Śladami papieża. Przewodnik „Rz” po Polsce

Kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, podkreśla, że po kanonizacji dla wielu ludzi Jan Paweł II na powrót stanie się bliski. Gdzie szukać śladów papieża? Ponieważ nie sposób wskazać je wszystkie, dokonaliśmy subiektywnego wyboru. Naszymi przewodnikami byli przede wszystkim Paweł Zuchniewicz, autor książek o Janie Pawle II, oraz Urszula Błasiak z Fundacji Szlaki Papieskie.

Relikwie w sanktuarium

Najprościej zacząć od Wadowic – miejsca narodzin Karola Wojtyły. W ubiegłym tygodniu otwarto po czteroletnim remoncie muzeum w jego rodzinnym domu. Wśród nowych eksponatów jest m.in. pistolet, z którego Ali Agca strzelał do Jana Pawła II.

W Krakowie działa Muzeum Archidiecezjalne im. Kardynała Karola Wojtyły (przy ul. Kanoniczej). Znajdziemy w nim pamiątki przede wszystkim z czasów, gdy kard. Wojtyła był metropolitą krakowskim.  Wierni mogą się też wybrać na Franciszkańską 3 pod okno papieskie, z którego Jan Paweł II podczas pielgrzymek rozmawiał z młodymi.

W krakowskich Łagiewnikach mieści się sanktuarium pod jego wezwaniem wraz z Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się" i muzeum, choć na razie bez stałej siedziby.

W sanktuarium znajdują się niezwykłe relikwie przyszłego świętego, m.in. krew pobrana podczas ostatnich badań w rzymskiej klinice Gemelli – szpital podarował ją kard. Stanisławowi Dziwiszowi. Ampułka zamknięta w szklanej szkatule została umieszczona wewnątrz marmurowego ołtarza stojącego pośrodku ośmiobocznego Kościoła Relikwii w podziemiach sanktuarium.

W łagiewnickim sanktuarium znajdziemy też płytę nagrobną Jana Pawła II z grot watykańskich, gdzie złożono ciało zmarłego papieża, zanim przeniesiono je do Bazyliki św. Piotra. Jest też specjalny relikwiarz wykonany w kształcie księgi, która leżała na trumnie Ojca Świętego podczas pogrzebu. – W nim jest kropla krwi papieskiej. To jeden z trzech takich relikwiarzy. Drugi jest na Wawelu, a trzeci w kaplicy kurii metropolitarnej – mówi Piotr Sionko, szef Centrum „Nie lękajcie się".

Przy Centrum działa mobilne muzeum, które każda parafia czy miasto może zaprosić do siebie.

W Lublinie papieskich pamiątek najlepiej szukać na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, na którym przyszły święty wykładał. Muzeum KUL przechowuje m.in. zdjęcia, korespondencję, nagrania audio, pamiątki z wizyty papieża na uczelni w 1987 r. – m.in. stułę i dwa papieskie trony. Na drzwiach sali 208 w głównym gmachu uniwersytetu umieszczona jest pamiątkowa tabliczka z informacją, że w tej sali Karol Wojtyła prowadził zajęcia.

W kościele akademickim znajduje się relikwiarz z kroplą krwi papieża.

Dwie lubelskie parafie są szczególnie związane z Janem Pawłem II. Jedną z nich jest parafia św. Rodziny, którą odwiedził w 1987 r. Druga ma papieża za patrona. Zresztą kościołów pod wezwaniem bł. Jana Pawła II w Polsce jest już co najmniej kilkanaście.

Jest on też patronem dwóch sanktuariów. O łagiewnickim już wspominaliśmy, drugie powstaje w podwarszawskim Radzyminie. Zdaniem proboszcza ks. Krzysztofa Ziółkowskiego powinno być gotowe na 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej, czyli w 2020 r. Ale już dziś na terenie parafii działają kaplica oraz izba pamięci. Wśród zgromadzonych tam rzeczy są m.in. dary papieskie przywiezione z Watykanu, relikwia krwi oraz korporał, czyli chusta używana jako materiał pod kielich.

Tu bije serce Kościoła

Jak mówi Paweł Zuchniewicz, poza miastami, w których mieszkał Karol Wojtyła, ważnymi dla niego miejscami były dwa ośrodki kultu maryjnego: Kalwaria Zebrzydowska oraz Jasna Góra. – Sam papież mówił, że tam Matka Boska wychowała jego serce – przypomina.

Jan Paweł II opowiadał o Kalwarii Zebrzydowskiej, że związany był z nią od dzieciństwa. – Wielokrotnie doświadczyłem tam, jak Matka Boża kieruje swoje miłosierne spojrzenie na człowieka udręczonego, potrzebującego mądrości i pomocy od Niej, Pani Łaskawej – wspominał.

A w 1979 r. na Jasnej Górze mówił: „Powołanie syna polskiego Narodu na Stolicę Piotrową zawiera w sobie oczywistą więź z tym świętym miejscem". Tu „bije serce Kościoła i serce Ojczyzny w sercu Matki".

Ważnym miejscem na mapie życia, a teraz kultu Jana Pawła II, jest Warszawa. Od niej zaczął pamiętną pielgrzymkę w 1979 r. Tu padły historyczne słowa na pl. Zwycięstwa (dziś  Piłsudskiego): „Niech zstąpi duch Twój i odnowi oblicze Ziemi. Tej ziemi". – W stolicy jest też Centrum Opatrzności Bożej oraz powstające muzeum Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego – mówi Paweł Zuchniewicz.

Muzeum powstaje w dzielnicy Wilanów. Jak mówi jego dyrektor Paweł Skibiński, będzie gotowe na wiosnę 2016 r. Na razie placówka skupia się na działalności edukacyjnej. W dniu kanonizacji pokaże pamiątki po Janie Pawle II. Wśród nich m.in. płaszcz kardynalski Wojtyły podarowany przez kard. Franciszka Macharskiego i listy papieża do Prymasa Tysiąclecia.

Gdzie padały słynne słowa

Papież osiem razy pielgrzymował do Polski, odwiedzając kilkadziesiąt miast, miasteczek. Które z tych miejsc szczególnie mogą wiązać nas z Ojcem Świętym?

– Poza Warszawą, Krakowem, Wadowicami także Gniezno, Gdańsk, Kalisz, Szczecin – wskazuje Paweł Zuchniewicz. – Tam padły szczególnie ważne słowa z ust papieża – tłumaczy. I wylicza:

– Gniezno to początek chrześcijaństwa w Polsce. Tam papież po raz pierwszy powiedział o dwóch płucach Europy, wschodzie i zachodzie, które powinny razem oddychać;

– Gdańsk był ważny z powodu „Solidarności". Tam papież mówił o solidarności międzyludzkiej („Jeden drugiego brzemiona noście");

– jak Gdańsk, to i Westerplatte, gdzie padły ważne słowa: „Musicie od siebie wymagać, nawet gdy inni nie będą od Was wymagali";

– w Kaliszu znajduje się sanktuarium św. Józefa. Mało kto wie, że Karol Wojtyła miał na drugie Józef;

– podczas pielgrzymki do Szczecina w 1987 r. papież bardzo mocno stanął w obronie rodziny.

Urszula Błasiak podpowiada, że papież kochał polskie góry. – Od najmłodszych lat bywał w Tatrach, Beskidach, Bieszczadach czy Karkonoszach. Lubił chodzić, nie po to, by zdobywać szczyty, ale by nacieszyć się przyrodą i bliskością Boga – mówi.

Dodaje, że Ojciec Święty był też zapalonym kajakarzem. Pływał po rzekach Mazur i Pomorza. – Bliskie mu były Wigry, Kanał Augustowski czy jezioro Hańcza – wylicza. Dodaje, że takich szlaków papieskich jest w Polsce bardzo dużo. Jej fundacja wydaje już piąty przewodnik na ich temat.

Echo wojennej służby

W Polsce jest niewiele parafii pod wezwaniem błogosławionego Jana XXIII. Jedna z nich znajduje się na łódzkim Olechowie. – Powstała tydzień po beatyfikacji papieża w 2000 roku – wspomina proboszcz ks. Wojciech Anglart. Dodaje, że ówczesny metropolita łódzki arcybiskup Władysław Ziółek mówił, że wychowywał się na tym papieżu, a jako młody ksiądz się z nim spotkał. – Pamiętał moment jego śmierci i marzył, by powstała parafia pod jego wezwaniem. To się udało – wspomina ks. Anglart.

W kościele są relikwie Jana XXIII – fragment szaty, którą nosił błogosławiony. Proboszcz dodaje, że na kanonizację obu papieży do Watykanu wyjeżdża pielgrzymka. A w tym dniu na budynku kościoła rozwieszone zostaną plakaty z wizerunkami obu nowych świętych, w noc przed kanonizacją odbędzie się zaś całonocne czuwanie wiernych.