Zapłata częściowa wzbudza kontrowersje

Nie do końca wiadomo, jak liczyć nauczycielowi pensję za dni przepracowane w miesiącu, przez którego część był np. na urlopie bezpłatnym

Publikacja: 08.01.2010 06:15

Zapłata częściowa wzbudza kontrowersje

Foto: Fotorzepa, MW Michał Walczak

Chodzi o wynagrodzenie za przepracowanie dni miesiąca, gdy nauczyciel:

- przez część tego miesiąca chorował i dostał z tego tytułu wynagrodzenie chorobowe określone w art. 92 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=16CE313132751414394A91DEB4DDED31?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] bądź zasiłki: chorobowy, opiekuńczy, macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne albo świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego,

- przez część tego miesiąca był nieobecny w pracy z innych przyczyn niż choroba (np. urlop bezpłatny, wychowawczy) i za czas tej absencji nie zachował prawa do wynagrodzenia,

- w środku miesiąca rozpoczął bądź zakończył pracę.

Nauczyciele nie mają odrębnej regulacji dotyczącej wynagrodzenia częściowego. Dlatego na podstawie art. 91c ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=394FD6E3442443A5B2CF8971D37B7B28?id=182007]Karty nauczyciela[/link] (KN) stosujemy odpowiednio rozporządzenie o wynagrodzeniu częściowym zobacz "Dla wybranych nagrody z okazji święta"

[srodtytul]Niedyspozycja zdrowotna[/srodtytul]

Pensję za przepracowaną część miesiąca, przez którego część nauczyciel przebywał na zwolnieniu lekarskim, ustalamy według art. 11 rozporządzenia o wynagrodzeniu częściowym. Zatem:

- składniki wynagrodzenia określone w stałej stawce miesięcznej dzielimy przez 30, nawet jeśli dany miesiąc ma 28, 29 czy 31 dni,

- uzyskaną stawkę mnożymy przez liczbę dni orzeczonej niezdolności do pracy z powodu choroby, włączając święta i dni wolne; słowem mnożymy przez tyle dni absencji, na ile zostało wystawione zaświadczenie lekarskie,

- wynik poprzedniego działania odejmujemy od stałej stawki miesięcznej i mamy wynagrodzenie częściowe.

[b]Uwaga![/b] Wynagrodzenie częściowe szacujemy wyłącznie ze składników w stałej stawce miesięcznej. Taki charakter ma tymczasem większość elementów płacowych nauczyciela. Składniki zmienne należą się wówczas w wysokości wypracowanej przez podwładnego czy przyznanej przez dyrektora.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pani Anna, nauczycielka kontraktowa (z tytułem magistra i przygotowaniem pedagogicznym) z pensum 22/22, otrzymuje minimalną pensję zasadniczą w swojej kategorii 1962 zł (tabela B z załącznika do rozporządzenia o stawkach minimalnych).

Oprócz tego dostaje wysługę lat 3 proc. wynagrodzenia zasadniczego i dodatek motywacyjny 15 proc. pensji zasadniczej.

W grudniu 2009 r. chorowała 11 dni, z racji czego przysługiwał jej zasiłek chorobowy. Wszystkie składniki jej wynagrodzenia mają charakter stałych stawek miesięcznych. Dlatego za dni przepracowane w grudniu 2009 r. należało jej się wynagrodzenie w wysokości 1466,29 zł.

Ustaliliśmy je tak:

- składniki w stałej stawce miesięcznej dzielimy przez 30

[1962 zł + (1962 zł x 3 proc.) + (1962 zł x 15 proc.)] = 2315,16 zł : 30 = 77,17 zł

- uzyskaną stawkę mnożymy przez liczbę dni orzeczonej niezdolności do pracy z powodu choroby

77,17 zł x 11 dni = 848,87 zł

- wynik odejmujemy od stałej stawki miesięcznej

2315,16 zł – 848,87 zł = 1466,29 zł[/ramka]

[srodtytul]Dni bez pieniędzy...[/srodtytul]

Większe trudności występują przy liczeniu wynagrodzenia nauczyciela za przepracowane dni w miesiącu, którego część spędził na urlopie bezpłatnym czy wychowawczym albo na strajku. Rozporządzenie o wynagrodzeniu częściowym w § 12 nakazuje w takiej sytuacji:

- stałą stawkę miesięczną podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu (nominalną liczbę godzin),

- uzyskaną kwotę pomnożyć przez liczbę godzin absencji nauczyciela,

- otrzymany wynik odjąć od stałej stawki miesięcznej.

Nauczyciele są zatrudniani według specyficznego czasu pracy. Zgodnie z art. 42 ust. 1 pełnoetatowiec pracuje najwyżej 40 godzin w tygodniu, na co składają się:

- obowiązkowe zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze bezpośrednio z uczniami lub na ich rzecz (tzw. pensum),

- inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające zainteresowania i potrzeby uczniów,

- przygotowanie do zajęć, samokształcenie i doskonalenie zawodowe.

Zawsze jednak nauczyciel jest rozliczany według pensum. Dlatego większość ekspertów postuluje, by wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej w takiej sytuacji dzielić przez miesięczną liczbę godzin pracy nauczyciela wynikającą z pensum, stanowiącą iloczyn tygodniowego pensum przez wskaźnik 4,16.

Proponują przy tym takie zaokrąglenia, by wartości niższe od 0,5 godziny, równe bądź wyższe od 0,5 godziny uznawać za 1 godzinę.

Taki pogląd popiera [b]Główny Inspektorat Pracy w stanowisku z 6 stycznia 2010 r. (GPP-364/118-4560-79/09/PE/RP)[/b].

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pan Stefan jest nauczycielem mianowanym z tytułem zawodowym magistra, ale bez przygotowania zawodowego, zatrudnionym w wymiarze 22/26 godzin.

Otrzymuje minimalne wynagrodzenie zasadnicze w swojej kategorii 1642,38 zł [(1941 zł minimalnej stawki zasadniczej dla pełnego etatu x 22) : 26]. Oprócz tego pobiera wysługę lat 5 proc. pensji zasadniczej oraz za warunki pracy 30 proc. wynagrodzenia zasadniczego.

Na trzy dni listopada 2009 r. wziął urlop bezpłatny. Należne mu wynagrodzenie częściowe za ten miesiąc wyniosło 1879,81 zł. Obliczyliśmy je tak:

- składniki w stałej stawce miesięcznej (tu zasadnicze i oba dodatki) dzielimy przez miesięczną liczbę godzin wynikającą z pensum 92 godziny (22 godziny x 4,16)

[1642,38 zł + (1642,38 zł x 5 proc.) + (1642,38 zł x 30 proc.)] = 2217,21 zł : 92 godziny = 24,10 zł

- uzyskaną kwotę mnożymy przez liczbę godzin absencji pana Stefana z racji urlopu bezpłatnego (zakładamy, że jest to 14 godzin)

24,10 zł x 14 godzin = 337,40 zł

- otrzymany wynik odejmujemy od stałej stawki miesięcznej

2217,21 zł – 337,40 zł = 1879,81 zł[/ramka]

[srodtytul]...sprawiają trudności[/srodtytul]

Opisana metoda zawodzi jednak, gdy nauczyciel wziął urlop bezpłatny lub wychowawczy na dni, kiedy nie realizuje obowiązkowych zajęć dydaktycznych, opiekuńczych i wychowawczych.

Dotyczy to zwłaszcza nauczycieli niepełnozatrudnionych. W związku z tym część specjalistów obstaje za ścisłym stosowaniem § 12 rozporządzenia o wynagrodzeniu częściowym i dzielenia stałej stawki miesięcznej przez wymiarowe godziny robocze nauczyciela.

KN mówi jednak o maksymalnej liczbie godzin pracy w tygodniu, ale milczy o normie dobowej. Należy przyjąć, że zgodnie z k.p. wynosi ona osiem godzin.

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Należne panu Stefanowi z przykładu 2 wynagrodzenie częściowe szacujemy według powyższej metody. Rachunki przedstawiają się następująco:

- składniki w stałej stawce miesięcznej (tu pensja zasadnicza i oba dodatki) dzielimy przez nominalne godziny przypadające do przepracowania w listopadzie 2009 r. 135 godzin [(160 godzin limitu dla pełnego etatu x 22) : 26]

2217,21 zł : 135 godzin = 16,42 zł

- uzyskaną kwotę mnożymy przez liczbę godzin absencji pana Stefana z racji urlopu bezpłatnego (zakładamy, że jest to 20 godzin)

16,42 zł x 20 godziny = 328,40 zł

- otrzymany wynik odejmujemy od stałej stawki miesięcznej

2217,21 zł – 328,40 zł = 1888,81 zł

Według tej metody pan Stefan powinien uzyskać 1888,81 zł wynagrodzenia częściowego za listopad 2009 r.[/ramka]

Redakcja DF zwróciła się do MEN o interpretację w tej sprawie. O uzyskanej odpowiedzi natychmiast czytelników poinformujemy.

Wątpliwości budzi też termin wypłacania większości składników wynagrodzeń nauczycielom – miesięcznie z góry pierwszego dnia miesiąca, a jeśli jest to dzień ustawowo wolny od pracy, to w dniu następnym.

Kontrowersyjny jest zwłaszcza art. 38 KN, w świetle którego nauczyciel nabywa prawo do wynagrodzenia od dnia nawiązania stosunku pracy. Powoduje to interpretacje, że jeśli np. odejdzie z pracy w środku miesiąca, to nie musi zwracać części pensji.

[ramka][b]Komentuje Piotr Wojciechowski, były dyrektor Departamentu Prawnego w Głównym Inspektoracie Pracy[/b]

Zgodnie z art. 85 § 2 k.p. wynagrodzenie uiszczamy raz w miesiącu z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, jednak nie później niż do dziesięciu dni następnego miesiąca.

KN przewiduje inną regułę: wypłatę wynagrodzenia miesięcznie z góry, w pierwszym dniu miesiąca. Nie znaczy to jednak, że nabycie przez nauczyciela prawa do wynagrodzenia z góry powoduje utratę przez to wynagrodzenie charakteru świadczenia wzajemnego.

Wynagrodzenie nauczycielskie, mimo terminu zapłaty z góry, również przysługuje za pracę wykonaną, a za czas jej niewykonywania – tylko gdy przepis szczególny tak stanowi. Nie ma tymczasem normy pozwalającej na zachowanie całej pensji nauczycielowi, który odchodzi z pracy w ciągu miesiąca.

Jeżeli zatem nie przepracuje on całego miesiąca, za który otrzymał wynagrodzenie, jest obowiązany do jego zwrotu. Świadczenie pracodawcy miało w tym wypadku charakter nienależny w rozumieniu art. 710 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link].

Jeśli nauczyciel nie chce zwrócić nienależnych pieniędzy, pracodawca ma roszczenie o zwrot nienależnego wynagrodzenia za niewykonaną pracę.

Według [b]uchwały SN z 8 grudnia 1994 r. (I PZP 49/94)[/b] pracownik otrzymujący wypłatę wynagrodzenia z góry powinien liczyć się z jego zwrotem w każdej sytuacji niewykonywania pracy, chyba że z mocy przepisu zachowuje do niego prawo.[/ramka]

[ramka][b] [link=http://www.rp.pl/temat/412946_Wynagrodzenia_nauczycieli_w_2010_r_.html]Czytaj więcej w poradniku[/link][/b][/ramka]

Chodzi o wynagrodzenie za przepracowanie dni miesiąca, gdy nauczyciel:

- przez część tego miesiąca chorował i dostał z tego tytułu wynagrodzenie chorobowe określone w art. 92 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=16CE313132751414394A91DEB4DDED31?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] bądź zasiłki: chorobowy, opiekuńczy, macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne albo świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego,

Pozostało 95% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów