Termin „odwrotna ewolucja” budzi sporo kontrowersji wśród biologów ewolucyjnych. Wynika to z tego, że sama ewolucja jest postrzegana jako jednokierunkowy proces mający na celu adaptację. Tymczasem okazuje się, że niektóre organizmy są w stanie odzyskać cechy swoich przodków, które kiedyś zostały utracone i to za pośrednictwem identycznych mechanizmów genetycznych. To zjawisko jest bardzo rzadkie i trudne do udowodnienia, ale wszystko wskazuje na to, że naukowcom udało się je zaobserwować. Wyniki ich badań zostały opublikowane w Nature Communications.
Ten gatunek powrócił do pierwotnej formy genetycznej
Nietypowe zjawisko zostało zaobserwowane na przykładzie dziko rosnących pomidorów na Wyspach Galapagos. Gatunek wywodzi się z Ameryki Południowej i prawdopodobnie trafił na wyspy dzięki ptakom. Wszystko wskazuje na to, że warzywa zaadaptowały się do trudnego środowiska poprzez cofnięcie zmian genetycznych, które zostały wprowadzone w wyniku ewolucji. Powróciły w ten sposób do pierwotnej formy genetycznej oraz do dawnych chemicznych mechanizmów obronnych. Po zbadaniu próbek okazało się, że pomidory wytwarzają toksyczną mieszankę cząsteczek, których nie obserwowano u tego gatunku przez miliony lat. Co ciekawe, ta mieszanka jest bardziej podobna do związków występujących w bakłażanie niż do związków w obecnie uprawianych pomidorach.
Czytaj więcej
Neandertalczycy już około 125 tys. lat temu praktykowali wyszukany sposób przetwarzania żywności...
Genetyka a geografia. Co odkryli naukowcy?
Potencjalna „odwrotna ewolucja” odnosi się do procesu wytwarzania alkaloidów. Są to cząsteczki, które działają niczym pestycydy, odstraszając drapieżne owady, grzyby i zwierzęta. Wytwarzają je nie tylko pomidory, ale również ziemniaki, bakłażany i inne rośliny z rodziny psiankowatych. Jeśli alkaloidy występują w wysokich stężeniach, mogą być toksyczne nawet dla ludzi. Grupa naukowców zdecydowała się rozpocząć projekt badawczy, aby móc lepiej zrozumieć mechanizm produkcji alkaloidów oraz dowiedzieć się, w jaki sposób można byłoby ograniczyć ich ilość w warzywach. Okazało się jednak, że pomidory rosnące na Wyspach Galapagos wytwarzają cząsteczki, których nie zaobserwowano w przypadku tego gatunku od bardzo dawna.
Naukowcy przeanalizowali ponad 30 próbek pomidorów zebranych z różnych lokalizacji na Galapagos. Badacze doszli do wniosku, że rośliny rosnące na wschodnich wyspach wytwarzają te same alkaloidy, które występują w obecnie uprawianych pomidorach. Sytuacja wyglądała inaczej na zachodzie. Rosnące tam pomidory produkowały starszą wersję alkaloidów, która pasowała do profilu chemicznego ich starożytnych krewnych, czyli bakłażanów.
