Reklama

Krystyna Piórkowska złowiła kolejnego polonika

Biblioteka Narodowa otrzymała egzemplarz polskiego kalendarza na rok 1536 autorstwa profesora Akademii Krakowskiej Michała z Wiślicy. Dar przekazała Krystyna Piórkowska, badaczka zbrodni katyńskiej.

Publikacja: 10.02.2025 17:09

Kalendarz zakupiony dla Biblioteki Narodowej w Warszawie przez Krystynę Piórkowską

Kalendarz zakupiony dla Biblioteki Narodowej w Warszawie przez Krystynę Piórkowską

Foto: Paweł Morawiec/BN

Kalendarz został wydany – podaje Biblioteka Narodowa – w oficynie Macieja Szarffenberga, przedstawiciela wywodzącej się ze Śląska familii krakowskich drukarzy. Co najmniej od 1528 roku wydawał on druki kalendarzowe w języku polskim i łacińskim. „3 lipca 1537 roku Maciej Szarffenberg uzyskał przywilej królewski na monopolistyczne i dożywotne publikowanie oraz sprzedaż prognostyków i kalendarzy mistrzów Akademii Krakowskiej” – przypomina Biblioteka Narodowa. Doprowadziło to w 1538 roku do tzw. procesu kalendarzowego z Hieronimem Wietorem, zakończonego aktem Zygmunta I Starego z 10 kwietnia 1539 roku, którym król zniósł wszystkie przywileje drukarzy i ustanowił wolność druku i sprzedaży książek.

Autor kalendarza, który trafił właśnie do narodowej książnicy, był absolwentem Akademii Krakowskiej, a w 1531 roku objął Katedrę Astrologii i Matematyki, w tym samym roku został dziekanem Wydziału Sztuk Wyzwolonych. Od 1550 roku Michał z Wiślicy był zaś dziekanem Wydziału Teologii.

Czytaj więcej

Miliony za wykup depozytu z rąk spadkobierców ordynata Zamoyskiego

Mecenaska sztuki na co dzień bada zbrodnię katyńską

Stronę tytułową przekazanego do biblioteki kalendarza zdobi drzeworytowy portret króla Zygmunta I Starego datowany na 1532 rok. Na verso ostatniej karty znajduje się informacja o prognozowanych w 1536 roku zaćmieniach Księżyca wraz z ilustracją drzeworytową oraz oznaczenie z nazwiskiem drukarza.

Kalendarz zakupiła Krystyna Piórkowska na aukcji węgierskiego antykwariatu Központi Antikvárium w Budapeszcie. Mecenaska sztuki mieszka w Nowym Jorku, specjalizuje się w badaniach nad problematyką zbrodni katyńskiej, a szczególnie w poszukiwaniu relacji jej anglojęzycznych świadków. Współpracuje też z Fundacją Kościuszkowską.

Reklama
Reklama

Noblistka zapowiada w liście utworzenie Instytutu Radowego

To nie pierwszy dar fundowany przez nią dla Biblioteki Narodowej. W 2020 r. napisaliśmy w „Rzeczpospolitej”, że przekazała ona do niej listy: księcia Józefa Poniatowskiego do francuskiego ministra wojny, księcia Adama Czartoryskiego do Thomasa Brogdena, burmistrza miasta Lincoln w Anglii, Herberta Hoovera do Ignacego Jana Paderewskiego z 15 kwietnia 1919 oraz Marii Skłodowskiej-Curie do Jana Moszczeńskiego z jesieni 1921. W tym ostatnim liście polska noblistka po raz pierwszy wyraziła zamiar utworzenia w Warszawie Instytutu Radowego. Wśród darów Krystyny Piórkowskiej są też m.in. wydany w Szwajcarii opis powstania pióra Tadeusza Kościuszki, ale też plakaty z okresu wojny polsko-bolszewickiej, do których hasła przygotował Włodzimierz Majakowski. 

Piórkowska dodaje, że jest dumna z odnalezienia i przekazania do biblioteki pisma Gminy Polskich Żydów w Strasburgu, po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego, który został skierowany do polskiego konsula w tym mieście, a następnie przesłany do Warszawy. Stamtąd wróciło do gminy pismo z okolicznościową żałobną lamówką, które zostało podpisane przez poetkę i pisarkę Kazimierę Iłłakowiczówną, która była sekretarzem Piłsudskiego.

Czytaj więcej

Hoover pytał Paderewskiego o zbrodnię w Pińsku

Ile unikalnych zabytków przekazała Bibliotece Narodowej Krystyna Piórkowska?

W sumie przekazała ona Bibliotece Narodowej 325 różnych darów, m.in. plakaty, mapy, rękopisy, starodruki, korespondencja, książki. Krystyna Piórkowska informuje nas, że mniej więcej w połowie są to rzeczy przez nią znalezione np. na aukcjach, a reszta była zaproponowana do zakupu przez Bibliotekę Narodową. Konsultuje się ona z biblioteką, aby kupić obiekt, który jest unikatem. – Kwoty nie są istotne – czasem całkiem nieznaczące, bo w rzędzie kilkuset dolarów razem z prowizją, a inne całkiem okazałe. Ale chodzi o wartość i znaczenie dla historii Polski – tłumaczy „Rzeczpospolitej”.  

Kościuszko uwolniony z niewoli przez cara

Krystyna Piórkowska przekazuje też dary innym instytucjom. W 2023 r. zakupiła dla Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku obraz przedstawiający moment opuszczenia więzienia przez Tadeusza Kościuszkę. Wylicytowała go na aukcji w Sotheby’s. Obraz ten powstał podczas wizyty Kościuszki w Londynie, wkrótce po jego uwolnieniu z carskiego więzienia przez Pawła I pod warunkiem, że nigdy nie wróci do „kraju nadwiślańskiego”, czyli do podzielonej Polski. Dzieło to powstało w 1797 r., a jego autorem był Henry Singleton. Losy tego obrazu nie były znane przez 200 lat.

Niebawem zaś na Zamku na Wawelu Krystyna Piórkowska przekaże do tamtejszego muzeum puchar, który wylicytowała na aukcji w paryskiej galerii Christie’s. – Jest to wyrób gdańskiego złotnika, który pracował nad katafalkiem w katedrze wawelskiej i kubkami dla króla, które znajdują się w skarbcu Wawelu – mówi nam.

Komentarze
Marek Kozubal: Niemiec zabrał, ale czy odda?
Polityka
Kulisy sprzedaży depozytu Zamoyskich. Co proponowali spadkobiercy?
Historia
Listy królewskie wrócą do Polski
Kultura
Miliony za wykup depozytu z rąk spadkobierców ordynata Zamoyskiego
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama