Jesienne oblicza jazzu

- Nigdy nie wierzyłem w przesądy. Nie sądzę, by trzynastka okazała się pechowa dla Jazzowej Jesieni – zapewnia prezydent Bielska-Białej Jacek Krywult. Gwarantem najwyższego poziomu jest od samego początku Tomasz Stańko, dyrektor artystyczny festiwalu. Jestem pewien, że od 8 do 15 listopada stolicą światowego jazzu będzie Bielsko-Biała.

Już w niedzielę wydarzeniem, będzie z pewnością pierwszy w Polsce koncert Maria Schneider Orchestra. Laureatka Grammy, wybitna aranżerka i kompozytorka prowadziła dwukrotnie big-bandy złożone z polskich muzyków. Pod jej batutą nasi jazzmani stawali na najwyższym poziomie swoich umiejętności tworząc niezapomniane orkiestry na Warsaw Summer Jazz Days i Bielskiej Zadymce Jazzowej. Nie tylko warto jej posłuchać, ale i popatrzeć, z jaką gracją dyryguje.

- Maria Schneider przyjeżdża ze swoją orkiestrą w oryginalnym składzie, to bardzo ważne, żeby mieć muzyków zgranych ze sobą – mówi „Rzeczpospolitej" Tomasz Stańko. Tylko najsłynniejsze big bandy Duke'a Ellingtona czy Counta Basiego mogły występować stale w tych samych składach. Nawet Gil Evans angażował różnych muzyków. Raz, na początku lat 90. grałem w orkiestrze Marii na festiwalu Jazz Baltica. Świetnie się z nią pracowało, zna się na muzyce, czuć u niej mistrzowską rękę Gila Evansa, u którego się uczyła. Jest wymagającą bandleaderką, ale łagodną, bardzo kobiecą. W takich dużych składach aranżacja i instrumentacją decydują o brzmieniu.

Właśnie oryginalne brzmienie jest magnesem orkiestry Marii Schneider. Ciekawych dźwięków, choć w mniejszej skali, można spodziewać się w wykonaniu amerykańskiego tria The Bad Plus.

- Jestem fanem pianisty Ethana Iversona. Jego poszukiwania estetycznych form muzycznych są bardzo szerokie. Wynikają z szacunku dla tradycji improwizacji freejazzowej, ale potrafi nadać im popowy charakter jak kiedyś Esbjörn Svensson.

Jednym z ulubionych saksofonistów Tomasza Stańki jest Tim Berne, ceni jego kompozycje i często zaprasza do projektu „Balladyna". W Bielskim Centrum Kultury usłyszymy nowy zespół Tim Berne Decay z czołowymi nowojorskimi muzykami gwarantującymi wyrafinowany, nowoczesny jazz.

- Cieszę się, że przylatuje Brazylijczyk Egberto Gismonti – mówi Stańko. On rzadko występuje, podobnie jak Jarrett. Ostatnio słyszałem go rok temu w Nowym Jorku, potwierdził, że jest wybitnym wirtuozem. Podoba mi się koncepcja jego muzyki, sięga głęboko do tradycji, a przy tym jest bardzo nowatorski. Wystąpiliśmy na ECM-owskim festiwalu w San Francisco, on solo, ja ze swoim bandem.

Solowy recital da także argentyński gitarzysta Pablo Márquez, który wykona kompozycje Gustavo „Cuchi" Leguizamóna z albumu wydanego niedawno przez wytwórnię ECM Records.

- Ludy północy i morza będą reprezentować: norweski trębacz Mathias Eick i brytyjski saksofonista Andy Sheppard – dodaje Stańko. Natomiast ja od dawna chciałem wystąpić z Andrew Cyrille'em, legendarnym free-jazzowym bębniarzem. Obiecywaliśmy sobie wspólne granie i właśnie nadarza się okazja. Dołączy do nas świetny kontrabasista Eric Revis. Słyszałem go z Andrew, jak grali totalne, improwizowane free. Bardzo mi się to podobało, myślę, że taki koncert właśnie zagramy. Występuję czasami z zespołem, który nazywam Balladyna, czyli z saksofonem i teraz zagram z Brianem Settlesem z Brooklynu. Jak zawsze mamy w Bielsku mocną reprezentację wytwórni ECM. Moja córka Ania zadbała o różnorodność, dobrała artystów, którzy zwracają uwagę na niuanse. Jest w tym doborze muzyków klucz, który mi się podoba.

Na Jazzowej Jesieni usłyszymy gwiazdy, jaką jest Maria Schneider i niespodzianki, jak Egberto Gismonti i Pablo Márquez. Festiwal zakończy się w niedzielę 15 listopada koncertem jazzu tradycyjnego, którego miłośnikiem jest prezydent Bielska-Białej. Zagra sześciu czołowych muzyków z Wysp tworzących zespół Stars of British Jazz.