Śledczy w powodzi spraw

Jeżeli wejdzie w życie krytykowany przez śledczych nowy regulamin urzędowania prokuratury, zakorkuje on te ze szczebla okręgowego i apelacyjnego. Z wyliczeń, jakie w najbliższych dniach trafią do ministra sprawiedliwości Cezarego Grabarczyka („Rz" do nich dotarła), wynika, że wzrost liczby spraw w tych jednostkach będzie oszałamiający: w apelacjach 64-krotny, w prokuraturach okręgowych 12-krotny.

– Nietrudno przewidzieć, że w ciągu kilku miesięcy może nastąpić paraliż w ściganiu najpoważniejszych spraw dotyczących przestępczości zorganizowanej i korupcji – mówi Mateusz Martyniuk, rzecznik Prokuratury Generalnej.

Nowy regulamin prokuratury w końcówce swego urzędowania podpisał minister sprawiedliwości Marek Biernacki, a jego intencją było głównie odciążenie prokuratur rejonowych, które dziś prowadzą ponad 99 proc. śledztw.  Jednak zarówno prokuratorzy, jak i ich szef Andrzej Seremet uważają, że nowe rozwiązania tylko pogorszą sytuację.

Kością niezgody jest m.in. wprowadzona nowym regulaminem sztywna właściwość rzeczowa, czyli przypisanie poszczególnych kategorii spraw prokuraturom konkretnych szczebli (dotąd były przydzielane według ważności i stopnia skomplikowania).

Prokuratury  apelacyjne  w zeszłym roku prowadziły w całym kraju ok. 700 śledztw, po wejściu regulaminu – według prognoz, do których dotarliśmy – będą ich prowadzić niemal 45 tys. W prokuraturach okręgowych liczba śledztw wzrosłaby z ok. 5 tys. w 2013 r. do ok. 60 tys.

Największy zalew spraw miałby dotyczyć apelacji warszawskiej (wzrost liczby śledztw ze 150 do ponad 6 tys.) oraz katowickiej (wzrost z 78 do ponad 5 tys.).

– Teraz jeden prokurator w wydziale przestępczości zorganizowanej (tzw. PZ) prowadzi średnio ok. sześciu śledztw, ale w tym tak trudne i skomplikowane, jak zaginięcie poznańskiego dziennikarza Jarosława Ziętary czy dotyczące tajnych więzień CIA. Gdyby po zmianach dołożyć nowe sprawy ze wskazanej w regulaminie kategorii, jedna osoba musiałaby prowadzić ok. 300 śledztw. To niewykonalne – mówi Piotr Kosmaty, rzecznik Prokuratury Apelacyjnej w Krakowie.

Jakie sprawy doszłyby śledczym z apelacji? Wszystkie „przeciwko działalności instytucji państwowych" – czyli np. dotyczące przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych (art. 231 k.k.), ale i znieważenia czy naruszenia ich nietykalności.

Takich spraw są tysiące, a dotyczą urzędników, policjantów, strażników miejskich. – Najbardziej obawiamy się zalewu spraw tzw. urzędniczych, czyli o przekroczenie uprawnień przez funkcjonariuszy publicznych – mówi „Rz" Janusz Kordulski z Prokuratury Apelacyjnej w Białymstoku. – Z  naszej symulacji wynika, że stanowiłyby one ponad połowę spośród nowych spraw.

Prokuratorzy z apelacji są pewni, że najważniejsze śledztwa, takie jak dotyczące korupcji w piłce nożnej, infoafery czy Amber Gold, w nowym roku utkną.

Jeśli regulamin wejdzie w życie, również prokuratury okręgowe będą nadmiernie obciążone. Trafią do nich np. wszystkie sprawy o przestępstwa karnoskarbowe, czyli dotyczące np. złożenia do fiskusa nierzetelnych dokumentów. Dotyczą one często zwykłych pomyłek w deklaracjach podatkowych, z którymi radzą sobie prokuratury rejonowe.