Zasadą jest, że środki zapisane w budżecie wygasają z upływem roku budżetowego. Jednak [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7AE331DC6477FF8C45FEE8EC1A6F7F8F?id=325303]ustawa o finansach publicznych[/link] stanowi, że [b]nie wygasają z upływem roku budżetowego wydatki budżetowe jednostki samorządu terytorialnego przeznaczone na programy i projekty realizowane przy udziale środków unijnych.[/b]
Dodatkowo [b]organ stanowiący może ustalić wykaz wydatków, które nie wygasają z upływem roku budżetowego. Takie rozwiązania często są stosowane w przypadku zadań inwestycyjnych[/b], kiedy z różnych przyczyn projekty infrastrukturalne nie mogą być zakończone w danym roku budżetowym.
Organ stanowiący, który określa w uchwale wykaz wydatków niewygasających, dodatkowo powinien określić ostateczny termin dokonania każdego wydatku ujętego w tym wykazie w następnym roku budżetowym. Łącznie z wykazem wydatków, które nie wygasają z upływem roku budżetowego, organ stanowiący ustala plan finansowy tych wydatków w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji wydatków z wyodrębnieniem wydatków majątkowych.
Z powyższego wynika, że wyłączne kompetencje w tym zakresie przysługują organowi stanowiącemu.
Ważne jest również podkreślenie, że [b]tak ustalony plan nie może być zmieniony po zakończeniu roku budżetowego ani przez organ stanowiący, ani przez zarząd[/b].
[srodtytul]Sprawozdanie z wykonania[/srodtytul]
Takie sprawozdanie jest podstawą do oceny prawidłowości gospodarowania środkami publicznymi przez organ wykonawczy, wójta czy zarząd.
Zgodnie z art. 267 ust. 1 nowej ustawy zarząd JST przedstawia – do 31 marca roku następującego po roku budżetowym – organowi stanowiącemu:
- sprawozdanie roczne z wykonania budżetu tej jednostki, zawierające zestawienie dochodów i wydatków wynikające z zamknięć rachunków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w szczegółowości nie mniejszej niż w uchwale budżetowej;
- sprawozdanie roczne z wykonania planu finansowego jednostek (samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej; samorządowych instytucji kultury, samorządowych osób prawnych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego), w szczegółowości nie mniejszej niż w planie finansowym.
Dokument ten należy przekazać, również do 31 marca, regionalnej izbie obrachunkowej.
[b]Sprawozdanie roczne z wykonania planu finansowego jednostki te składają zarządowi do 28 lutego roku następującego po roku budżetowym[/b].
[ramka][b]Ważne[/b]
W sprawozdaniu rocznym należy ująć wykaz jednostek budżetowych, które utworzyły rachunki dochodów własnych, oraz zestawienie dochodów własnych i wydatków nimi sfinansowanych.[/ramka]
Zakres sprawozdania z wykonania budżetu opisany w ustawie o finansach publicznych jest dosyć ogólny. Prezentując wykonanie dochodów, zarząd powinien przedstawić ich wykonanie z poszczególnych źródeł i wskazać przyczyny ewentualnych odchyleń w ich realizacji.
Szczególną uwagę należy zwrócić na wykonanie dochodów z tytułu podatków i opłat lokalnych, przedstawić skutki dla budżetu udzielonych ulg, odroczeń, rozłożenia na raty i umorzenia, oraz stan zaległości ze wskazaniem działań, jakie zostały podjęte w celu ich wyegzekwowania.
Dokładnego omówienia wymaga również realizacja dochodów z mienia JST, w tym ze sprzedaży składników mienia (jeżeli planowane były dochody z tego tytułu).
Przedstawienia wymagają również kwoty dotacji otrzymanych z budżetu innych jednostek samorządu terytorialnego i ich wykonanie.
[wyimek]Sprawozdanie z wykonania budżetu wójt powinien przedłożyć właściwej radzie gminy i regionalnej izbie obrachunkowej najpóźniej do 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy[/wyimek]
Zestawienie wykonania wydatków powinno odpowiadać szczegółowości określonej w uchwale budżetowej w układzie plan i wykonanie. Część opisowa sprawozdania powinna zawierać informacje o wykonaniu wydatków w podziale na te bieżące i majątkowe. W pierwszych z nich należy opisać wykonanie:
- planowanych wydatków na wynagrodzenia i pochodne ze wskazaniem przyczyn odchyleń w ich realizacji,
- dotacji udzielonych z budżetu innym jednostkom samorządu terytorialnego (na jakie zadania, na jakiej podstawie udzielono tych dotacji, jakim jednostkom oraz w jakich dokładnie kwotach),
- dotacji udzielonych podmiotom spoza sektora finansów publicznych, dofinansowania realizacji zadania (na jakie zadania i jakim podmiotom, w jakim trybie udzielono i rozliczono te dotacje),
- dotacji dla zakładów budżetowych, instytucji kultury, SP ZOZ,
- pomocy finansowej dla JST.
Opisania wymaga również wykonanie wydatków na obsługę długu oraz wydatków związanych z zawartymi umowami z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez JST.
Przedstawiając wykonanie wydatków majątkowych, zarząd powinien zaprezentować ich wykonanie w szczegółowości określonej w uchwale budżetowej, tj. jeżeli w budżecie ustalony był plan zadań inwestycyjnych i zakupów inwestycyjnych, to należy opisać wykonanie wydatków na poszczególne zadania ze wskazaniem przyczyn, z powodu których zadania te nie zostały zrealizowane lub zrealizowane w kwotach innych, niż zaplanowano.
Mając na uwadze treść uchwały budżetowej sprawozdanie powinno również zawierać informacje dotyczące:
- wykonania wydatków związanych z realizacją wieloletnich programów inwestycyjnych, w tym o zaciągniętych zobowiązaniach na finansowanie tych wydatków,
- wykonania przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i dochodów własnych jednostek budżetowych,
- opis wykonania planu przychodów i wydatków funduszy celowych,
- wykonanie dochodów i wydatków związanych z realizacją zadań zleconych,
- wykonanie wydatków związanych zadaniami realizowanymi wspólnie, na podstawie umów lub porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego.
Sprawozdanie z wykonania budżetu gminy i województwa musi również zawierać informację o realizacji dochodów i wydatków z tytułu wydawanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych i wydatków na realizację zadań określonych w programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.
Przedstawiając wykonanie budżetu, zarząd powinien się odnieść również do wykonania przychodów i rozchodów budżetu, tj. wskazać, czy planowane w budżecie przychody budżetu z poszczególnych źródeł zostały wykonane (np. czy kredyty i pożyczki zaciągnięto w planowanej wysokości) oraz czy wykonano planowane rozchody. Jeżeli ze sprawozdania Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetu JST wynika przekroczenie wydatków – wyjaśnić przyczyny tego przekroczenia i wskazać jednostki, których to dotyczy.
Omówienia wymagają również:
- wykazane w sprawozdaniu zobowiązania, w tym wymagalne – z jakich tytułów (np. wobec ZUS, z tytułu dostaw i usług) i w jakich jednostkach one powstały,
- przypadające na rzecz jednostki należności.
[ramka][b]Ważne[/b]
Przy sporządzaniu sprawozdania z wykonania budżetu należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy aby zachowana została zgodność kwot:
- wykazanych po stronie planu i wykonania z kwotami wykazanymi w sprawozdaniach budżetowych (Rb-27S, Rb-28S, Rb-30, Rb-33, Rb-34 i innych),
- dotacji i subwencji z kwotami podanymi w informacji dysponenta środków.
Warto zatem wskazać na przyczyny ewentualnych odchyleń, gdyż może się zdarzyć, że niewykonanie niektórych zadań nie jest skutkiem niewłaściwego sprawowania funkcji przez organ wykonawczy, ale wynikiem obiektywnych przesłanek.[/ramka]
