Na morzu pracuje się w szczególnych warunkach

Podstawowym dokumentem potwierdzającym wykonywanie pracy marynarza, jak też innej pracy w szczególnych warunkach i uprawniającej do wcześniejszej emerytury jest świadectwo pracy w szczególnych warunkach. Pracodawca zobowiązany jest podać podstawę prawną – wskazać rodzaj wykonywanej pracy zgodny z wykazami A i B stanowiącymi załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU nr 8, poz. 43 z późn. zm.) oraz konkretne stanowisko, które powinno być wykazane w zarządzeniu resortowym.

Dokument taki pracownik powinien uzyskać w dniu, w którym rozwiązuje stosunek pracy. Jeśli pracodawca już nie istnieje, należy znaleźć archiwum, do którego przekazał dokumentację osobową. Z archiwum należy uzyskać kopie dokumentów potwierdzających zatrudnienie w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez dany okres.

Ważne! Art. 184 ustawy mówi, że marynarze, rybacy morscy i inni pracownicy zatrudnieni w szczególnych warunkach, którzy wymagany okres do emerytury (co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn) oraz wymagany dla danego stanowiska (branży) okres pracy w szczególnych warunkach osiągnęli nie później niż do 31 grudnia 1998 r., będą mogli przejść na wcześniejszą emeryturę w wieku określonym przez dotychczasowe przepisy.

Marynarze i rybacy morscy, zatrudnieni przy pracach uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia, mają prawo do przejścia na emeryturę we wcześniejszym wieku. Rodzaje takich prac i warunki dotyczące koniecznego stażu i wieku zawiera ww. rozporządzenie.

W zależności od tego, do którego wykazu, A czy B, zaliczone są dane stanowiska pracy, odpowiadają im zróżnicowane prawa emerytalne. Szczegółowe wykazy stanowisk zawarte są w zarządzeniach resortowych wydawanych przez ministrów i inne organy administracji rządowej.

Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, np. na statkach morskich w żegludze międzynarodowej i w polskim ratownictwie okrętowym (pracownicy wpisani na listę załogi), na statkach żeglugi śródlądowej, na jednostkach pływających w portach morskich i stoczniach morskich, na torach wodnych i łowiskach morskich, ma prawo do emerytury, jeśli osiągnął wiek emerytalny 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna), ma okres składkowy i nieskładkowy co najmniej 20 lat (kobieta) i 25 lat (mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych.

Osoby, które mają okres składkowy i nieskładkowy co najmniej 20 lat (kobiety) i 25 lat (mężczyźni), w tym co najmniej 10 lat wykonywały pracę rybaków morskich lub np. prace nurków (określone w dziale IV wykazu B wspomnianego rozporządzenia), nabywają uprawnienia emerytalne po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn.

Ubezpieczeni urodzeni przed 1 stycznia 1949 r., zatrudnieni w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przechodzą na wcześniejszą emeryturę na dotychczasowych warunkach, czyli nie ma dla nich żadnej daty granicznej, do której muszą spełnić wymienione warunki.

Natomiast ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., aby uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury, wymienione warunki dotyczące stażu pracy i wieku musieli spełnić do 31 grudnia 2007 r., a ponadto nie mogą należeć do otwartych funduszy emerytalnych.

Marynarze, rybacy morscy i inni pracownicy zatrudnieni w szczególnych warunkach, którzy wymagany okres do emerytury (co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn) oraz wymagany dla danego stanowiska (branży) okres pracy w szczególnych warunkach osiągnęli nie później niż do 31 grudnia 1998 r., będą mogli przejść na wcześniejszą emeryturę w wieku określonym przez dotychczasowe przepisy (art. 184 ustawy emerytalnej) >patrz tabela.

Przy ustalaniu uprawnień do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uwzględnia się również okresy takiej pracy przebyte w określonych zawodach w państwach Unii Europejskiej.