Orientalna podróż Bartholomäusa Schachmana, burmistrza Gdańska

Burmistrz z Gdańska był też kolekcjonerem dzieł sztuki. O jego gabinecie osobliwości opowiadano legendy. Niestety z czasem zbiory te uległy rozproszeniu i jedynym ich świadectwem pozostał orientalny album z akwarelami, obecnie własność Qatar Orientalist Museum w Doha - stolicy Kataru. Wystawa w Muzeum Narodowym w Gdańsku to więc wyjątkowa okazja zobaczenia kart oryginału.

Album Schachmana z 1590 roku zawiera ponad sto luźnych akwarel i rysunków. Tytułową stronę dekoruje jego portret i herb. Napisy na kolejnych kartach informują, że obrazy przedstawiają mieszkańców głównie Stambułu, ale także Trypolisu, Krety, Rodos, Kairu, Jerozolimy. Różnice stylu świadczą, że obrazy tworzyło co najmniej trzech artystów. Niektóre powstały na miejscu (niewykluczone, że ich autorem był sam Schachman), inne są późniejszymi kopiami strojów z różnych dzieł.

Orientalna podróż z Schachmanem dostarcza mnóstwa wrażeń. Pozwala uczestniczyć w rozmaitych ceremoniach - od ślubów do obchodów świąt religijnych. Turecka świątynia na jednej z akwareli to najprawdopodobniej meczet Sulejmana. Ilustracje „Muzyka perska grana na filiżankach" czy „Tureckie święto" przedstawiają obchody święta Bajram w Stambule na zakończenie Ramadanu. O rytuałach i obyczajach mówią akwarele „Tureckie kobiety w drodze do łaźni" i „Ukaranie niewiernej żony".

Możemy dołączyć do „Tureckiej karawany" lub „Chrześcijan podróżujących po Egipcie". Po drodze spotykamy ludzi różnych stanów i narodowości: sułtana na koniu (prawdopodobnie Murada III), dworzan, kupców i niewolników, Turków, Greków, Ormian, Żydów, Persów, Arabów. Cały niezwykle barwny świat orientu.

Egzotyczną podróż z burmistrzem Gdańska uzupełniają inne XVI-wieczne rękopisy i księgi ze zbiorów PAN Biblioteki Gdańskiej.

Wystawa „Bartholomäus Schachman, (1559-1614): Sztuka podróży" czynna do 15 października. Towarzyszy jej znakomity katalog z esejami i reprodukcjami wszystkich akwarel.