Raczyńscy tracą dzierżawę Rogalina

By uznać, że umowa została przedłużona, strony musiałyby się na to zgodzić bez zastrzeżeń.

To sedno wyroku Sądu Najwyższego, w efekcie którego spółka Majątek Rogalin musi zwrócić dzierżawiony od Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa majątek w Rogalinie pod Poznaniem. SN uznał, że spółka nie przedłużyła skutecznie wieloletniej umowy dzierżawy.

Spółka Majątek Rogalin, należąca do Fundacji im. Raczyńskich, ostatnich właścicieli majątku Rogalin (starają się zresztą o jego odzyskanie), zawarła w 1993 r. z ANR umowę dzierżawy nieruchomości rolnych (prawie 600 ha) na 16 lat. Umowa przewidywała możliwość jej przedłużenia (bez przetargu) na kolejne 14 lat, jeżeli w ostatnim roku jej obowiązywania któraś ze stron wystąpi o przedłużenie umowy, a druga nie wyrazi sprzeciwu.

W lutym 2009 r. spółka zwróciła się na piśmie o przedłużenie dzierżawy, a pismem z 30 marca 2009 r. Agencja zaproponowała przedłużenie umowy, ale na dziesięć lat, a co ważniejsze, w odpowiedzi napisała, że podpisanie umowy uzależnia od uzyskania pozytywnej opinii Nadzoru Właścicielskiego, opinii Izby Rolniczej oraz Związku Dzierżawców i Właścicieli Rolnych, a także kalkulacji finansowej. Dodała, że czynsz odbiega od cen rynkowych.

Rozpoczęcie negocjacji o przedłużenie nawet  długiego kontraktu nie oznacza umowy

Przywołała też art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, który stanowi, że przetargu nie stosuje się, jeżeli dotychczasowy dzierżawca złożył Agencji oświadczenie o zamiarze dalszego dzierżawienia nieruchomości na nowych warunkach uzgodnionych z Agencją. Z tym że czynsz nie może być niższy niż dotychczasowy.

Spór w tej sprawie nie dotyczył jednak ustawowego trybu przedłużenia dzierżawy, ale wykładni umowy dzierżawy oraz pisemnej odpowiedzi Agencji na wniosek spółki o przedłużenie umowy.

Sąd Okręgowy uznał, że Agencja nie złożyła sprzeciwu, więc dzierżawa została przedłużona.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu był przeciwnego zdania: w jego ocenie uzależnienie przedłużenia umowy od nowych warunków oznaczało, że Agencja nie wyraziła zgody.

Jej pełnomocnik przekonywał SN, że po 16 latach zmieniły się istotnie warunki rynkowe, dotychczasowy czynsz był już dumpingowy, z czego spółka jako profesjonalista powinna zdawać sobie sprawę.

Mec. Rafał Saniuk, pełnomocnik spółki Majątek Rogalin, mówił z kolei, że strony zwłaszcza tak długiej umowy powinna wiązać szczególna lojalność kupiecka, że spółka wyraziła swoją wolę jednoznacznie, a Agencja – także profesjonalista – kluczyła, wypowiedziała się mętnie.