Zmarła Doris Lessing

Laureatka literackiej nagrody Nobla z 2007 r. zmarła w wieku 94 lat w Londynie.

Aktualizacja: 17.11.2013 19:20 Publikacja: 17.11.2013 19:00

Doris Lessing, pisarka i noblistka. Zmarła 17 listopada 2013 roku.

Doris Lessing, pisarka i noblistka. Zmarła 17 listopada 2013 roku.

Foto: AFP

Jej życiorys to swoista lekcja historii brytyjskiego kolonializmu. Pisarka urodziła się w 1919 r. w Iranie, w rodzinie brytyjskiego oficera na stanowisku urzędnika bankowego i pielęgniarki. Gdy miała 6 lat przenieśli się z Bliskiego Wschodu do Rodezji w południowej Afryce, gdzie jej ojciec kupił farmę. Początkowo uczyła się w katolickiej szkole, ale już w wieku 14 lat przerwała edukację i zaczęła kształcić się samodzielnie. Mając 15 lat podjęła pracę dziecięcej opiekunki. Wtedy też zaczęła więcej czytać i pisać pierwsze teksty.

Dwukrotnie wychodziła za mąż. Obydwa związki trwały krótko i przyniosły wiele rozczarowań. W 1949 r. wyjechała do Londynu z najmłodszym synem z drugiego małżeństwa, zostawiając dwójkę starszych dzieci z ich dziadkiem w Afryce.

Była aktywną feministką i sympatyzowała ze środowiskami komunistycznymi. Walczyła o prawa kobiet, sprzeciwiała się wyścigowi zbrojeń i apartheidowi w RPA. Rok po przyjeździe do Londynu w 1950 r. zadebiutowała powieścią „Trawa śpiewa", wydanej w Polsce dopiero w 2008 r. To historia zabójstwa białej kobiety, zamordowanej przez jej czarnoskórego służącego. Cofając się w czasie poznajemy motywy tej zbrodni, a poprzez nie konflikty na tle rasowym w południowej Afryce.

Jej najgłośniejsza powieść to autobiograficzny „Złoty notes", która ukazała się w 1962 r. Główna bohaterka - Anna Wulf jest pisarką i poznajemy jej historię, czytając cztery dzienniki. W każdym z nich Anna opisuje inny aspekt swojego życia: nieudane związki, czas młodości spędzony w Afryce, działalność komunistyczną oraz pracę twórczą.

W czasie premiery powieść wywołała duży oddźwięk społeczny i była obowiązkową lekturą feministyczną. W całej swojej twórczości autorka poruszała kwestie konfliktów rasowych w Południowej Afryce, dyskryminacji kobiet, a także kolonializmu.

Komitet noblowski w uzasadnieniu werdyktu  pisał o jej prozie: „Z epickim rozmachem oddaje kobiece doświadczenie, a przy tym nie jest pozbawiona sceptycyzmu, ognia i wizjonerskiej siły."

Krytycy literaccy zaznaczali, że była to nagroda jak najbardziej zasłużona ze względu na literackie walory jej prozy, a jednocześnie Lessing dobrze trafiała w sympatie komisji swoim feminizmem i lewicowością.

W jej dorobku znajduje się 27 powieści obyczajowych i science-fiction, 17 zbiorów opowiadań, tomy poezji, dramaty, libretta oper, eseje, a nawet komiks. W polskim przekładzie ukazało się ponad 20 jej książek. Większość z nich trafiła do polskich księgarń po 2007 r., po tym jak literacki Nobel spopularyzował jej nazwisko wśród czytelników. W obecnym roku wydano w Polsce dwie nowe książki Brytyjki: zbiór opowiadań z 2003 r. „Dwie kobiety" i baśniową powieść z 1999 r. „Mara i Dann". W tym roku premierę miała również filmowa ekranizacja jej opowiadania „Idealne matki", którego oś stanowi równoległy romans dwóch przyjaciółek z ich synami. Adaptacja nie spotkała się jednak z przychylnymi recenzjami. W rolach głównych wystąpiły Naomi Watts i Robin Wright.

Doris Lessing jest także, jak dotąd, najstarszą laureatką literackiego Nobla. W 2007 r. miała 88 lat, a co najmniej od 40 lat jej nazwisko pojawiało się na liście potencjalnych zwycięzców. Wyróżnienie podsumowała słowami: „Lada chwila i tak umrę, więc musieli się w końcu zdecydować – teraz albo nigdy."

Marcin Kube

Jej życiorys to swoista lekcja historii brytyjskiego kolonializmu. Pisarka urodziła się w 1919 r. w Iranie, w rodzinie brytyjskiego oficera na stanowisku urzędnika bankowego i pielęgniarki. Gdy miała 6 lat przenieśli się z Bliskiego Wschodu do Rodezji w południowej Afryce, gdzie jej ojciec kupił farmę. Początkowo uczyła się w katolickiej szkole, ale już w wieku 14 lat przerwała edukację i zaczęła kształcić się samodzielnie. Mając 15 lat podjęła pracę dziecięcej opiekunki. Wtedy też zaczęła więcej czytać i pisać pierwsze teksty.

Pozostało 84% artykułu
Literatura
Stanisław Tym był autorem „Rzeczpospolitej”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Literatura
Reiner Stach: Franz Kafka w kleszczach dwóch wojen
Literatura
XXXII Targi Książki Historycznej na Zamku Królewskim w Warszawie
Literatura
Nowy „Wiedźmin”. Herold chaosu już nadchodzi
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Literatura
Patrycja Volny: jak bił, pił i molestował Jacek Kaczmarski