Opowieści o ciele i duszy

Jest dziś w polskim kinie także miejsce nie tylko dla artystów, którzy szukają wartości w przeszłości lub obserwują współczesność, ale i dla tych, którzy pozwalają sobie na szaleństwo, eksperyment. Można znaleźć skromne, kameralne opowieści i zrealizowane z rozmachem superprodukcje. Dramaty, komedie, thrillery, kino historyczne. I fantastyczne role aktorów.

Wiwisekcje rodziny

Złote Lwy zdobył najciekawszy film, jaki powstał w ostatnim roku: „Body/ciało" Małgorzaty Szumowskiej – historia ojca, anorektycznej córki i jej psychoterapeutki. Opowieść o życiu po stracie bliskiej osoby, o wrażliwości i samotności. O cierpieniu i nieumiejętności radzenia sobie ze światem, z własnymi uczuciami, z relacjami z innymi ludźmi. Choć tytułowe ciało jest tu ważne, głównym bohaterem jest dusza. I człowiek we współczesnym świecie.

Osobistych filmów o próbie radzenia sobie z odchodzeniem najbliższej osoby było na festiwalu więcej. Pominięte przez jury, ale uhonorowane przez dziennikarzy „Moje córki krowy" Kingi Dębskiej są próbą rozliczenia się z czasem, gdy reżyserka musiała się zmierzyć z rodzinnym dramatem.

W tym filmie matka leży w śpiączce po wylewie, u ojca lekarze diagnozują złośliwego guza mózgu. Każda z bohaterek, dwóch sióstr, inaczej reaguje na chorobę rodziców, każda ma inne życie, inną wrażliwość. Przejmujący obraz, w którym nie ma jednej fałszywej nuty.

Z kolei Bartosz Prokopowicz historię swojej żony, która walczyła z rakiem, ale zdecydowała się urodzić dziecko, zamienił w „Chemii" w jasny film o miłości. A przecież było jeszcze „Żyć nie umierać" Macieja Migasa, luźno oparte na autentycznej historii śmiertelnej choroby aktora Tadeusza Szymkowa. I „Obce niebo" Dariusza Gajewskigo – historia traumy rodzinnej: walki polskich emigrantów w Szwecji o dziecko odebrane im przez bezduszną biurokrację.

Wiwisekcje społeczeństwa

Były też w konkursie festiwalu gdyńskiego próby przyjrzenia się polskiemu społeczeństwu. Szczególnie starsi twórcy wiedzą, jak ważne jest zadawanie pytania: „Kim jesteśmy?". Jury Srebrnymi Lwami uhonorowało „Excentryków, czyli po słonecznej stronie ulicy" Janusza Majewskiego.

84-letni twórca cofnął się do drugiej połowy lat 50., gdy w czasach komunizmu muzyka i swing tworzyły oazę, dzięki której można było swobodniej oddychać. To portret polskiej inteligencji starającej się ocalić resztki swojego świata.

O korzeniach mieszczańskich mówi z kolei Filip Bajon w „Paniach Dulskich", proponując wariację na temat dramatu Zapolskiej: portret trzech pokoleń. Patrzy krytycznie na hipokryzję, a jednocześnie pokazuje wartości, które stare mieszczaństwo z sobą niosło.

Do powstania wielkopolskiego sięgnął z kolei Łukasz Barczyk w „Hiszpance" nagrodzonej za kunszt scenografów i kostiumologów.

Do nurtu społecznego wpisałabym też „Anatomię zła" Jacka Bromskiego – spojrzenie przez pryzmat thrillera na współczesną, skorumpowaną Polskę, w której językiem nienawiści posługują się nie tylko politycy, ale i zwyczajni ludzie.

Próbą opowiedzenia o naszej tożsamości jest też świetny, niedoceniony przez jury „Demon" Marcina Wrony, łączący horror z groteską, czas miniony z dzisiejszym, tradycję polską i żydowską. Film o Polsce, o pamięci, o zanikającej duchowości narodu. Miał być zakończeniem tryptyku poświęcenia, okazał się testamentem 42-letniego reżysera.