Polacy odkopują średniowieczny koptyjski klasztor w Egipcie

Koptyjski klasztor sprzed 1500 lat odkopują Polacy w Egipcie

Publikacja: 16.12.2010 00:28

Polacy odkopują średniowieczny koptyjski klasztor w Egipcie

Foto: Fotorzepa, WŁODZIMIERZ GODLEWSKI WŁODZIMIERZ GODLEWSKI

Klasztor wzniesiono w Naqlun w połowie V wieku, funkcjonował pięć stuleci, do połowy wieku X. Był to duży zespół eremów wykutych w skale. Towarzyszyły im obiekty gospodarcze. Stanowisko to bada misja Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje nią prof. Włodzimierz Godlewski.

Klasztory koptyjskie funkcjonują w Egipcie do dziś, ale wiadomości o najstarszych pochodzą głównie ze źródeł pisanych i w przeważającej mierze dotyczą strony duchowej życia klasztornego. Dzięki wykopaliskom polskich archeologów spod piasku wyłania się materialna klasztorna rzeczywistość.

Na pozostałości ruin w Naqlun w oazie Fajum, około 85 km na południowy-zachód od Kairu, archeolodzy natrafili już wcześniej, ale dopiero podczas tegorocznych wykopalisk poznali szczegóły budowli.

 

 

Miała jedną kondygnację. Początkowo składała się z dwuizbowych mieszkalnych segmentów (eremów). Wejścia do nich wiodły od ulicy. Od południa przylegało do nich duże pomieszczenie, prawdopodobnie sala zgromadzeń. Mieszkania zakonników były wyjątkowo starannie wykończone. Podłogi stanowiły posadzki z zaprawą wapienną. Ściany, tynkowane wapnem, w górnej części zdobione były malowidłami oraz napisami. Ich ślady przetrwały w rumowisku po pożarze i dlatego są zbyt fragmentaryczne, aby je odczytać.

W każdym pomieszczeniu wykute były dwie lub trzy nisze zwieńczone półkolistymi sklepieniami, przy czym główne stropy pomieszczeń przykrywały elementy drewniane – belki i deski.

W tej postaci klasztor pozostawał aż do pożaru, który strawił go w X wieku. Po tym kataklizmie zamurowano wejścia od ulicy, a odbudowane pomieszczenia połączono z nowymi, dobudowanymi od strony południowej. Zmianie uległo wtedy także wnętrze klasztoru, zamiast dwuizbowych, powstały pomieszczenia czteroizbowe.

Archeolodzy sądzą, że jedno z nich zajmował ktoś ważny dla klasztoru, pełniący w nim ważne funkcje, ponieważ znaleźli w nim cenne przedmioty, między innymi brązowy wiszący świecznik i brązową lampę kandelabrową, brązowe lustro zawieszane na ścianie i misternej roboty brązowe okucia dużej drewnianej szkatuły.

O znaczeniu klasztoru świadczy niecodzienne znalezisko: 13 złotych arabskich monet z X wieku. – Ze średniowiecznych dokumentów wiadomo, że za te monety można było kupić w tamtym czasie dwie wille z ogrodami w oazie Fajum. Te monety to już był pokaźny majątek. A przecież mamy prawo przypuszczać, że mnisi z Naqlun posiadali więcej monet – uważa prof. Włodzimierz Godlewski.

 

 

Oprócz monet polscy badacze znaleźli w ruinach klasztoru dwie sztance do wybijania monet. Jest raczej nieprawdopodobne, aby biciem monety trudnili się mnisi. – Można raczej przypuszczać, że ktoś, być może z mennicy Abbasydów, w czasie zawirowania politycznego zbiegł ze sztancami i schronił się w klasztorze – sugeruje prof. Godlewski.

W poklasztornych ruinach polscy badacze znaleźli kilkadziesiąt dokumentów (papirusów) napisanych w języku koptyjskim i arabskim. Są wśród nich rachunki i listy wypłat dla robotników zatrudnionych w klasztornych ogrodach i winnicach.

Klasztor został opuszczony w XI wieku i popadł w ruinę, ale miejsce to nie przestało być użyteczne. Na terenie zniszczonej i opuszczonej zabudowy klasztornej od końca XI wieku grzebano chrześcijan z okolicznych miejscowości – mężczyzn, kobiety i dzieci.

W czasie tegorocznych wykopalisk archeolodzy zbadali 43 groby z XII i XIII wieku. Przetrwały kamienne, prostokątne nagrobki, a w grobach szkielety, biżuteria, szklane i gliniane, glazurowane naczynia. Nie zachowały się maty okrywające trumny, pogrzebowe całuny i szaty spowijające zmarłych.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora

Klasztor wzniesiono w Naqlun w połowie V wieku, funkcjonował pięć stuleci, do połowy wieku X. Był to duży zespół eremów wykutych w skale. Towarzyszyły im obiekty gospodarcze. Stanowisko to bada misja Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje nią prof. Włodzimierz Godlewski.

Klasztory koptyjskie funkcjonują w Egipcie do dziś, ale wiadomości o najstarszych pochodzą głównie ze źródeł pisanych i w przeważającej mierze dotyczą strony duchowej życia klasztornego. Dzięki wykopaliskom polskich archeologów spod piasku wyłania się materialna klasztorna rzeczywistość.

Pozostało jeszcze 85% artykułu
Nauka
Alkohol, nikotyna, narkotyki wyzwaniem dla zdrowia publicznego. Między wolnością a reglamentacją
Nauka
Naukowcy testują nowy sposób walki z superbakteriami. Skład tabletek może zaskoczyć
Materiał Partnera
Wielkie nieobecne. Kobiety we władzach spółek
Materiał Partnera
Oszukują i rozdają nagrody. Tego (na pewno!) nie wiesz o storczykach
Materiał Promocyjny
Firmy, które zmieniły polską branżę budowlaną. 35 lat VELUX Polska
Materiał Partnera
Motory molekularne. Tak naukowcy uczą nanocząsteczki kręcić się na zawołanie