Reklama

Nowe ustalenia na temat ewolucji człowieka. Naukowcy porównali czaszki małp człekokształtnych

Najnowsze badania dowodzą, że ludzie ewoluowali najszybciej spośród wszystkich małp człekokształtnych. To właśnie u ludzi zaskakująco szybko wykształciły się duże mózgi i płaskie twarze, co może odzwierciedlać ewolucyjne korzyści płynące z tych cech.

Publikacja: 25.10.2025 06:00

Człowiek ewoluował w tempie znacznie szybszym niż inne naczelne - do takich wniosków doszli naukowcy

Człowiek ewoluował w tempie znacznie szybszym niż inne naczelne - do takich wniosków doszli naukowcy na podstawie ostatnich badań / zdjęcie ilustracyjne

Foto: Kai Beercrafter / Adobe Stock

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jakie były główne wyniki nowych badań dotyczących ewolucji człowieka?
  • Jakie różnice w budowie czaszek wyróżniają ludzi od innych małp człekokształtnych?
  • Jakie czynniki mogły wpływać na szybką ewolucję człowieka według badaczy?

Badania oparte na analizie czaszek małp człekokształtnych przeprowadzili naukowcy z  University College London (UCL) pod kierownictwem Aidy Gomez-Robles. Wyniki badań opublikowano 22 października w czasopiśmie naukowym „Proceedings of the Royal Society B”.

Naukowcy przeanalizowali czaszki małp człekokształtnych

Celem badania była ocena – na podstawie zmienności w budowie czaszki – związku ewolucji człowieka z ewolucją innych małp człekokształtnych.

Naukowcy zbadali trójwymiarowe wirtualne modele czaszek różnych współczesnych gatunków naczelnych, w tym siedmiu człowiekowatych (Hominidae), czyli „małp człekokształtnych”, takich jak ludzie, goryle i szympansy. Modele te uzyskane zostały na podstawie tomografii komputerowej rzeczywistych czaszek. Następnie te trójwymiarowe wirtualne modele czaszek badacze porównali z dziewięcioma gatunkami gibbonowatych (Hylobatidae), czyli „mniejszych małp”, takich jak gibbony.

Jak przypomina komunikat dotyczący badań zamieszczony na stronie internetowej UCL, człowiekowate i gibbonowate rozdzieliły się ewolucyjnie około 20 milionów lat temu. W tym czasie różnorodność anatomiczna człowiekowatych gwałtownie wzrosła, podczas gdy różnorodność gibbonowatych pozostała zaskakująco ograniczona. W efekcie czaszki różnych gatunków gibbonowatych wyglądają niezwykle podobnie, podczas gdy gatunki człowiekowatych znacznie się od siebie różnią. Jednak nawet w obrębie człowiekowatych ludzie ewoluowali szybciej niż inne gatunki.

Reklama
Reklama

Aby zmierzyć różnice w budowie czaszek, naukowcy podzielili czaszki każdego gatunku na cztery główne sekcje:

  • górną część twarzy,
  • dolną część twarzy,
  • przód głowy,
  • tył głowy.

Następnie porównali trójwymiarowe skany, określając numerycznie, jak bardzo każda sekcja różniła się między gatunkami. Wykorzystali powolną ewolucję i niską różnorodność gibbonowatych jako rodzaj kontroli, aby porównać różnice w czaszkach człowiekowatych.

Większość małp człekokształtnych ma duże i wysunięte do przodu twarze oraz stosunkowo małe mózgi, podczas gdy ludzie mają bardziej płaskie twarze i duże, okrągłe głowy. Gibbony, które są pod pewnymi względami podobne do ludzi, również mają stosunkowo płaskie twarze i okrągłą głowę, ale znacznie mniejszy mózg.

Czytaj więcej

Przełomowe odkrycie zmienia spojrzenie na przodków człowieka. Co ujawniło nowe badanie?
Reklama
Reklama

Analiza czaszek małp człekokształtnych: Do jakich wniosków doszli badacze?

Porównując gatunki, naukowcy odkryli, że ludzie zmienili się około dwa razy bardziej, niż można by się spodziewać, gdyby nie istniał dodatkowy czynnik sprzyjający dalszym zmianom.

Naukowcy ostrzegają przed zbyt pochopnym stwierdzeniem, że główną przyczyną szybkiej ewolucji człowieka była przewaga poznawcza wynikająca z większego i bardziej złożonego mózgu. Sugerują, że wpływ na te zmiany mogły mieć również czynniki społeczne.

– Spośród wszystkich gatunków małp człekokształtnych najszybciej ewoluowali ludzie. Świadczy to prawdopodobnie o tym, jak istotne dla ludzi są adaptacje czaszki związane z posiadaniem dużego mózgu i małej twarzy, skoro ewoluowały w tak szybkim tempie. Adaptacje te mogą być związane z korzyściami poznawczymi płynącymi z posiadania dużego mózgu, ale na naszą ewolucję mogły również wpływać czynniki społeczne – powiedziała Aida Gomez-Robles, główna autorka badania cytowana w komunikacie UCL.

Ekspertka ponadto dodała:  – Goryle mają drugie po ludziach najszybsze tempo ewolucji czaszek, ale ich mózgi są stosunkowo małe w porównaniu z innymi małpami człekokształtnymi. W ich przypadku zmiany były prawdopodobnie spowodowane selekcją społeczną, gdzie większe grzebienie czaszkowe na szczycie czaszki wiążą się z wyższym statusem społecznym. Możliwe, że podobna, charakterystyczna dla człowieka selekcja społeczna miała miejsce również u ludzi.

Archeologia
Największa znana konstrukcja cywilizacji Majów. Naukowcy dokonali przełomowego odkrycia
Materiał Promocyjny
MLP Group z jedną z największych transakcji najmu w Niemczech
Archeologia
„Niesamowity poziom wyrafinowania”. Nowe odkrycie zmienia pogląd na historię ludzkości
Archeologia
„Nowy obraz przeszłości”. AI pomogła odkryć zagadkę zmian w dawnej Europie
Archeologia
Przełomowe odkrycie zmienia spojrzenie na przodków człowieka. Co ujawniło nowe badanie?
Materiał Promocyjny
Startupy poszukiwane — dołącz do Platform startowych w Polsce Wschodniej i zyskaj nowe możliwości!
Archeologia
Zagadka posągów z Wyspy Wielkanocnej rozwiązana? Naukowcy twierdzą, że moai „chodziły”
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama