Polacy odkopują średniowieczny koptyjski klasztor w Egipcie

Koptyjski klasztor sprzed 1500 lat odkopują Polacy w Egipcie

Publikacja: 16.12.2010 00:28

Polacy odkopują średniowieczny koptyjski klasztor w Egipcie

Foto: Fotorzepa, WŁODZIMIERZ GODLEWSKI WŁODZIMIERZ GODLEWSKI

Klasztor wzniesiono w Naqlun w połowie V wieku, funkcjonował pięć stuleci, do połowy wieku X. Był to duży zespół eremów wykutych w skale. Towarzyszyły im obiekty gospodarcze. Stanowisko to bada misja Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje nią prof. Włodzimierz Godlewski.

Klasztory koptyjskie funkcjonują w Egipcie do dziś, ale wiadomości o najstarszych pochodzą głównie ze źródeł pisanych i w przeważającej mierze dotyczą strony duchowej życia klasztornego. Dzięki wykopaliskom polskich archeologów spod piasku wyłania się materialna klasztorna rzeczywistość.

Na pozostałości ruin w Naqlun w oazie Fajum, około 85 km na południowy-zachód od Kairu, archeolodzy natrafili już wcześniej, ale dopiero podczas tegorocznych wykopalisk poznali szczegóły budowli.

 

 

Miała jedną kondygnację. Początkowo składała się z dwuizbowych mieszkalnych segmentów (eremów). Wejścia do nich wiodły od ulicy. Od południa przylegało do nich duże pomieszczenie, prawdopodobnie sala zgromadzeń. Mieszkania zakonników były wyjątkowo starannie wykończone. Podłogi stanowiły posadzki z zaprawą wapienną. Ściany, tynkowane wapnem, w górnej części zdobione były malowidłami oraz napisami. Ich ślady przetrwały w rumowisku po pożarze i dlatego są zbyt fragmentaryczne, aby je odczytać.

W każdym pomieszczeniu wykute były dwie lub trzy nisze zwieńczone półkolistymi sklepieniami, przy czym główne stropy pomieszczeń przykrywały elementy drewniane – belki i deski.

W tej postaci klasztor pozostawał aż do pożaru, który strawił go w X wieku. Po tym kataklizmie zamurowano wejścia od ulicy, a odbudowane pomieszczenia połączono z nowymi, dobudowanymi od strony południowej. Zmianie uległo wtedy także wnętrze klasztoru, zamiast dwuizbowych, powstały pomieszczenia czteroizbowe.

Archeolodzy sądzą, że jedno z nich zajmował ktoś ważny dla klasztoru, pełniący w nim ważne funkcje, ponieważ znaleźli w nim cenne przedmioty, między innymi brązowy wiszący świecznik i brązową lampę kandelabrową, brązowe lustro zawieszane na ścianie i misternej roboty brązowe okucia dużej drewnianej szkatuły.

O znaczeniu klasztoru świadczy niecodzienne znalezisko: 13 złotych arabskich monet z X wieku. – Ze średniowiecznych dokumentów wiadomo, że za te monety można było kupić w tamtym czasie dwie wille z ogrodami w oazie Fajum. Te monety to już był pokaźny majątek. A przecież mamy prawo przypuszczać, że mnisi z Naqlun posiadali więcej monet – uważa prof. Włodzimierz Godlewski.

 

 

Oprócz monet polscy badacze znaleźli w ruinach klasztoru dwie sztance do wybijania monet. Jest raczej nieprawdopodobne, aby biciem monety trudnili się mnisi. – Można raczej przypuszczać, że ktoś, być może z mennicy Abbasydów, w czasie zawirowania politycznego zbiegł ze sztancami i schronił się w klasztorze – sugeruje prof. Godlewski.

W poklasztornych ruinach polscy badacze znaleźli kilkadziesiąt dokumentów (papirusów) napisanych w języku koptyjskim i arabskim. Są wśród nich rachunki i listy wypłat dla robotników zatrudnionych w klasztornych ogrodach i winnicach.

Klasztor został opuszczony w XI wieku i popadł w ruinę, ale miejsce to nie przestało być użyteczne. Na terenie zniszczonej i opuszczonej zabudowy klasztornej od końca XI wieku grzebano chrześcijan z okolicznych miejscowości – mężczyzn, kobiety i dzieci.

W czasie tegorocznych wykopalisk archeolodzy zbadali 43 groby z XII i XIII wieku. Przetrwały kamienne, prostokątne nagrobki, a w grobach szkielety, biżuteria, szklane i gliniane, glazurowane naczynia. Nie zachowały się maty okrywające trumny, pogrzebowe całuny i szaty spowijające zmarłych.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora

Klasztor wzniesiono w Naqlun w połowie V wieku, funkcjonował pięć stuleci, do połowy wieku X. Był to duży zespół eremów wykutych w skale. Towarzyszyły im obiekty gospodarcze. Stanowisko to bada misja Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje nią prof. Włodzimierz Godlewski.

Klasztory koptyjskie funkcjonują w Egipcie do dziś, ale wiadomości o najstarszych pochodzą głównie ze źródeł pisanych i w przeważającej mierze dotyczą strony duchowej życia klasztornego. Dzięki wykopaliskom polskich archeologów spod piasku wyłania się materialna klasztorna rzeczywistość.

Pozostało 85% artykułu
Nauka
Pełnia Księżyca w grudniu. Zimny Księżyc będzie wyjątkowy, bo trwa wielkie przesilenie księżycowe
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań