Na wszystkie te pytania w wydanym przez IPN zbiorze artykułów „W objęciach Wielkiego Brata” odpowiadają najlepsi polscy historycy zajmujący się problematyką komunizmu. Ozdobą jest znakomity, opublikowany pośmiertnie, tekst prof. Pawła Wieczorkiewicza na temat planów Stalina wobec Polski w czasie II wojny światowej.
Na szczególną uwagę zasługuje też szkic Kazimierza Krajewskiego o obywatelach Związku Sowieckiego, którzy przystąpili do AK. Jak ocenia historyk, było ich około 1,5 tys. Większość trafiła do szeregów polskiej partyzantki przez przypadek – głównie byli to uciekinierzy z obozów jenieckich – stając się źródłem chaosu i demoralizacji. Takich ludzi szybko się pozbywano.
Byli jednak i inni. Ideowi antykomuniści, którzy świadomie wybrali służbę w AK i na śmierć i życie związali się ze sprawą Polski. Nie chcieli walczyć pod czerwonym sztandarem, który przyniósł ich ojczyznom straszliwe cierpienie i terror. Ich los – choćby kozackiego lejtnanta Aleksandra Pupkowa – był gorzki. Gdy Polska dostała się pod okupację sowiecką, zostali zamordowani przez NKWD. Za „służbę w oddziałach biało-Polaków”.
[i]W objęciach wielkiego brata. Sowieci w Polsce 1944 – 1993 Instytut Pamięci Narodowej Warszawa 2009[/i]