwa przedsiębiorcy przesyłowego i tym samym nie stanowią części składowej nieruchomości, odstępując od zasady superficies solo cedit (łac. to co jest na powierzchni przypada gruntowi).

W orzecznictwie za urządzenia przesyłowe zostały uznane m.in.: urządzenia służące do doprowadzania programów RTV, studnie, budynek wraz z instalacją energetyczną stanowiący stację trafo, która jest urządzeniem do doprowadzania prądu. Także budynek administracyjny, którego znaczną część zajmuje kotłownia i laboratorium służące do przeprowadzania bieżących analiz wody, warsztat naprawy urządzeń stacji oraz drogi, place wewnętrzne, pod którymi znajduje się sieć i instalacje z oprzyrządowaniem (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 czerwca 2006 r., I SA/Wa 2312/05, wyrok WSA w Warszawie z 10 czerwca 2005 r., I SA/Wa 643/04; wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 1998 r., II CKN 216/98, wyrok SN z 16 lutego 2005 r., IV CK 512/04).

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika natomiast, że służebność obciąża całą nieruchomość, nie może więc obciążać ani udziału we własności, ani tylko tej części fizycznej, na której jest wykonywana (postanowienie SN z 30 czerwca 2011 r., III CSK 272/10; postanowienie SN z 9 lutego 2011 r., V CSK 218/10).

PRZYKŁAD

Miejskie Przedsiębiorstwo Gazociągów wybudowało gazociąg pod stawem znajdującym się na części nieruchomości, której użytkownikiem wieczystym jest pan Marek. Może on żądać od Miejskiego Przedsiębiorstwa Gazociągów ustanowienia służebności przesyłu za wynagrodzeniem, która obciąży całą jego nieruchomość. Jednocześnie, może zastrzec, że zakres wykonywania tej służebności będzie ograniczony do części nieruchomości, na której znajduje się staw.

PRZYKŁAD

Pan Jan i pani Anna są współwłaścicielami nieruchomości o przeznaczeniu budowlanym. Pani Anna bez zgody pana Jana wybudowała na tej nieruchomości stację trafo. Pan Jan zażądał od pani Anny wynagrodzenia za ustanowienie na jej rzecz służebności przesyłu na części nieruchomości, na której wybudowała stację trafo.

Żądanie pana Jana jest bezzasadne z uwagi na to, że służebność przesyłu może być ustanowiona na rzecz przedsiębiorcy i to tylko na rzeczy cudzej. Tymczasem pani Anna po pierwsze nie jest przedsiębiorcą, a po drugie jest współwłaścicielem nieruchomości, na której wybudowała stację trafo.

Forma i postanowienia kontraktu

Głównym źródłem powstania służebności przesyłu jest poprzedzona negocjacjami umowa pomiędzy przedsiębiorcą przesyłowym a właścicielem nieruchomości, na której znajdują się lub mają znaleźć się określone urządzenia przesyłowe. Do umowy o ustanowienie służebności przesyłu odpowiednie zastosowanie znajduje forma właściwa dla przeniesienia własności (tj. forma aktu notarialnego), z dwiema istotnymi zmianami.

Pierwsza, ogranicza czynności wymagające aktu notarialnego jedynie do oświadczenia właściciela, który ustanawia służebność. Natomiast drugim odstępstwem jest możliwość wprowadzenia w umowie o ustanowieniu służebności przesyłu zastrzeżenia warunku i terminu. Dzięki temu strony mogą nadać umowie większą elastyczność, uregulować sposób postępowania w razie zaistnienia zdarzeń losowych, zmieniającej się sytuacji gospodarczej lub innych zdarzeń, których nie są w stanie przewidzieć.