Ustawa o ustroju rolnym - ziemianie chcą zaskarżenia do Trybunału

Od 1 stycznia 2016 r. wchodzi w życie nowa ustawa o ustroju rolnym. Zabiera ona byłym właścicielom (ich spadkobiercom) prawo pierwszeństwa do gruntów rolnych zbywanych przez Agencję Nieruchomości Rolnych. Wszystko wskazuje na to, że z powodu tej zmiany ustawą zajmie się Trybunał Konstytucyjny.

– Wystąpiłem do rzecznika praw obywatelskich o wniesienie wniosku w tej sprawie do Trybunału – mówi Tomasz Popławski, właściciel ziemski spod Krakowa.

Z podobnym wnioskiem do rzecznika i innych instytucji oraz posłów chce się zwrócić również Towarzystwo Ziemiańskie.

Zakaz pierwszeństwa

Chodzi o zapis ustawy o ustroju rolnym uchylający art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Przepis ten przyznaje prawo pierwszeństwa byłym właścicielom zbywanych nieruchomości (lub ich spadkobiercom) przejętych na rzecz Skarbu Państwa przed 1 stycznia 1992 r. Dzięki temu uregulowaniu, gdy Agencja Nieruchomości Rolnych wystawia na sprzedaż nieruchomość należącą przed laty do takiej osoby lub jej rodziny, to jako pierwsza może ją kupić na korzystnych zasadach.

Kto daje i zabiera

W pierwotnej wersji projekt ustawy nie zawierał w ogóle tego typu zapisu. Pojawił się on dopiero w trakcie prac w podkomisji. Od początku był krytykowany jako niekonstytucyjny, i to zarówno przez biuro legislacyjne Sejmu, jak i Senatu oraz Kancelarię Prezydenta Bronisława Komorowskiego. Senat wniósł nawet poprawkę w tej sprawie, ale posłowie ją odrzucili. Prezydent Andrzej Duda ustawę podpisał.

– Prawo pierwszeństwa wykreślono tylko w stosunku do tej jednej grupy osób, a w wypadku pozostałych grup nabywców (spółdzielni produkcyjnych, dzierżawców) nadal ono obowiązuje – mówi Stanisław Ziemecki z Towarzystwa Ziemiańskiego. Jego zdaniem stanowi to ewidentne naruszenie art. 2 konstytucji, czyli zasady demokratycznego państwa prawnego.

Według towarzystwa w ten sposób ustawodawca odebrał byłym właścicielom nawet symboliczną rekompensatę w postaci możliwości odkupienia swojego rodzinnego majątku, z którym wiąże ich historyczna i emocjonalna więź.

Towarzystwo Ziemiańskie podkreśla, że Ministerstwo Rolnictwa wielokrotnie publicznie deklarowało, iż nowe przepisy nie będą nikogo dyskryminować. Okazuje się to jednak nieprawdą. Ustawa dyskryminuje bowiem byłych właścicieli.

– Nie można najpierw przyznawać prawa, a potem go odbierać. Narusza to konstytucyjną zasadę zaufania obywateli do państwa – dodaje Maciej Obrębski, adwokat.

Ustawie o ustroju rolnym przygląda się biuro rzecznika praw obywatelskich.

– Analizujemy, czy narusza konstytucję – wyjaśnia Anna Kabulska z biura rzecznika.