Ostrzeżenia KNF o parabankach powinny być publikowane w telewizji, radiu i gazetach

Umieszczane są na niej podmioty, które nie posiadają wymaganych przepisami prawa zezwoleń, np. na wykonywanie czynności bankowych, w tym gwarantowanie wypłat środków.

W ramach misji

Rzecznik praw obywatelskich Irena Lipowicz uważa, że lista powinna być bardziej dostępna, np. na stronach teletekstu telewizji i radiu publicznym - w ramach ich misji. Dodała, że co jakiś czas informacja taka powinna znaleźć się też jako ogłoszenie płatne w najpopularniejszych gazetach. RPO zapowiedziała w czwartek, że wystąpi do KNF w tej sprawie.

"W przypadku młodszego pokolenia, przez publikację na stronie internetowej, możemy oczekiwać i uznawać, że ten obowiązek informacyjny jest nawet lepiej spełniony niż wydrukowanie listy w Monitorze Polskim. Jako Rzecznik Praw Obywatelskich, który zajmuje się tzw. wykluczeniem cyfrowym, zwracam jednak uwagę na to, że duża część mieszkańców naszego kraju, np. osoby starsze, nie korzysta swobodnie z internetu" - powiedziała.

Pytana o to, kto powinien ponosić ewentualne koszty ogłoszenia np. w prasie listy KNF, Lipowicz powiedziała, że komisja jest finansowana z opłat podmiotów rynku finansowego, a rzetelna informacja leży "w interesie całego rynku finansowego, pewności i poczucia zaufania i bezpieczeństwa".

"Ryzyko będzie zawsze istniało. Ktoś może mieć informację, że dany podmiot nie jest bankiem i nie otrzymał odpowiednich do tego zezwoleń, a mimo to powierzyć swoje środki finansowe. Z nikogo nie możemy zdjąć odpowiedzialności za swój los. Chodzi tylko o to, żebyśmy mieli pewność, że mieszkaniec naszego kraju został należycie poinformowany. To, co państwo może zrobić, to udoskonalić informację publiczną dotyczącą tego, czyja działalność jest objęta nadzorem KNF, a czyja nie" - dodała.

Zaznaczyła, że KNF obawiała się, że promowanie listy ostrzeżeń publicznych może zostać podważone w serii procesów sądowych. Zwróciła jednak uwagę, że orzeczenie NSA z 2011 r. stwierdza, iż "KNF mówi tylko tyle, że dany podmiot nie posiada zezwolenia na wykonywanie działalności bankowej, polegającej m.in. na przyjmowaniu wkładów pieniężnych w celu obciążenia ich ryzykiem".

Więcej informacji prawnej dla niewypłacalnych

W ocenie RPO, bardziej niż dziś, dostępna powinna być również bezpłatna informacja prawna dla osób zadłużonych. Oceniła, że zarówno media, jak i organy publiczne wykazują "za mało czujności", jeśli chodzi o informowanie osób, które tracą możliwość zaciągnięcia zobowiązań w systemie bankowym.

"Coraz większa liczba polskich obywateli traci zdolność kredytową, bo banki słusznie zachowują zwiększoną ostrożność. Ale te osoby nie znikają z rynku finansowego i czasami stają się łatwym kąskiem dla podmiotów, które nie są pod nadzorem KNF" - powiedziała Lipowicz.

Na liście ostrzeżeń publicznych KNF znajduje się m.in. Amber Gold - firma inwestująca w złoto i inne kruszce, działająca od 2009 r. Klientów kusiła bardzo wysokim oprocentowaniem inwestycji - przekraczającym nawet 10 proc. w skali roku, które znacznie przewyższało oprocentowanie lokat bankowych.

KNF miała obawy, czy w Amber Gold bez licencji nie są wykonywane czynności bankowe; firma poinformowała, że złożyła do Sądu Okręgowego w Warszawie pozew przeciw KNF o ochronę dóbr osobistych. Firma argumentowała, że nigdy nie otrzymała od KNF informacji określających konkretne zastrzeżenia względem niej.

Kilka dni temu stołeczna prokuratura postawiła zarzuty szefowi innego podmiotu z listy KNF - firmy Finroyal. Andrzej K. usłyszał zarzut gromadzenia środków finansowych bez stosownego zezwolenia KNF. Zastosowano wobec niego dozór policji i zakazano opuszczania kraju. Do prokuratury wpłynęło 26 zawiadomień od osób pokrzywdzonych, które ulokowały pieniądze w spółce Finroyal i mają problemy z ich odzyskaniem.