Dlaczego upadła cywilizacja Majów? Naukowcy mają nowe dowody

Naukowcy zbadali DNA szkieletów Majów, pochowanych w pobliżu Copán. Analiza potwierdziła dramatyczny spadek populacji ok. 1200 lat temu. Badanie genomu potwierdziło jedną z hipotez dotyczących losu cywilizacji.

Publikacja: 01.06.2025 15:55

Ruiny starożytnego miasta Majów w Copán (Honduras)

Ruiny starożytnego miasta Majów w Copán (Honduras)

Foto: Adobe Stock

Najnowsze badanie dotyczące cywilizacji Majów opublikowano 28 maja w „Current Biology”. Autorzy publikacji zajęli się m.in. tematem interakcji między mieszkańcami Copán a przybyszami z innych plemion. Badanie genomu szkieletów dostarczyło także ciekawych danych o wzroście i upadku cywilizacji Majów.

Badanie szkieletów Majów z Copán

Copán, zlokalizowane obecnie na terenie Hondurasu, to stolica cywilizacji Majów, wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W czasach starożytnych miasto leżało na skrzyżowaniu szlaków między Ameryką Środkową a Południową. Jego największy rozkwit przypadał na okres pomiędzy III a X wiekiem naszej ery. „W 426 lub 427 r. n.e. miasto było świadkiem ustanowienia dynastii królewskiej, która przetrwała około 400 lat” – piszą autorzy publikacji w „Current Biology”.

Na potrzeby badania przeprowadzono analizę genomu siedmiu szkieletów, pochodzących z okresu tzw. klasycznej cywilizacji Majów, czyli ok. 250-900 r. n.e. Szkielety pochodzą ze stanowisk archeologicznych, zlokalizowanych w pobliżu Copán. Badacze szacują, że jedna z pochowanych osób mogła być władcą dynastycznym, a kolejna – potencjalną ofiarą (złożoną prawdopodobnie w trakcie pochówku). W analizie wykorzystano także DNA szkieletów Majów z kilku wykopalisk z Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej.

Czytaj więcej

Naukowcy zbadali setki narzędzi Azteków. Ujawniły zaskakujący trop

Jakich informacji dostarczyła analiza genomu?

Poprzednie badania szkieletów Majów, które pochodziły z innych stanowisk archeologicznych, wykazały m.in., że ówczesny „przepływ genów” był powszechny. Naukowcy nie posiadali jednak danych odnośnie do samego Copán. Pochodzenie genetyczne mieszkańców tej metropolii było do tej pory niejasne.

Badanie genomu pokazało, że w okresie klasycznym cywilizacja Majów wchodziła w interakcje z plemionami z górzystych terenów Meksyku. Naukowcy szacują, że chodzi m.in. o tereny w pobliżu Chichén Itzá. Na skutek interakcji obydwu plemion mogła powstać jedna populacja z dwoma głównymi, genetycznymi przodkami.

Jak zmieniała się cywilizacja Majów?

Na podstawie analizy genomów autorom badania udało się oszacować wielkość i dynamikę populacji Majów w określonych przedziałach czasowych. Ustalono, że wyraźny wzrost populacji nastąpił ok. 730 r. n.e. Naukowcy łączą ten wzrost m.in. z intensywnym rozwojem upraw kukurydzy. Wyniki analizy pozwoliły również oszacować moment spadku liczebności populacji Majów, który rozpoczął się ok. 750 r. n.e.

Czytaj więcej

Najnowsze odkrycie archeologów w Egipcie. Odsłonięto trzy starożytne grobowce

Do upadku cywilizacji przyczyniło się kilka czynników. Jednym z nich były ówczesne konflikty wewnętrzne i niestabilność społeczna. „Szacunki efektywnej wielkości populacji wskazują na spadek pod koniec okresu klasycznego, kiedy to klasyczna cywilizacja Majów doświadczyła powszechnej destabilizacji i upadku” – wyjaśniają autorzy badania. Liczebność populacji spadła także pod wpływem długotrwałych okresów suszy.

Co ciekawe, badacze podkreślają w analizie, że populacja Majów zmniejszyła się, ale zupełnie nie wyginęła. Nie została także zastąpiona, jak do tej pory teoretyzowano, przez inną grupę. Badacze mówią wprost o „ciągłości genetycznej”. Analiza potwierdziła, że genomy współczesnych potomków Majów są blisko spokrewnione z genomami pochodzącymi z okresu starożytnej cywilizacji.

Najnowsze badanie dotyczące cywilizacji Majów opublikowano 28 maja w „Current Biology”. Autorzy publikacji zajęli się m.in. tematem interakcji między mieszkańcami Copán a przybyszami z innych plemion. Badanie genomu szkieletów dostarczyło także ciekawych danych o wzroście i upadku cywilizacji Majów.

Badanie szkieletów Majów z Copán

Pozostało jeszcze 90% artykułu
Archeologia
Przełomowe odkrycie archeologów. Nowe ustalenia na temat ewolucji człowieka
Materiał Promocyjny
BIO_REACTION 2025
Archeologia
Najnowsze odkrycie archeologów w Egipcie. Odsłonięto trzy starożytne grobowce
Archeologia
Naukowcy zbadali szkielet rzymskiego gladiatora. Przełomowe wyniki analiz
Archeologia
Naukowcy odkryli kolejne tajemnice denisowian. Co wiemy o kuzynach Homo sapiens?
Materiał Promocyjny
Edycja marzeń, czyli realme inspirowany Formułą 1
Archeologia
Przełomowe odkrycie archeologów. „Kwestionuje nasze rozumienie historii ludzkości"