Ile zapłacimy u notariusza i dla sądu

Obowiązek zapłaty za sporządzenie aktu notarialnego ciąży na obu stronach umowy. Jednakże zwyczajowo płaci nabywca. Na koszty transakcji składa się też opłata sądowa za wpis w księdze wieczystej i ewentualnie opłata za założenie tej księgi oraz opłaty za odpisy z aktu notarialnego i wypisy i odpisy z księgi wieczystej.

Wysokość wynagrodzenia notariusza jest ustalana umownie. Notariusz jednak nie może zażądać od nas więcej, niż wynika ze stawek opłat unormowanych urzędowo. Określa je teraz rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 26 września 2007 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (DzU nr 187, poz. 1336). Przyniosło ono radykalną obniżkę tych stawek, gdy przedmiotem transakcji są mieszkania stanowiące odrębną nieruchomość, domy jednorodzinne oraz działki budowlane, i dodatkowo obniżkę przy wartości transakcji powyżej 60 tys. zł.

Nie ma żadnej rejonizacji, gdy chodzi o kancelarie notarialne. Klient może udać się do notariusza w innej miejscowości niż miejsce jego zamieszkania i miejsce położenia nieruchomości.

Wynagrodzenie rejenta stanowi procent lub ułamek procentu od wartości sprzedawanej lub darowanej nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego czy własnościowego prawa do mieszkania albo domu spółdzielczego. Podstawą do ustalenia wynagrodzenia notariusza jest wartość podana przez strony (sprzedającego i kupującego), bez odliczania bonifikat i obciążeń (np. hipoteki). Natomiast dla celów PCC, a także podatku dochodowego, który może obciążać sprzedającego, obowiązuje cena rynkowa. Trzeba pamiętać, że usługi notarialne (wynagrodzenie notariusza) opodatkowane są zawsze 22-procentowym VAT, obciążającym klienta. Wynagrodzenie wyliczone według tych maksymalnych stawek a także opłatę za odpisy trzeba powiększyć o 22 proc.

Co ważne, za sporządzenie wielu umów, przede wszystkim sprzedaży i darowizny, dotyczących mieszkań, domów oraz działek budowlanych, wynagrodzenie notariusza wynosi nie więcej 1/2 podanych obok stawek maksymalnych. Dotyczy to umów:

- sprzedaży i darowizny spółdzielczego własnościowego mieszkania lub lokalu użytkowego,

- sprzedaży i darowizny prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub mieszkania w domu wybudowanym przez spółdzielnię w celu sprzedaży mieszkań swym członkom,

- ekspektatywy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu a także ekspektatywy odrębnej własności lokalu lub własności domu budowanego przez spółdzielnię,

- umowy ze spółdzielnią mieszkaniową o ustanowienie odrębnej własności lokalu (mieszkania, lokalu użytkowego) lub przeniesienie własności domu jednorodzinnego z prawem do gruntu zawieranej w wykonaniu umów o budowę lokalu albo domu w trybie ustawy z 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych,

- zawieranej ze spółdzielnią mieszkaniową umowy przeniesienia własności lokalu lub domu jednorodzinnego z prawem do gruntu,

- umowy darowizny mieszkania stanowiącego odrębną nieruchomość (mieszkania hipotecznego) zawierane między osobami należącymi do I grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeśli korzystają z przewidzianej w tej ustawie ulgi obejmującej wartość do 110 mkw. darowanego domu lub mieszkania,

- umowy z deweloperem przenoszącej na nabywcę odrębną własność mieszkania wybudowanego na podstawie umowy z nabywcą,

- umowy sprzedaży mieszkania stanowiącego odrębną nieruchomość albo budynku mieszkalnego jednorodzinnego,

- umowy sprzedaży gruntu mającego status działki budowlanej.

Odrębnie unormowana jest kwestia opłat obciążających przekształcenie własnościowego i lokatorskiego prawa do mieszkania we własność na podstawie ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (DzU z 2001 r. nr 4, poz. 27 ze zmianami). Koszty umowy notarialnej, w wyniku której spółdzielca mający wcześniej spółdzielcze własnościowe lub spółdzielcze lokatorskie prawo do mieszkania stanie się jego właścicielem a także koszty wpisu do księgi wieczystej jego prawa własności obciążają członka spółdzielni.

Zmiana właściciela nieruchomości, w tym mieszkania stanowiącego odrębną nieruchomość, użytkownika wieczystego musi być ujawniona w księdze wieczystej. Dotyczy to również lokali i domów spółdzielczych, jeżeli dany lokal czy dom ma taką księgę.

Opłatę sądową od wpisu do księgi wieczystej pobiera notariusz przed sporządzaniem aktu notarialnego. Przekazuje ją z wnioskiem o wpis w księdze wieczystej do właściwego sądu. Ale sama opłata obciąża kieszeń właściciela. Jest to aktualnie opłata stała, niezależna do wartości nieruchomości. Wynosi 200 zł. W razie wpisu udziału w prawie (np. w prawie użytkowania wieczystego, w prawie własności) pobierana jest tylko jej część proporcjonalna do tego udziału, ale nie mniej niż 100 zł. Opłata sądowa od wniosku o wpis obciąża nabywcę (tego, na kogo rzecz prawo ma być wpisane).

Za wpis własności nieruchomości rolnej o pow. do 5 ha opłata sądowa stała wynosi 150 zł.

Jeżeli konieczne jest założenie księgi, trzeba uiścić wpis stały w wysokości 60 zł.

Pan Kowalski kupuje od pana Nowaka mieszkanie stanowiące odrębną nieruchomość, dla której prowadzona jest księga wieczysta, o wartości 750 000 zł. Podatek od czynności cywilnoprawnych: 2 proc. z 750 000 zł = 15 000 zł Wynagrodzenie notariusza (według stawek maksymalnych):1010 zł + 2760,0 zł (0,4 proc. od nadwyżki ponad 60 000 zł) = 3770 zł Połowa taksy wynosi więc 1885 zł .VAT od wynagrodzenia notariusza:22 proc. z 1885 zł = 415 zł Wniosek o wpis do księgi wieczystej: 200 zł Razem: 17 500 zł

Za sporządzenie aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości maksymalna stawka wynagrodzenia notariusza wynosi od wartości:

- do 3000 zł – 100 zł;

- powyżej 3000 do 10 000 zł – 100 zł plus 3 proc. od nadwyżki powyżej 3000 zł;

- powyżej 10 000 do 30 000 zł – 310 zł plus 2 proc. od nadwyżki powyżej 10 000 zł;

- powyżej 30 000 do 60 000 zł – 710 zł plus 1 proc. od nadwyżki ponad 30 000 zł;

- powyżej 60 000 do 1 000 000 – 1010 zł plus 0,4 proc. od nadwyżki ponad 60 000 zł;

- powyżej 1 000 000 do 2 000 000 zł – 4770 zł plus 0,2 proc. od nadwyżki ponad 1 000 000 zł;